ជំនួបកំពូលអាស៊ាន៖លោកអូបាម៉ាបានរិះគន់ ទិតៀនភូមាពីកំណែទម្រង់ប្រទេសដើរថយក្រោយ
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៥:៥២
ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី១៣ វិច្ឆិកានេះ ជាថ្ងៃទី២ នៃជំនួបកំពូលអាស៊ានលើកទី២៥ ក្នុងទីក្រុងណៃពីដ៏ ប្រទេសភូមា និងត្រូវបន្តនៅថ្ងៃបន្ទាប់ ដោយជំនួបកំពូលអាស៊ីបូព៌ាដែលចូលរួមដោយប្រទេសអាស៊ានទំាង ១០ បូកជាមួយនឹងប្រទេសដៃគូក្នុងតំបន់ រួមមានចិន ជប៉ុន កូរ៉េខាងត្បូង ឬមួយក៏ប្រទេសឥណ្ឌាជាដើម។ ទំាងនេះមិនភ្លេចនិយាយទេ ពីវត្តមានរបស់ប្រទេសរុស្ស៊ី សហរដ្ឋអាមេរិកដែលទើបបានក្លាយជាដៃគូពេញសិទ្ធិនៅក្នុងជំនួបកំពូលអាស៊ីបូព៌ា។ វត្តមានដែលគ្រប់គ្នាបានចាប់អារម្មណ៍ខ្លំាងនោះ គឺលោកអគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិបាន គីមូន និងលោកប្រធានាធិបតីអាមេរិកបារ៉ាក់ អូបាម៉ា។ លោកអូបាម៉ាដែលបានរិះគន់ ទិតៀនត្រង់ៗពីការដើរថយ ក្រោយរបស់ប្រទេសភូមា។
លោកប្រធានាធិបតីអាមេរិកអូបាម៉ាមិនបាននិយាយរិះគន់ ទិតៀនប្រទេសភូមានៅក្នុងជំនួបកំពូលអាស៊ីបូព៌ាទេ តែបានធ្វើឡើងនៅក្នុងបទសម្ភាសន៍មួយជាមួយកាសែតអាមេរិកំាង និងដែលខ្លឹមសារនៃបទសម្ភាសន៍នោះត្រូវបានគេចាក់ផ្សាយចំពេលដែលលោកអូបាម៉ាបានទៅដល់ទីក្រុងណៃពីដ៏ ប្រទេសភូមាកាលពីយប់ថ្ងៃពុធ ទី១២ វិច្ឆិកា។ នៅក្នុងបទសម្ភាសន៍នោះ លោកអូបាម៉ាបានលើកឡើងចំៗថា នៅក្នុងនយោបាយកំណែទម្រង់ដែលបានផ្តួចផ្តើមឡើងដោយលោកប្រធានាធិបតីភូមាថេន សេន មានការយឺតយ៉ាវនៅក្នុងវិស័យមួយចំនួន និងមានវិស័យខ្លះទៀតថែមទំាងមានដំណើរថយក្រោយទៅវិញ។ លោកអូបាម៉ាបានលើកឡើងពីការបន្តចាប់ឃុំខ្លួនអ្នកកាសែត ការបន្តដាក់គំនាបលើអតីតអ្នកទោសនយោបាយ និងឃាតកម្មថ្មីៗលើអ្នកយកព័ត៌មានពីសំណាក់ទាហានភូមា។
ទន្ទឹមគ្នានេះ លោកប្រធានាធិបតីអាមេរិកក៏បានឆ្លៀតលើកឡើងពីស្ថានការណ៍នយោបាយទូទៅនៅភូមា មុនការរៀចំបោះឆ្នោតសភានៅឆ្នំា ២០១៥ ខាងមុខ។ លោកអូបាម៉ាបានចង់ផ្តោតសំខាន់លើច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញសល់ពីរបបសឹកដែលបានរារំាងលោកស្រីប្រមុខបក្សប្រឆំាងអ៊ុង សានស៊ូជីមិនឲ្យក្លាយជាប្រធានាធិបតី។ ត្រង់ចំណុចនេះ លោកអូបាម៉ាបានសង្កត់ធ្ងន់ៗថា ការធ្វើកំណែទម្រង់ច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញជារឿងមួយចៀសមិនរួច និងត្រូវតែឆ្លើយតបតាមឆន្ទៈចង់បានរបស់ប្រជាជន។ សូមជម្រាបជូនថា ការលើកឡើងរបស់លោកអូបាម៉ាពេលនេះបានធ្វើឡើង បន្ទាប់ពីលោកស្រីអ៊ុង សានស៊ូជីបានអំពាវនាវកាលពីសប្តាហ៍កន្លងទៅ ឲ្យអាមេរិកប្រយ័ត្នប្រយែងកុំឲ្យមានសុទិដ្ឋិនិយមខ្លំាងពេក ឬមួយក៏ថា កុំឲ្យជឿលើនយោបាយកំណែទម្រង់របស់លោកថេន សេនជ្រុលពេក ព្រោះសម្រាប់លោកស្រី មាននយោបាយកំណែទម្រង់ខ្លះកំពុងនំាភូមាទៅរកទ្រនំចាស់ជាថ្មី។
លោកបាន គីមូនស្នើភូមាឲ្យគោរពសិទ្ធិមនុស្ស និងសេចក្តីថ្លៃថ្នូររបស់ប្រជាជនរ៉ូហ៊ីនយ៉ា
នៅក្នុងជំនួបជាមួយថ្នាក់ដឹកនំាភូមាក្នុងទីក្រុងណៃពីដ៏ លោកអគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិបាន គីមូនបានជម្រុញឲ្យមានការគោរពសិទ្ធិរបស់ជនជាតិភាគតិចរ៉ូហ៊ីនយ៉ាអ្នកកាន់សាសនាអ៊ីស្លាមរស់ក្នុងរដ្ឋរ៉ាក់ឃីន។ តំាងពីក្រោយផ្ទុះអំពើហិង្សារវាងក្រុមអ្នកកាន់សាសនាអ៊ីស្លាម និងអ្នកកាន់សាសនាព្រះពុទ្ធដែលបានបណ្តាលឲ្យមានមនុស្សស្លាប់យ៉ាងតិច ២៥០នាក់ក្នុងឆ្នំា ២០១២ មក មានប្រជាជនរ៉ូហ៊ីនយ៉ាប្រមាណជា ១៤ម៉ឺននាក់ក្នុងចំនួនជាង ១លាននាក់បានរត់ចោលផ្ទះសម្បែង។ មួយវិញទៀត និងតំាងពីរដ្ឋាភិបាលភូមាបានបិទបញ្ចប់បេសកកម្មរបស់អង្គការក្រុមគ្រូពេទ្យគ្មានព្រំដែនក្នុងរដ្ឋរ៉ាក់ឃីនកាលពីខែកុម្ភៈកន្លងមក ប្រជាជនរ៉ូហ៊ីនយ៉ាងកំពុងប្រឈមមុខនឹងវិបត្តិមនុស្សធម៌ និងអនាម័យ។
លោកបាន គីមូនបានអំពាវនាវឲ្យមានការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស និងសេចក្តីថ្លៃថ្នូររបស់ប្រជាជនក្នុងរដ្ឋរ៉ាក់ឃីនទូទៅ ពិសេសលោកបានស្នើរដ្ឋអំណាចភូមាឲ្យបើកផ្លូវសម្រាប់អង្គការអន្តរជាតិនានាអាចយកជំនួយមនុស្សធម៌ទៅជួយដល់ប្រជាជនរ៉ូហ៊ីនយ៉ា។ គួររម្លឹកជូនថា រដ្ឋអំណាចភូមាមិនដែលបានចាត់ទុកពួករ៉ូហ៊ីនយ៉ាជាជនជាតិភាគតិចភូមាទេ តែជាជនអន្តាប្រវេសន៍ខុសច្បាប់មកពីប្រទេសបង់ក្លាដែស។ សម្រាប់អ.ស.ប. រ៉ូហ៊ីនយ៉ា ជាជនជាតិភាគតិចមួយដែលមានចំនួនច្រើនជាងគេក្នុងលោក និងក៏ជាជនជាតិភាគតិចដែលបានទទួលរងការធ្វើបាបខ្លំាងជាងគេដែរ។
ភូមាកំពុងក្រពុលមុខក្នុងការស្វែងរកសន្តិភាពជាមួយក្រុមជនជាតិពិន្ធុ
គឺទើបតែជិត ៣ឆ្នំាកន្លះទៅប៉ុណ្ណោះ ពោលក្នុងឆ្នំា ២០១១ ដែលភូមាបានស្គាល់ការដឹកនំាដោយរដ្ឋាភិបាលស៊ីវិល បន្ទាប់ពីបានស្ថិតក្រោមរបបសឹកអស់រយៈពេលជិតកន្លះសតវត្ស។ តែគេត្រូវហ៊ានទទួលស្គាល់ថា ថ្នាក់ដឹកនំាស៊ីវិលសព្វថ្ងៃ រាប់បញ្ចូលទំាងរូបលោកប្រធានាធិបតីថេនសេនផង មិនមែនជាឥស្សរជននយោបាយថ្មីថ្មោងទេ តែជាឥស្សរជននយោបាយបន្តពីរបបសឹក។ លោកថេន សេនពិតជាបានធ្វើកំណែទម្រង់ច្រើនណាស់ រហូតដល់ធ្វើឲ្យភូមារួចផុតពីទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ចអន្តរជាតិ។ តែទន្ទឹមគ្នានេះ ក៏នៅសល់បញ្ហាជាច្រើនទៀតដែលភូមានៅមិនទាន់បានដោះស្រាយ និងដែលសហគមន៍អន្តរជាតិកំពុងសម្តែងក្តីព្រួយបារម្ភជាពន់ពេក។
ក្រៅពីបញ្ហាជនជាតិភាគតិចរ៉ូហ៊ីនយ៉ា ការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស ឬមួយការបន្តចាប់ឃុំឃំាងអ្នកកាសែត រដ្ឋាភិបាលភូមាក៏កំពុងបន្តប្រឈមមុខនឹងរឿងសំខាន់មួយ គឺដំណើរស្វែងរកសន្តិភាពជាមួយក្រុមប្រដាប់អាវុធជាតិពិន្ធុភាគតិចមួយចំនួន។ មកដល់ពេលនេះ មានក្រុមប្រដាប់អាវុធចំនួន ១៤ក្រុម ក្នុងចំណោម ១៦ក្រុមបានព្រមចុះហត្ថលេខាលើបទឈប់បាញ់ជាមួយរដ្ឋាភិបាលទីក្រុងណៃពីដោ។ ២ក្រុមដែលនៅរឹងទទឹងគឺពួកកាឈីន និងក្រុមប្រដាប់អាវុធជាតិដើម្បីរំដោះ Ta’ang។ ក្រុមប្រដាប់អាវុធទំាងពីរនេះបានបន្តការតស៊ូដើម្បីទាមទារឯករាជ្យផ្តាច់ចេញពីការគ្រប់គ្រងរបស់រដ្ឋាភិបាលភូមា។
គួររម្លឹកជូនឡើងវិញថា តំាងពីភូមាទទួលបានឯករាជ្យពីប្រទេសអង់គ្លេសក្នុងឆ្នំា ១៩៤៨ មក ជម្លោះរវាងរដ្ឋាភិបាល និងក្រុមប្រដាប់អាវុធជាតិពិន្ធុមួយចំនួនបានក្លាយជាសង្រ្គាមស៊ីវិលដ៏យូរលង់មួយនៅក្នុងពិភពលោក៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ