អាកាសធាតុ ៖ ការបញ្ចេញឧស្ម័នកាបូនិកឆ្នាំ២០២១ ស្ទុះឡើង ស្ទើរស្មើ សម័យមុនកូវីដ
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៦:០៧
នៅឆ្នាំ២០២០ ពេលកំពុងមានវិបត្តិកូវីដ១៩ ការបញ្ចេញឧស្ម័នកាបូនិកបំពុលបរិយាកាសបានធ្លាក់ចុះអស់ ៥,៤%។ គ្រាន់តែវិបត្តិបានធូរស្រាលបន្តិច ឧស្ម័នកាបូនិក ដែលប្រភពបង្កឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់ចម្បងគេ បានស្ទុះឡើងវិញ យ៉ាងលឿន ក្នុងកំរិត ៤,៩%។ មានន័យថាពិភពលោក មានពេលកាន់តែតិចទៅៗ ក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងការឡើងកម្តៅអាកាសធាតុ។ នេះបើតាមរបាយការណ៍ប្រចាំឆ្នាំរបស់ក្រុមអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ Global carbon project ចេញផ្សាយនៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី ៤ វិច្ឆិកា ២០២១ ចំពេលកំពុងបើកសន្និសីទអាកាសធាតុ COP២៦។ អង់គ្លេសម្ចាស់ផ្ទះទទួលរៀបចំសន្និសីទអាកាសធាតុបានសន្យាបិទបញ្ចប់សករាជកាបោន ដោយអះអាង គិតមកទល់នឹងរសៀលថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី ៤វិច្ឆិកា ២០២១ មានប្រទេសចំនួន ៧៧ បានព្រមសន្យាបោះបង់ថាមពលធ្យូងថ្ម។
វិបត្តិកូវីដ អាចជួយអាកាសធាតុបានមួយរយៈប៉ុណ្ណោះ។ នៅពេលនេះ ដូចអ្វីដែលគេធ្លាប់គិតនិងព្រួយបារម្ភ ពិភពលោកចាប់បញ្ចេញឧស្ម័នកាបូនិក ខ្លាំងឡើងវិញ ស្ទើរដូចសម័យមុនកូវីដ និងអាចលើសដើមផង ប្រសិនបើអ្វីៗ ចាប់មានដំណើរពេញទំហឹងឡើងវិញនោះ។ នេះបើតាមរបាយការណ៍ប្រចាំឆ្នាំរបស់ ក្រុមអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រអន្តរជាតិ Global carbon project។
ឧស្ម័នកាបូនិករបស់ធ្យូងថ្មនិងហ្គាស ច្រើនជាងមុនវិបត្តិកូវីដ
វិបត្តិកូវីដ បានមកបង្អាក់ និងបញ្ឈប់សកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ចដែលប្រើថាមពលធ្យូងថ្ម អស់មួយភាគធំ ដែលជាហេតុធ្វើឱ្យការបញ្ចេញឧស្ម័នកាបូនិក បានធ្លាក់ចុះខ្លាំងគួរឱ្យជាទីមោទនៈ។ ជាសរុបបរិមាណឧស្ម័នកាបូនិកពិភពលោកបានចុះថយ៥,៤%នៅឆ្នាំ ២០២០។ ប៉ុន្តែដូចស្រីពេជ្របានលើកឡើងស្រាប់ គ្រាន់តែវិបត្តិកូវីដចាប់ធូរស្បើយ បរិមាណបញ្ចេញឧស្ម័នពុលCO2 បានស្ទុះឡើងវិញ ស្ទើរស្មើនឹងកំរិតឯតទគ្គកម្មពិភពលោក កាលពីឆ្នាំ២០១៩។
ថ្វីបើជាប្រទេសជាច្រើនបានលើកផែនការផ្តល់សន្ទុះសេដ្ឋកិច្ចក្រោយវិបត្តិកូវីដ១៩ ដោយគិតគូរគោរពបរិស្ថាន ឬហៅខ្លីថាផែនការផ្តល់សន្ទុះសេដ្ឋកិច្ចបៃតងមែន តែកំណើនសេដ្ឋកិច្ចអាចស្ទុះឡើងបានដោយត្រូវការជាពិសេសថាមពលផូស៊ីល។ ឧស្ម័នកាបូនិកបញ្ចេញដោយថាមពលធ្យូងថ្ម កើនលើសឆ្នាំ២០១៩ ពោលគឺមុនវិបត្តិកូវីដ ទៅទៀត តែទាបជាងឆ្នាំ២០១៤ ដែលជាឆ្នាំបញ្ចេញ ឧស្ម័នកាបូនិកច្រើនបំផុតជាប់ក្នុងកំណត់ត្រាពិភពលោក។ ក្រៅពីធ្យូងថ្ម ការបញ្ចេញឧស្ម័នកាបូនិកតាមរយៈការប្រើថាមពលឧស្ម័នហ្កាស ក៏បានឡើងដល់កំរិតកំពូលដែរ។ នេះបើតាមរបាយការណ៍ដដែល។ ចំណែក ឧស្ម័នកាបូនិក បញ្ចេញដោយការប្រើថាមពលប្រេងវិញ (សាំង- ម៉ាហ្សូត ...) មានកំណើនត្រឹម៤,៤% ពោលគឺនៅទាបជាងកាលពីឆ្នាំ ២០១៩មែន ប៉ុន្តែក្រុមអ្នកវិទ្យាសាស្ត្របានរំលឹកថា វិស័យដឹកជញ្ជូននៅមិនមានដំណើរការពេញ ដូចសម័យមុនកើតវិបត្តិកូវីដនៅឡើយទេ។ ហើយនៅពេលណាវិស័យនេះដើរពេញទំហឹង នោះការបញ្ចេញផ្សែងពុលនឹងស្ទុះលឿនស្លេវជាក់ជាមិនខាន។
សល់ពេល៨ឆ្នាំ
បើយោលទៅតាមស្ថានភាពបច្ចុប្បន្ន បរិមាណផ្សែងពុលនឹងបន្តកើនឡើងខ្លាំងទៀត។ ឆ្នាំ២០១៩ មិនមែនជាចំណុចកំពូលនៃការបញ្ចេញឧស្ម័នកាបូនិក ដូចដែលគេធ្លាប់គិត កាលពីមុនវិបត្តិកូវីដ១៩ទេ។
ក្នុងរបាយការណ៍ អ្នកវិទ្យាសាស្ត្របានបញ្ជាក់ថា យោលតាមលទ្ធផលគណនា បរិមាណកាបោន (ឧស្ម័នCO2) ដែលផែនដីអាចបញ្ចេញបាន នៅសល់កាន់តែតិចណាស់។ នេះ បើគេចង់សម្រេចកម្មវត្ថុដូចមានចែងក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងអាកាសធាតុក្រុងប៉ារីស ដែលចង់ទប់កម្តៅភពផែនដីឱ្យឡើងត្រឹម១អង្សារកន្លះនៅចុងសតវត្សរ៍។ តែបើការបញ្ចេញផ្សែងពុលមាន ល្បឿនដូចឆ្នាំ ២០២១ គេអាចមានសង្ឃឹម៥០% ក្នុងកំរិតការឡើងកម្តៅនៃភពផែនដី ត្រឹម១អង្សាកន្លះបាន ដោយអាចបន្តបញ្ចេញឧស្ម័នកាបូនិកទៀតបានតែ៨ឆ្នាំប៉ុណ្ណោះ -២០ឆ្នាំសម្រាប់កំរិតការឡើងកម្តៅត្រឹម១,៧អង្សា និង៣២ឆ្នាំសម្រាប់កំរិតកម្តៅត្រឹម២អង្សា។
កំណើនឧស្ម័នកាបូនិក ៣១%នៅចិន
បរិមាណបញ្ចេញផ្សែងពុលសម្រាប់ឆ្នាំ ២០២១ មិនដូចគ្នាទេបើមើលទៅទីតាំងភូមិសាស្ត្រ អ៊ីចឹងហើយទើបមានការព្រួយបារម្ភខ្លាំងនោះ។ ចិន ដែលប្រទេសបញ្ចេញផ្សែងពុលលេខមួយពិភពលោក តាំងពីឆ្នាំ ២០០៧មក និងដែលតំណាងឱ្យ១/៤នៃផ្សែងពុលសរុប មានកំណើនឧស្ម័នកាបូនិក ដល់ទៅ ៣១%នៅឆ្នាំ ២០២១នេះ ហើយនឹងអាចកើនឡើងបន្ថែមទៀត ព្រោះចិនបានដើរចេញពីវិបត្តិកូវីដមុនគេ។ នៅឆ្នាំ ២០២០ ក្នុងពេលដែលការបញ្ចេញឧស្ម័នបំពុលបរិយាកាសធ្លាក់ចុះក្នុងគ្រប់ប្រទេស (សហរដ្ឋអាមេរិកប្រទេសបញ្ចេញផ្សែងពុលលំដាប់ទីពីរពិភពលោក ១០,៦% អឺរ៉ុបលេខបីខាងបញ្ចេញផ្សែងពុក ថយអស់១០,៩% ឥណ្ឌាលេខបួនថយអស់៧,៣%) ចិនបានឡើងតែម្នាក់ឯង ចំនួន ១,៤%។
សម្រាប់ឆ្នាំ ២០២១នេះ ការបញ្ចេញឧស្ម័នពុល កើនឡើង៤%នៅសហរដ្ឋអាមេរិក ៧,៦%នៅអឺរ៉ុប និង១២,៦% នៅឥណ្ឌា។
ប៉ុន្តែបើតាមរបាយការណ៍ ពិភពលោកមានពន្លឺនៃក្តីសង្ឃឹមមួយ។ នៅទសវត្សរ៍ ២០១០-២០១៩ មានប្រទេសចំនួន២៣ដែលតំណាងឱ្យ១/៤នៃការបញ្ចេញឧស្ម័នកាបូនិកសរុប មាននយោបាយកាត់បន្ថយការបញ្ចេញផ្សែងពុលនេះបានជាលំដាប់ ហើយសេដ្ឋកិច្ចជាតិបន្តមានកំណើនរហូតទៀត។ ប្រទេសទាំងនោះពាក់កណ្តាលជាប្រទេសជឿនលឿន និងមានការអភិវឌ្ឍន៍ខ្លាំងមែនទែន មានទាំងមធ្យោបាយ ទាំងស្មារតី។
COP២៦ និងកិច្ចព្រមព្រៀងធ្យូងថ្ម
របាយការណ៍នេះធ្លាក់មកជួនចំពេលដែលអង្គការសហប្រជាជាតិកំពុងបើកសន្និសីទស្តីអំពីអាកាសធាតុ លើកទី២៦ ដែលនៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី ៤ វិច្ឆិកា ២០២១នេះ ក្រុមប្រទេសហត្ថលេខីលើកិច្ចព្រមព្រៀងCOP២៦ ទាំង១៩០ប្រទេស ត្រូវផ្តល់កិច្ចសន្យាឈប់ធ្វើវិនិយោគ រោងចក្រអគ្គសនី ដើរដោយធ្យូងថ្ម នៅក្នុងប្រទេសខ្លួន និងនៅបរទេស ហើយ សន្យាលុបបំបាត់បន្តិចម្តងៗ ផលិតកម្មអគ្គីសនីបានមកពីធ្យូងថ្ម ចាប់ពីឆ្នាំ២០៣០ សម្រាប់ក្រុមប្រទេសអ្នកមាន និងចាប់ពីឆ្នាំ២០៤០ សម្រាប់ក្រុមប្រទេសក្រីក្រ។ នេះបើតាមសេចក្តីប្រកាសរបស់រដ្ឋាភិបាលអង់គ្លេសដែលជាម្ចាស់ផ្ទះទទួលរៀបចំCOP២៦ ដោយបញ្ជាក់ថា មានយ៉ាងហោច ១៩ប្រទេសក្នុងនោះមានសហរដ្ឋអាមេរិក និងកាណាដាផង បានសន្យាបិទបញ្ចប់ការផ្តល់ហិរញ្ញវត្ថុសម្រាប់ទៅសាងសង់រោងចក្រធ្យូងថ្មនៅបរទេស។
ប៉ូឡូញ វៀតណាម ស៊ីលី និងប្រទេសមួយចំនួនផ្សេងទៀត ទើបបានប្រកាសសន្យានៅថ្ងៃព្រឹកព្រហស្បតិ៍នេះ ឈប់សាងសង់រោងចក្រអគ្គីសនីប្រើធ្យូងថ្ម និងលុបបំបាត់បន្តិចម្តងការទាញយកថាមពលអគ្គីសនីពីធ្យូងថ្ម។ ប៉ុន្តែអង់គ្លេសមិនបានបញ្ជាក់ថាតើប្រទេសទាំងនេះនឹងចុះកិច្ចព្រមព្រៀងCOP២៦ដែរឬអត់ទេ។
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ