អាមេរិកបិទបញ្ចប់ជាស្ថាពរសង្រ្គាមរ៉ាំរ៉ៃ២០ឆ្នាំនៅអាហ្វហ្កានីស្ថាន
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៩:០១
កងទ័ពអាមេរិកចុងក្រោយបានដកចេញពីអាហ្វហ្កានីស្ថានកាលពីយប់ថ្ងៃចន្ទ ពោល គឺនៅមួយថ្ងៃមុនចប់ឱសានវាទ ដែលកងទ័ពអាមេរិកត្រូវដកចេញឲ្យអស់ពីអាហ្វហ្កានីស្ថាន ទៅតាម ការសន្យារបស់លោកប្រធានាធិបតីអាមេរិក ចូ បៃដិន។ នៅយប់ថ្ងៃចន្ទ សំឡេងបាញ់កាំភ្លើងរបស់ទាហានតាលីបង់ ឮរន្ទឺពេញទីក្រុងកាប៊ុល ដើម្បីអបអរ ការដកខ្លួន ចេញទាំងស្រុងរបស់ទាហានអាមេរិក ពីអាហ្វហ្កានីស្ថាន។ អាមេរិកបានបិទបញ្ចប់ជាស្ថាពរសង្រ្គាមរ៉ាំរ៉ៃ ២០ឆ្នាំ នៅអាហ្វហ្កានីស្ថាន។ ប៉ុន្តែ ចំណោទនៅត្រង់ថា តើជនជាតិអាមេរិក និងប្រជាជនអាហ្វហ្កានីស្ថាន ដែលគេនៅមិនទាន់ជម្លៀស បានកាលពីថ្ងៃម្សិលមិញ នឹងមានជោគវាសនា យ៉ាងណាទៅវិញ?
នៅព្រឹកថ្ងៃអង្គារ មន្រ្តីជាន់ខ្ពស់របស់តាលីបង់ ដែលបានទៅធ្វើទស្សនកិច្ចផ្ទាល់នៅព្រលានយន្តហោះ ក្រុងកាប៊ុល បានថ្លែងនៅចំពោះមុខទាហានតាលីបង់ ដោយចាត់ទុក ថ្ងៃដកទ័ពអស់អាមេរិកពីអាហ្វហ្កានីស្ថាន ជាព្រឹត្តិការណ៍ ប្រវត្តិសាស្រ្តដែលទាហានតាលីបង់ត្រូវមានមោទនភាព។
ចាប់ពីថ្ងៃអង្គារទី ៣១ ខែសីហា ក្រុមតាលីបង់បានចូលកាន់កាប់ព្រលានយន្តហោះ ក្នុងក្រុងកាប៊ូល បន្ទាប់ពី យន្តហោះយោធាចុងក្រោយ របស់អាមេរិកហោះចេញពីអាហ្វហ្កានីស្ថាន កាលពីយប់ថ្ងៃចន្ទ។ អាមេរិកបានបិទបញ្ចប់សង្រ្គាមរ៉ាំរ៉ៃ ២០ឆ្នាំ នៅអាហ្វហ្កានីស្ថាន ជាមួយនឹងការជម្លៀសមនុស្សដ៏ប្រផិតប្រផើយបំផុត ចំណែកក្រុមតាលីបង់បានក្លាយជាម្ចាស់ដឹកនាំពេញមុខ នៅអាហ្វហ្កានីស្ថាន។
នៅមុនម៉ោង ១២អាធ្រាត្រថ្ងៃចន្ទ គ្រាន់តែ យន្តហោះយោធាអាមេរិក ចុងក្រោយហោះចេញពីព្រលានយន្តហោះ នៅក្រុងកាប៊ុលភ្លាម គេឃើញក្រុមតាលីបង់ បាញ់កាំភ្លើងទៅលើមេឃយ៉ាងស្រុះគ្នា ដើម្បី អបអរ ជ័យជំនះ ទាំងស្រុងរបស់ពួកគេអាហ្វហ្កានីស្ថាន។
នៅថ្ងៃចាកចេញពីអាហ្វហ្កានីស្ថាន កងទ័ពអាមេរិកបានបំផ្លាញ សព្វាវុធ ឬធ្វើឲ្យលែងដំណើរការ រាល់យន្តហោះយោធា និងរថពាសដែក ជាង ១០០គ្រឿង រួមទាំងប្រព័ន្ធខែលមីស៊ីល ដែលអាមេរិកធ្លាប់បានប្រើសម្រាប់វាយបក ទប់ទល់ ការវាយប្រហារគ្រាប់មីស៊ីលរបស់ក្រុមជីហាតអ៊ីស្លាម កាលពីប៉ុន្មានថ្ងៃមុន។ តាមមេបញ្ជាការកងទ័ពអាមេរិកប្រចាំមជ្ឈឹមបូព៌ា លោក Kenneth McKenzie សព្វាវុធដែលសេសសល់ នៅព្រលានយន្តហោះ ក្រុងកាប៊ុល មិនអាចដំណើរការ ឬហោះហើរបានទៀតនោះទេ។ អាមេរិក បានបំផ្លាញ រាល់សព្វាវុធ នៅព្រលានយន្តហោះ ដើម្បីធ្វើយ៉ាងណា កុំឲ្យក្រុមតាលីបង់អាចចូលប្រើប្រាស់បាន។
ក្រុមតាលីបង់ដែលបានប្រយុទ្ធឈ្នះសង្រ្គាម ចូលគ្រប់គ្រងអាហ្វហ្កានីស្ថាន តាំងពីថ្ងៃទី ១៥សីហា កន្លងទៅ បានចាត់ទុក ថ្ងៃចន្ទ ថ្ងៃ ដែលអាមេរិកដកទ័ពចេញអស់ ទាំងស្រុង ពីអាហ្វហ្កានីស្ថាន ជាព្រឹត្តិការណ៍ប្រវត្តិសាស្រ្ត និងជាមេរៀនសំខាន់មួយសម្រាប់អ្នកផ្សេងទៀត ដែលចង់ឈ្លានពានអាហ្វហ្កានីស្ថាន និងសម្រាប់មនុស្សជំនាន់ក្រោយ។
តាមអ្នកនាំពាក្យសំខាន់ម្នាក់របស់ក្រុមតាលីបង់ គឺលោក Zabihullah Mujahid ដែលបានទៅធ្វើទស្សនកិច្ច នៅព្រលានយន្តហោះ ក្រុងកាប៊ុល នៅព្រឹកថ្ងៃអង្គារនេះ ជ័យជំនះលើកនេះ ជាជ័យជំនះ របស់មនុស្សគ្រប់គ្នា។ វាជាថ្ងៃប្រវត្តិសាស្រ្ត ដែលក្រុមតាលីបង់មានមោទនភាពបំផុត។
តាំងពីព្រឹកព្រលឹមថ្ងៃអង្គារ ទាហានតាលីបង់បានចូលកាន់កាប់ទាំងស្រុង ព្រលានយន្តហោះ ក្រុងកាប៊ុល បន្ទាប់ពីយន្តហោះយោធាអាមេរិក ចាកចេញយ៉ាងបន្ទាន់បំផុត ពោលគឺនៅ ២៤ម៉ោងមុន ចប់ឱសានវាទ ដែលអាមេរិកត្រូវដកទ័ពចេញឲ្យអស់ពីអាហ្វហ្កានីស្ថាន ទៅតាមការសន្យារបស់លោកប្រធានាធិបតីចូ បៃដិន។
តាមរដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសអាមេរិក លោកអង់តូនី ប្លីងកិន ដែលបានថ្លែងនៅក្រោយ យន្តហោះយោធាអាមេរិកចុងក្រោយ ចាកចេញពីក្រុងកាប៊ុល ក្នុងរយៈពេល ២សប្តាហ៍ ដែលអាមេរិក និងប្រទេសលោកខាងលិច ចាប់ផ្តើមជម្លៀស មនុស្សចេញពីទីក្រុងកាប៊ុល មានមនុស្សជាង ១សែន ២ម៉ឺននាក់ ត្រូវបានជម្លៀសចេញពី ព្រលានយន្តហោះក្រុងកាប៊ុល ដែលនៅក្នុងនោះ មាន ជាង ៦ពាន់ជាជនជាតិអាមេរិកាំង។ ប៉ុន្តែ ប្រមុខការបរទេសអាមេរិក ទទួលស្គាល់ថា នៅមានជនជាតិអាមេរិកាំង ជាង ១០០នាក់ផ្សេងទៀត និងជនជាតិអាហ្វហ្កានីស្ថាន ជាច្រើនផ្សេងទៀតដែលចង់ចាកចេញ ពីអាហ្វហ្កានីស្ថាន ប៉ុន្តែ ដែលកំពុងជាប់គាំងក្នុងទឹកដីអាហ្វហ្កានីស្ថាន ដោយមិនអាចចាកចេញទាន់ជាមួយយន្តហោះយោធាអាមេរិកចុងក្រោយ កាលពីថ្ងៃចន្ទម្សិលមិញ។
តើប្រជាជនអាមេរិកដែលនៅសេសសល់ នៅអាហ្វហ្កានីស្ថាន និងប្រជាជនអាហ្វហ្កានីស្ថាន ដែលមិនទាន់អាចជម្លៀសចេញ ទាន់ពេលវេលា កាលពីថ្ងៃម្សិលមិញនោះ នឹងមានជោគវាសនាយ៉ាងណា
តាមមេបញ្ជាការកងទ័ពអាមេរិកប្រចាំមជ្ឈឹមបូព៌ា លោក Kenneth McKenzie ប្រតិបត្តិការជម្លៀសមនុស្សចេញពីអាហ្វហ្កានីស្ថាន តាមផ្លូវអន្តរាគមន៍ យោធាបានបិទបញ្ចប់។ ដំណើរការជម្លៀសមនុស្សដែលនៅសេសសល់ នឹងក្លាយជាបន្ទុករបស់ក្រសួងការបរទេសអាមេរិក។ ការណ៍នេះធ្វើឲ្យគេយល់បានថា អាមេរិកនឹងឈប់បញ្ជូនយន្តហោះយោធា ទៅដឹកជម្លៀសបន្ទាន់ ប្រជាជនអាមេរិក ដែលនៅសេសសល់ទៀតហើយ។ ប៉ុន្តែ ជនជាតិអាមេរិកដែលនៅសេសសល់ក្នុងទឹកដីអាហ្វហ្កានីស្ថាន នឹងអាចចាកចេញ ពីអាហ្វហ្កានីស្ថាន តាមផ្លូវចរចា នយោបាយការទូត ដែលអាមេរិកត្រូវបន្តចរចាផ្ទាល់ជាមួយរដ្ឋាភិបាលតាលីបង់។
ក្រុមតាលីបង់ធ្លាប់បានប្រកាសបើកផ្លូវឲ្យប្រជាជនអាហ្វហ្កានីស្ថាន ចាកចេញពីប្រទេស បើសិនពួកគេចង់ និងបានសន្យាផងដែរ មិនសងសឹក អ្នកដែលធ្លាប់ធ្វើការឲ្យរដ្ឋាភិបាលមុន ឬកម្លាំងទ័ពបរទេស។ ប៉ុន្តែ មន្រ្តីតាលីបង់ ក៏ដូចជារុស្ស៊ី ធ្លាប់បានរិះគន់អាមេរិកថា បានជំរុញ លើកទឹកចិត្ត ឲ្យបញ្ញវន្ត អាហ្វហ្កានីស្ថាន ដែលមានសមត្ថភាព ចាកចេញពីប្រទេស ដែលកំពុងមានសេដ្ឋកិច្ចដុនដាបរួចទៅហើយ ដោយសារការកាត់ផ្តាច់ជំនួយ របស់អាមេរិក និងសហគមន៍អន្តរជាតិ។
ដោយដកទ័ពទាំងអស់ពីអាហ្វហ្កានីស្ថាន កាលពីយប់ថ្ងៃចន្ទ ម្សិលមិញ អាមេរិកបានប្រកាសបិទផងដែរ ស្ថានទូតរបស់ខ្លួនប្រចាំក្រុងកាប៊ុល។ តាមរដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសអាមេរិក ស្ថានទូតអាមេរិកសម្រាប់អាហ្វហ្កានីស្ថាននឹងរើទៅនៅទីក្រុងដូហា ប្រទេសការតា។ គឺស្ថានទូត នៅទីក្រុងដូហាដែលជាចាត់ចែង ទទួលបន្ទុក បន្តជម្លៀសជនជាតិអាមេរិកាំង ដែលនៅសល់អាហ្វហ្កានីស្ថាន ហើយនិងជនបរទេស ជនជាតិអាហ្វហ្កានីស្ថាន ដែលធ្លាប់ធ្វើការឲ្យកងទ័ពអាមេរិក និងដែលចង់ចាកចេញពីអាហ្វហ្កានីស្ថាន។
តាមប្រមុខការបរទេសអាមេរិកដដែល ក្រុមតាលីបង់បានអះអាងហើយថា នឹងធានាសុវត្ថិភាព អនុញ្ញាតបើកផ្លូវឲ្យជនជាតិអាមេរិកាំង និងជនជាតិអាហ្វហ្កានីស្ថាន ចាកចេញពីអាហ្វហ្កានីស្ថាន។
ការធានារបស់រដ្ឋាភិបាលតាលីបង់ ឲ្យប្រជាជនអាហ្វហ្កានីស្ថាន អាចចាកចេញពីទីក្រុងកាប៊ុល ក៏ជាការទាមទារផងដែររបស់សេចក្តីសម្រេចរបស់ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិ។ នៅក្នុងការបោះឆ្នោត កាលពីល្ងាចថ្ងៃចន្ទ ជាមួយសំឡេងគាំទ្រ ១៣ និងអនុប្បវាទ ពីរសំឡេងរបស់ចិន និងរុស្ស៊ី ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ មិនបានសម្រេចបង្កើតតំបន់សុវត្ថិភាព នៅព្រលានយន្តហោះ តាមសំណើរបស់បារាំង និងអង់គ្លេសទេ ប៉ុន្តែ បានទាមទារឲ្យក្រុមតាលីបង់ គោរពការសន្យារបស់ខ្លួន ជាពិសេស រឿង ចាកចេញប្រកបដោយសុវត្ថិភាពរបស់ជនជាតិអាហ្វហ្កានីស្ថាន និងជនបរទេសដទៃទៀត ដែលកំពុងនៅមានវត្តមាននៅអាហ្វហ្កានីស្ថាន នៅក្រោយ ថ្ងៃអាមេរិកដកទ័ពអស់ពីអាហ្វហ្កានីស្ថាន។
តើក្រុមតាលីបង់អាចគ្រប់គ្រងព្រលានយន្តហោះដែរឬទេ?
ព្រលានយន្តហោះ ក្រុងកាប៊ុលជាច្រកចេញចូល តែមួយគត់ របស់អាហ្វហ្កានីស្ថាន។ ទោះព្រលានយន្តហោះក្រុងកាប៊ុល លែងជាមូលដ្ឋានទ័ពរបស់អាមេរិក នៅក្រោយ អាមេរិកដកខ្លួនចេញទាំងស្រុងពីអាហ្វហ្កានីស្ថាន ប៉ុន្តែ អាមេរិកនៅតែត្រូវការព្រលានយន្តហោះ សក្រុងកាប៊ុល សម្រាប់ ជំនួយមនុស្សធម៌។ ប៉ុន្តែ រដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសអាមេរិក លោកអង់តូនី ប្លីងកិនបានព្រមានរួចហើយថា ព្រលានយន្តហោះក្រុងកាប៊ុល នឹងអាចត្រូវបិទ មួយរយៈពេលយូរទៀត នៅក្រោយ ការដកខ្លួនរបស់អាមេរិកពីអាហ្វហ្កានីស្ថាន ព្រោះថា អាមេរិកមិនជឿថា ក្រុមតាលីបង់ មានសមត្ថភាព គ្រប់គ្រងព្រលានយន្តហោះ អគារត្រួតពិនិត្យការហោះហើរ ដែលមានលក្ខណៈស្មុគស្មាញ ទំនើប ដែលអាមេរិក និងប្រទេសលោកខាងលិចបានបង្កើតឡើង ក្នុងរយៈពេល ២០ឆ្នាំចុងក្រោយនេះទេ។
ក្រុមតាលីបង់ មិនអាចគ្រប់គ្រង ព្រលានយន្តហោះ ដោយសារគ្មានសមត្ថភាពផង និងគ្មានថវិកាផង ព្រោះថា ជំនួយរបស់អាមេរិក និងជំនួយអន្តរជាតិសម្រាប់អាហ្វហ្កានីស្ថាន ត្រូវផ្អាកទាំងស្រុង បន្ទាប់ពីតាលីបង់ចូលត្រលប់ចូលគ្រប់គ្រងអាហ្វហ្កានីស្ថាន។
ក្រុមតាលីបង់ផ្ទាល់ធ្លាប់បានសុំជំនួយពីប្រទេសការតា ឲ្យជួយគ្រប់គ្រង ប៉ុន្តែ រហូតមកដល់ពេលនេះ មានតែ តួកគី ដែលបានចេញមុខប្រកាសថា ក្រុមតាលីបង់បានទាក់ទងឲ្យតួកគី ជួយគ្រប់គ្រងព្រលានយន្តហោះ។ ក្រុមតាលីបង់ ចង់ឲ្យតួកគី គ្រប់គ្រងផ្នែកបច្ចេកទេសស៊ីវិល ចំណែកការរក្សាសន្តិសុខឲ្យព្រលានយន្តហោះ ជាកិច្ចការរបស់ក្រុមតាលីបង់។ តាមប្រធានាធិបតីតួកគី តួកគី ដែលជាសមាជិកមួយរបស់អូតង់ កំពុងពិចារណាសំណើរបស់តាលីបង់ ដែលតាមពិតបានការគាំទ្ររួចហើយដែរ ពីភាគីអាមេរិក។
តើអាមេរិក និងប្រទេសលោកខាងលិច នឹងប្រកាន់ជំហរបែបណា ជាមួយ រដ្ឋាភិបាលតាលីបង់?
នៅប៉ុន្មានម៉ោងក្រោយយន្តហោះយោធាអាមេរិក ហោះចេញពីកាប៊ុល រដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសអាមេរិក លោកអង់តូនី ប្លីងកិនបានថ្លែងនៅក្រសួងការបរទេសថា ដោយបិទបញ្ចប់សង្រ្គាម២០ឆ្នាំនៅអាហ្វហ្កានីស្ថាន អាមេរិកចាប់បើកទំព័រថ្មី បេសកកម្មថ្មី ផ្នែកការទូតជាមួយអាហ្វហ្កានីស្ថាន។ សម្រាប់ប្រមុខការបរទេសអាមេរិក អាមេរិកនឹងធ្វើការជាមួយ តាលីបង់ បើសិនក្រុមនេះ គោរពតាមការសន្យារបស់ខ្លួន។ តាមប្រមុខការបរទេសអាមេរិក ក្រុមតាលីបង់ចង់បានការទទួលស្គាល់ស្របច្បាប់ និងការគាំទ្រពីសហគមន៍អន្តរជាតិ។ សាររបស់អាមេរិកទៅកាន់ក្រុមតាលីបង់ គឺថា គេត្រូវធ្វើអ្វី ដែលសក្តិសមនឹងទទួលបានការទទួលស្គាល់ ស្របច្បាប់ និងការគាំទ្រពីសហគមន៍អន្តរជាតិ។ ពីចំណែកខាងអាមេរិក អាមេរិកនឹងតាមមើលសកម្មភាពអនុវត្តជាក់ស្តែង ប៉ុន្តែ មិនមែនទៅតាមសំដី អះអាងរបស់ក្រុមតាលីបង់នោះទេ។
អាមេរិកនឹងនៅបន្តតាមដានការអនុវត្តជាក់ស្តែង របស់រដ្ឋាភិបាលតាលីបង់ ថាតើ មានបានគោរពសិទ្ធិធ្វើដំណើរផ្លាស់ទី របស់ប្រជាជនអាហ្វហ្កានីស្ថាន គោរពសិទ្ធិស្រ្តី និងឈប់ សងសឹក អ្នកដែលបានធ្វើការឲ្យកម្លាំងទ័ពបរទេសដែរឬទេ។ ក្នុងពេលរង់ចាំនេះ អាមេរិក នៅតែបន្តជួយខាងផ្នែកមនុស្សធម៌ ដល់ប្រជាជនអាហ្វហ្កានីស្ថាន ប៉ុន្តែ នៅតែបន្ត ដាក់ទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ចលើក្រុមតាលីបង់ដដែល៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ