មេដឹកនាំតាលីបង់ដែលរស់នៅនិរទេសខ្លួនត្រលប់ទៅកាន់កាប់អាហ្វហ្កានីស្ថានវិញ
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៧:៤៦
ក្រោយវាយដណ្តើមកាន់កាប់អាហ្វហ្កានីស្ថាន ក្រុមតាលីបង់បានបើកធ្វើសន្និសីទសារព័ត៌មានជាលើកដំបូងកាលពីថ្ងៃអង្គារ ១៧ សីហាម្សិលមិញ។ នៅឯសន្និសីទក្នុងទីក្រុងកាប៊ុល ពួកតាលីបង់ បានសន្យាថានឹងមិនសងសឹកគូប្រជែង និងគោរពសិទ្ធិស្រ្តីជាដើម។ល។ ជាការគួរឲ្យកត់សម្គាល់ ការប្រកាសនេះធ្វើឡើងភា្លមៗបន្ទាប់ពីមេដឹកនាំជាន់ខ្ពស់តាលីបង់ដែលរស់នៅនិរទេសខ្លួនបានវិលត្រឡប់ចូលទៅគ្រប់គ្រងប្រទេសអាហ្វហ្កានីស្ថានវិញ។
សន្និសីទសារព័ត៌មានជាលើកដំបូងបង្អស់របស់ពួកតាលីបង់
រហូតមកទល់នឹងពេលនេះ ស្ថានការណ៍នៅក្នុងប្រទេសអាហ្វហ្កានីស្ថាននៅតែជាប្រធានរឿងក្តៅ និងកំពុងត្រូវបានគេតាមដានយ៉ាងយកចិត្តទុកដាក់ខ្លាំងជាទីបំផុត។ កាលពីថ្ងៃអង្គារ ទី១៧ សីហាម្សិលមិញ ក្រុមតាលីបង់បានបើកធ្វើសន្និសីទសារព័ត៌មានជាលើកដំបូងបង្អស់របស់ខ្លួន ក្រោយពីបានវិលត្រលប់ទៅកាន់អំណាចនៅអាហ្វហ្កានីស្ថានជាថ្មីវិញ។
នៅក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មានជាលើកដំបូងក្នុងទីក្រុងកាប៊ុល ក្រុមតាលីបង់បានសន្យាផ្តល់សន្តិភាពធ្វើការផ្សះផ្សារជាតិរួបរួមជាតិ ដោយប្តេជ្ញាថានឹងមិនសងសឹកប្រឆាំងចំពោះអ្នកដែលធ្លាប់ធ្វើឲ្យអតីតរដ្ឋាភិបាលក្រុងកាប៊ុល ឬជាមួយរដ្ឋាភិបាលឬក៏កងកម្លាំងបរទេសណាមួយនោះទេ។
អ្នកនាំពាក្យតាលីបង់ លោក ហ្សាប៊ីហ៊ុលឡា ម៉ូចាហ៊ីដ (Zabihullah Mujahid) បានគូសបញ្ជាក់ថា របបគ្រប់គ្រងថ្មីរបស់តាលីបង់នឹងខុសប្លែកគ្នាពីជំនាន់កាន់កាប់ប្រទេសពីមុន។ លោកចង់សំដៅដល់វិន័យច្បាប់អ៊ីស្លាមតឹងតែង (The Sharia Law) ទីបំផុតកាលពីឆ្នាំ ១៩៩៦-២០០១។
របបតាលីបង់ថ្មីនឹងគោរពសិទ្ធិសេរីភាពសារព័ត៌មាន។ ពួកគេថាចង់រក្សាទុកឲ្យប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយនៅតែឯករាជ្យ ប៉ុន្តែសង្កត់ធ្ងន់ថាអ្នកសារព័ត៌មានមិនត្រូវធ្វើការប្រឆាំងនឹងគុណតម្លៃជាតិរបស់អាហ្វហ្កានីស្ថានក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ពួកគេឡើយ។
ពាក់ព័ន្ធសិទ្ធិស្ត្រីវិញ អ្នកនាំពាក្យតាលីបង់លោក ម៉ូចាហ៊ីដ សន្យាថានឹងគោរពសិទ្ធិស្រ្តី ប៉ុន្តែត្រូវស្ថិតនៅក្នុងរង្វង់នៃច្បាប់អ៊ីស្លាម។ ស្ត្រីនឹងមិនតម្រូវឲ្យពាក់ស្បៃបិទមុខជិតឈឹងទុកតែចន្លោះភ្នែកនោះទេ ប៉ុន្តែរបបតាលីបង់ថ្មីមិនបាននិយាយប្រាប់ឲ្យជាក់ច្បាស់នោះទេ ថាសម្លៀកបំពាក់បែបណាដែលស្ត្រីអាហ្វហ្កានីស្ថានអាចស្លៀកពាក់បាន។ យ៉ាងណាក៏ដោយ របបតាលីបងសម័យថ្មីឆ្នាំ ២០២១នេះ សន្យានឹងអនុញ្ញាតឲ្យស្ត្រីធ្វើការ និងចូលសាលារៀនបាន។
បើទោះបីជាពួកតាលីបង់បានចេញមុខធានាអះអាងហើយថានឹងផ្លាស់ប្តូររបៀបដឹកនាំថ្មី ផ្តល់សិទ្ធិសេរីភាពច្រើនជាងមុនក្តី ក៏ប្រជាជនអាហ្វហ្កានីស្ថានរាប់ម៉ឺននាក់ នៅតែមានភាពភ័យខ្លាចនិងបន្តខ្នះខ្នែងរត់ភៀសខ្លួនចេញពីប្រទេសដដែល។ ហេតុអ្វីទៅ?
ទោះបីជាមានការសន្យាបញ្ជាក់អះអាងពីក្រុមតាលីបង់ថាផ្តល់សន្តិភាព ផ្សះផ្សាររួបរួមជាតិ និងលើកកម្ពស់សិទ្ធិសេរីភាពនៅក្នុងប្រទេសក្តី តែប្រជាជនអាហ្វហ្កានីស្ថានដែលព្រួយបារម្ភភ័យខ្លាចខ្លាំងនៅតែបន្តព្យាយាមរត់ភៀសខ្លួនចេញពីការគ្រប់គ្រងរបស់ពួកតាលីបង់យ៉ាងប្រថុយប្រថានជាទីបំផុត។
នេះក៏ព្រោះតែពួកគេមិនចង់រស់នៅក្រោយការគ្រប់គ្រងរបស់ពួកតាលីបង់។ ពួកតាលីបង់ដែល ពួកគេនៅចងចាំបានថាកាលពីសម័យកាន់កាប់ប្រទេសរយៈពេល ៥ឆ្នាំ ពីឆ្នាំ ១៩៩៦ ដល់ឆ្នាំ ២០០១ មានកំណត់ត្រាសិទ្ធិមនុស្សឃោរឃៅយ៉ាងខ្លាំងក្នុងពិភពលោក។
ក្នុងអំឡុងកាន់កាប់ប្រទេស ៥ ឆ្នាំ កាលណោះ ពួកតាលីបង់ល្បីល្បាញខ្លាំងណាស់រឿងកាត់ទោសប្រហារជីវិតនៅទីសាធារណៈ ចំពោះជនណាដែលប្រព្រឹត្តទង្វើឃាតកម្ម ទង្វើផិតក្បត់ ឬទង្វើលួចប្លន់ និងរារាំងផងដែរមិនឲ្យស្ត្រីធ្វើការទាក់ទងជាមួយបុរសជាដើម។ល។
បុរសត្រូវទុកពុកចង្ការ ហើយស្រ្តីវិញត្រូវពាក់ស្បៃបិទមុខទុកតែចន្លោះភ្នែក។ កាលណោះគ្មានទេរោងកុន រោងភាពយន្ត ការស្តាប់តន្ត្រី និងទូរទស្សន៍ នៅក្នុងប្រទេសអាហ្វហ្កានីស្ថាន។ ចំណែកក្មេងស្រីអាយុចាប់ពី ១០ ឆ្នាំឡើង មិនត្រូវបានអនុញ្ញាតឲ្យទៅសាលារៀនបានឡើយ។
រូបភាពទាំងអស់នេះ នៅទាន់សាបរលាបនោះទេ និងនៅតែបន្តដក់ជាប់ក្នុងចិត្តប្រជាជនអាហ្វហ្កានីស្ថានជាច្រើនជាពិសសេមនុស្សវ័យចំណាស់។ ពួកគេឈឺនិងចងចាំនូវរូបភាពទាំងនោះមិនទាន់ភ្លេច ទើបពួកគេខ្លះសុខចិត្តប្រថុយជីវិតរត់ភៀសខ្លួនពីប្រទេសកំណើត។
ចំណែកប្រតិបត្តិការជម្លៀសប្រជាជនចេញពីអាហ្វហ្កានីស្ថានវិញនៅតែបន្តធ្វើ ហើយប្រទេសខ្លះបានសន្យាផ្តល់សិទ្ធិជ្រកកោនដល់ជនភៀសខ្លួនអាហ្វហ្កានីស្ថានទៀតផង។ រហូតមកទល់នឹងពេលនេះមានមនុស្សជាង ២ ០០០ នាក់ហើយ ត្រូវបានជម្លៀសចេញពីទីក្រុងកាប៊ុល។ នេះបើយោងតាមទីភ្នាក់ងារព័ត៌មាន Reuters។
នៅទីក្រុងកាប៊ុល ភាពតានតឹង ការភ័យខ្លាច នៅតែមានកម្រិតខ្ពស់។ បើក្រឡេកទៅមើលទិដ្ឋភាពក្នុងរដ្ឋធានីកាប៊ុលវិញ អ្វីៗបានប្រែទៅជាស្ងប់ស្ងាត់ ខណៈដែលក្រុមតាលីបង់កំពុងដើរយាមល្បាតតាមដងផ្លូវ ហើយអ្នករស់នៅក្រុងការប៊ុលជាច្រើន ស្នាក់នៅតែក្នុងផ្ទះ ជាពិសេសស្ត្រីអាហ្វហ្កានីស្ថានមិនហ៊ានដើរចេញក្រៅដូចពីមុនទៀតនោះទេ។
មេដឹកនាំជាន់ខ្ពស់តាលីបង់ ម៉ុលឡា អាប់ឌុល ហ្កានី បារ៉ាដា (Mullah Abdul Ghani Baradar) ចាប់ផ្តើមចេញមុខជាសាធារណៈ និងបានធ្វើដំណើរវិលត្រឡប់ចូលក្នុងប្រទេសអាហ្វហ្កានីស្ថានវិញ
ម៉ុលឡា អាប់ឌុល ហ្កានី បារ៉ាដា គឺជាថ្នាក់ដឹកនាំកំពូលមួយរូបក្នុងចំណោមឥស្សរជនកំពូលចំនួន ៤រូប ដែលកំពុងលេចឈ្មោះនៅក្នុងចំណោមថ្នាក់ដឹកនាំតាលីបង់ជំនាន់ថ្មីនាពេលនេះ។
ម៉ុលឡា បារ៉ាដា ត្រូវបានគេស្គាល់ថាជាសហស្ថាបនិកនិងជាអនុប្រធានចលនាតាលីបង់ និងបានធ្វើដំណើរទៅដល់ប្រទេសអាហ្វហ្គានីស្ថានវិញជាថ្មីកាលពីយប់ថ្ងៃអង្គារម្សិលមិញនេះ។
មេដឹកនាំកំពូលតាលីបង់ ម៉ុលឡា បារ៉ាដា បានចាប់កំណើតនៅប៉ែកខាងត្បូងប្រទេសនិងធំដឹងក្តីនៅក្រុងកង់ដាហារ។ លោកបានជ្រើសរើសទៅជាន់ដីទីក្រុងកង់ដាហារមុនគេ។ កង់ដាហារដែលជាទីក្រុងធំទី២ របស់អាហ្វហ្កានីស្ថាន ជាស្រុកកំណើតនិងជារដ្ឋធានីរបស់តាលីបង់ក្នុងកំឡុងពេលពួកគេឡើងកាន់អំណាចជាលើកដំបូង។
ម៉ុលឡា បារ៉ាដា បានចាកចេញពីប្រទេសកាតា ជាកន្លែងដែលលោកបានចំណាយពេលរាប់ខែ ដឹកនាំកិច្ចចរចាជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិកនិងក្រុមអ្នកចរចាសន្តិភាពនៅអាហ្វហ្កានីស្ថាន។
ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយរបស់ក្រុមតាលីបង់ បានចេញផ្សាយវីដេអូបង្ហាញពីហ្វូងមនុស្សដែលកំពុងប្រមូលផ្តុំគ្នាច្រើនកកកុញអបអរទទួលស្វាគមន៍វត្តមានត្រលប់មកវិញរបស់ ម៉ុលឡា បារ៉ាដា នៅឯព្រលានយន្តហោះ។
ប៉ុន្តែសម្រាប់ក្រុមអ្នកដែលខ្លាចការសងសឹកពីពួកតាលីបង់រួមមានជាអាទិ៍អ្នកដែលធ្លាប់ធ្វើឲ្យអតីតរដ្ឋាភិបាលលោកអាស្រាហ្វ ហ្កានី ឬអ្នកធ្លាប់ធ្វើការជាមួយរដ្ឋាភិបាល ឬក៏កងកម្លាំងបរទេសនោះ ពួកគេកំពុងមានអារម្មណ៍ផ្ទុយស្រឡះពីនេះ។
អាជីវករអាហ្វហ្កានីស្ថានម្នាក់បាននិយាយថា ការភ័យខ្លាចត្រលប់មកកាន់អាហ្វហ្កានីស្ថានវិញហើយ។ ចំណែកអ្នកស្រាវជ្រាវសិទ្ធិមនុស្សអាហ្វហ្កានីស្ថានម្នាក់ គឺលោកម៉ូហាម៉ាត់ អ៊ីសាន សាដាត (Mohammad Ehsan Saadat) ដែលបានរត់ភៀសខ្លួនចេញពីប្រទេសកំណើតជាមួយគ្រួសារ បានប្រាប់សារព័ត៌មាន AFP នៅកាណាដាថា លោកមានសំណាងណាស់ដែលមិនបានរស់នៅក្នុងប្រទេសអាហ្វហ្កានីស្ថាននាពេលនេះ៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ