តើក្រុមជីហាតអ៊ីរ៉ាក់មានដើមកំណើតមកពីណា?
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៦:៣៣
ក្រុមជីហាតអ៊ីរ៉ាក់ទើបនឹងបានផ្សព្វផ្សាយខ្សែអាត់វីដេអូមួយបង្ហាញថា ពួកគេបានសម្លាប់អ្នកកាសែតអាមេរិកម្នាក់ ដែលត្រូវក្រុមជីហាតចាប់ខ្លួននៅស៊ីរី ហើយបានគំរាមសម្លាប់អ្នកកាសែតមួយទៀត ប្រសិនបើអាមេរិកមិនព្រមបញ្ឈប់ការវាយប្រហារតាមផ្លូវអាកាសនៅអ៊ីរ៉ាក់។ ការសម្លាប់ដោយកាត់ក្បាលអ្នកកាសែតបរទេសនេះបានធ្វើឲ្យសហគមន៍អន្តរជាតិ ជាពិសេស លោកខាងលិចមើលឃើញកាន់តែច្បាស់ ពីការគំរាមកំហែងសន្តិសុខ ដែលបង្ករឡើងដោយក្រុមជីហាតអ៊ីរ៉ាក់នេះ។
តើក្រុមជីហាតអ៊ីរ៉ាក់មានដើមកំណើតមកពីណា ហើយក្រុមនេះមានទំនាក់ទំនងអ្វីនឹងក្រុមជីហាតនៅស៊ីរី?
ក្រុមជីហាតនៅអ៊ីរ៉ាក់ និងក្រុមជីហាតនៅស៊ីរី គឺជាក្រុមតែមួយ។ តាមពិត គឺក្រុមជីហាតពីអ៊ីរ៉ាក់ ដែលចូលទៅជួយច្បាំងទល់នឹងលោកបាស្ហាអាល់អាសាដ នៅស៊ីរី។
ក្រុមជីហាតអ៊ីរ៉ាក់ គឺជាក្រុមអ្នកកាន់សាសនាអ៊ីស្លាមនិកាយស៊ុននីត មានដើមកំណើតដំបូងជាសាខាមួយរបស់ក្រុមអាល់កៃដា ហើយមានមេដឹកនាំឈ្មោះថា ហ្សាកាវី ក៏ប៉ុន្តែ ក្រោយមក ដោយសារតែក្រុមហ្សាកាវីនេះជាក្រុមជ្រុលនិយមខ្លាំងពេក ក្រុមអាល់កៃដាក៏ប្រកាសកាត់កាល់លែងទទួលស្គាល់។
នៅក្នុងអំឡុងពេលដែលកងទ័ពអាមេរិកចូលឈ្លានពានអ៊ីរ៉ាក់ ពីឆ្នាំ២០០៣ ហ្សាកាវី គឺជាគូសត្រូវដ៏ធំរបស់អាមេរិក។ ក៏ប៉ុន្តែ នៅក្រោយពីហ្សាកាវីត្រូវស្លាប់ក្នុងការទម្លាក់គ្រាប់បែកអាមេរិក នៅឆ្នាំ២០០៦ សាខាអាល់កៃដានៅអ៊ីរ៉ាក់នេះក៏ចាប់ធ្លាក់ចុះខ្សោយ រួចហើយក៏ទៅចូលរួមជាមួយក្រុមឧទ្ទាមអ៊ីស្លាមផ្សេងទៀត ដើម្បីបង្កើតជាក្រុមជីហាត ដែលគេដាក់ឈ្មោះថា រដ្ឋអ៊ីស្លាមអ៊ីរ៉ាក់។
ប៉ុន្តែ ចាប់ពីឆ្នាំ២០០៧ ដោយសារតែអាមេរិកបង្កើនកងទ័ពកាន់តែច្រើននៅអ៊ីរ៉ាក់ ក្រុមជីហាត “រដ្ឋអ៊ីស្លាមអ៊ីរ៉ាក់” នេះ ក៏កាន់តែធ្លាក់ចុះទន់ខ្សោយកាន់តែខ្លាំង ហើយក៏នាំគ្នារត់ទៅលាក់ខ្លួននៅតំបន់ដាច់ស្រយាល នៅតាមបណ្តោយព្រំដែន រវាងអ៊ីរ៉ាក់ និងស៊ីរី។ ក្រុមជីហាត “រដ្ឋអ៊ីស្លាមអ៊ីរ៉ាក់” នេះ ក៏ចាប់ផ្តើមបាត់ឈ្មោះ លែងសូវមានអ្នកណាចាប់អារម្មណ៍ពីពេលនោះមក។
តើហេតុអ្វីបានជាក្រុមជីហាតអ៊ីរ៉ាក់ចាប់ផ្តើមរីកដុះដាលឡើងវិញនៅពេលនេះ?
ក្រុមជីហាត “រដ្ឋអ៊ីស្លាមអ៊ីរ៉ាក់” ចាប់ផ្តើមកើនកម្លាំងឡើងវិញ ដោយសារតែមូលហេតុធំៗពីរ គឺសង្រ្គាមស៊ីវិលនៅស៊ីរី និងនយោបាយប្រកាន់បក្សពួកនិយមរបស់លោកនួរី អាល់ម៉ាលីគី នាយករដ្ឋមន្រ្តីអ៊ីរ៉ាក់។
នៅពេលដែលប្រជាជនស៊ីរី ដែលភាគច្រើនជាអ្នកកាន់និកាយស៊ុននីត នាំគ្នាងើបឡើងបះបោរប្រឆាំងនឹងលោកបាស្ហា អាល់អាសាដ ដែលស្និទ្ធនឹងក្រុមស្ហ៊ីអ៊ីត ក្រុមជីហាតអ៊ីរ៉ាក់ ដែលជាអ្នកកាន់និកាយស៊ុននីតដូចគ្នា ហើយដែលមានទីតាំងនៅក្បែរព្រំដែនស៊ីរីស្រាប់ ក៏នាំគ្នាចូលទៅជួយក្រុមឧទ្ទាមស៊ីរី ដើម្បីច្បាំងទល់នឹងកងកម្លាំងរបស់លោកអាសាដ។
នៅក្នុងសង្រ្គាមប្រឆាំងនឹងលោកអាសាដនេះហើយ ដែលក្រុមជីហាតអ៊ីរ៉ាក់ចាប់ផ្តើមទាក់ទាញការគាំទ្រកាន់តែច្រើនពីអ្នកកាន់និកាយស៊ុននីត ដោយអាចទាក់ទាញយុវជនពីបរទេសឲ្យចូលទៅធ្វើជីហាត ព្រមទាំងអាចស្វែងរកជំនួយជាគ្រឿងសព្វាវុធ និងលុយកាក់បានកាន់តែច្រើន ដើម្បីយកមកពង្រឹងកម្លាំងឡើងវិញ។
ក្នុងពេលជាមួយគ្នា រដ្ឋាភិបាលអ៊ីរ៉ាក់ ដឹកនាំដោយលោក នួរី អាល់ម៉ាលីគី ដែលមកពីនិកាយស៊្ហីអ៊ីត មាននយោបាយប្រកាន់បក្ស និងនិកាយកាន់តែខ្លាំង ធ្វើឲ្យមានការបាក់បែកនៅក្នុងចំណោមសហគមន៍អ៊ីរ៉ាក់ ហើយក្រុមស៊ុននីតអ៊ីរ៉ាក់កាន់តែច្រើនចាប់ផ្តើមនាំគ្នាប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាល។ ឆ្លៀតក្នុងស្ថានភាពនេះ ក្រុមជីហាតអ៊ីរ៉ាក់ក៏បានចាប់ផ្តើមធ្វើសកម្មភាពឡើងវិញនៅអ៊ីរ៉ាក់ ដោយពួកគេទទួលបានការគាំទ្រកាន់តែខ្លាំងឡើងៗ ពីសំណាក់អ្នកកាន់និកាយស៊ុននីតជ្រុលនិយមទាំងនៅអ៊ីរ៉ាក់ និងនៅបរទេស។
ឆ្លៀតក្នុងពេលដែលរដ្ឋាភិបាល និងកងទ័ពអ៊ីរ៉ាក់កំពុងតែមានការបែកបាក់គ្នាខ្លាំងស្រាប់ផង នៅពាក់កណ្តាលឆ្នាំ២០១៤នេះ ក្រុមជីហាតអ៊ីរ៉ាក់ក៏ចាប់ផ្តើមបើកប្រតិបត្តិការវាយលុកចូលកាន់កាប់ក្រុងធំៗរបស់អ៊ីរ៉ាក់ រហូតកាន់កាប់ទឹកដីបានមួយផ្នែកធំនៅអ៊ីរ៉ាក់។ បូករួមជាមួយនឹងទឹកដីមួយផ្នែកនៅខាងស៊ីរី ដែលស្ថិតក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ពួកគេស្រាប់ ក្រុមជីហាតអ៊ីរ៉ាក់ ក៏បានប្រកាសបង្កើតជារដ្ឋអ៊ីស្លាម ក្នុងទម្រង់ជាកាលីហ្វា (ទម្រង់រដ្ឋអ៊ីស្លាមដើម តាំងពីសម័យព្យាការីមហាម៉ាត់)។
តើក្រុមជីហាតនេះបានលុយមកពីណាយ៉ាងច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់ ដើម្បីយកមកធ្វើសង្រ្គាមនៅស៊ីរី និងអ៊ីរ៉ាក់នេះ?
បើតាមទីភ្នាក់ងារចារកិច្ច និងអង្គភាពប្រឆាំងភេរវកម្មរបស់អាមេរិក និងប្រទេសនៅតំបន់អឺរ៉ុប ក្រុមជីហាតអ៊ីរ៉ាក់មានប្រភពលុយសំខាន់ៗពីរ។ ទីមួយ គឺបានមកពីអណ្តូងប្រេងដែលពួកគេដណ្តើមកាន់កាប់ ជាពិសេស នៅតំបន់ខាងកើតប្រទេសស៊ីរី។ ប្រភពលុយសំខាន់ទីពីរ គឺបានពីពួកអ្នកមានៗ ដែលនៅតាមបណ្តាប្រទេសកាន់និកាយស៊ុននីត នៅក្នុងតំបន់ឈូងសមុទ្រពែរស៍ ហើយរដ្ឋាភិបាលប្រទេសស៊ុននីតខ្លះក៏ប្រហែលជាលួចផ្តល់លុយកាក់ដល់ក្រុមជីហាតអ៊ីរ៉ាក់នេះដែរ។ នៅថ្ងៃពុធនេះ រដ្ឋមន្រ្តីមួយរូបរបស់អាល្លឺម៉ង់បានចោទត្រង់ៗថា គឺប្រទេសកាតារ ដែលជាអ្នកផ្តល់លុយកាក់ដល់ក្រុមជីហាតអ៊ីរ៉ាក់ និងស៊ីរី។
តាមពិត ស្ទើរតែគ្រប់វិបត្តិទាំងអស់ នៅក្នុងតំបន់មជ្ឈិមបូព៌ា ទោះជាជម្លោះរវាងអ៊ីស្រាអែល និងប៉ាឡេស្ទីនក៏ដោយ ឬក៏ជាវិបត្តិនយោបាយផ្ទៃក្នុងប្រទេស ដូចជានៅស៊ីរី អ៊ីរ៉ាក់ អេហ្ស៊ីប ឬលីបង់ ក៏ដោយ នៅពីក្រោយ គឺសុទ្ធតែមានការប្រជែងអំណាចគ្នា រវាងប្រទេសមហាអំណាចក្នុងតំបន់ ជាពិសេស រវាងអ៊ីរ៉ង់ ដែលជាមហាអំណាចស៊ីអ៊ីត និងអារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត ដែលជាមហាអំណាចស៊ុននីត។ សូម្បីតែនៅក្នុងចំណោមប្រទេសស៊ុននីតដូចគ្នា ក៏នៅមានការប្រជែងអំណាចគ្នាដែរ ជាពិសេស គឺគេឃើញប្រទេសកាតា ដែលជាប្រទេសស៊ុននីតតូចមួយ តែសម្បូរលុយ តែងតែប្រើលុយ ដើម្បីបង្កើនឥទ្ធិពលនៅតាមបណ្តាប្រទេសអារ៉ាប់ ប្រជែងជាមួយនឹងអ៊ីរ៉ង់ផង និងជាមួយអារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីតផង។
ម្យ៉ាងទៀត គេសង្កេតឃើញថា ជម្លោះនៅក្នុងតំបន់មជ្ឈិមបូព៌ានេះភាគច្រើនមានទម្រង់ជាជម្លោះរវាងជាតិសាសន៍ ឬរវាងក្រុម និកាយ សហគមន៍ នៅក្នុងប្រទេសតែមួយ ហើយដើមឫសនៃបញ្ហា គឺកើតចេញពីមរតក ដែលបន្សល់ទុកដោយមហាអំណាចអាណានិគមអឺរ៉ុប ជាពិសេស គឺបារាំង និងអង់គ្លេស ដែលធ្លាប់បានកាន់កាប់តំបន់មជ្ឈិមបូព៌ា ដោយបានគូសវាសខ្សែបន្ទាត់ព្រំដែនតម្រូវតែទៅតាមផលប្រយោជន៍រៀងៗខ្លួន ឬដើម្បីភាពងាយស្រួលក្នុងការគ្រប់គ្រងរដ្ឋបាល ឬការប្រមូលពន្ធ។ ក៏ប៉ុន្តែ នៅក្រោយពេលដែលអាណានិគមត្រូវរំសាយអស់ទៅ ការគូសវាសបន្ទាត់ព្រំដែននេះ វាបន្សល់ទុកនូវប្រទេសឯករាជ្យមួយចំនួន មានជាតិសាសន៍ និកាយ ឬសហគមន៍ខុសៗគ្នាច្រើនស្អេកស្កះ ដែលពិបាកនឹងគ្រប់គ្រង ហើយជាតិសាសន៍ និកាយ ឬសហគមន៍ខ្លះ ត្រូវខ្សែបន្ទាត់ព្រំដែនអាណានិគមពុះចែកជាចម្រៀកៗ មួយផ្នែកនៅប្រទេសមួយ មួយផ្នែកឆ្លងព្រំដែនទៅនៅក្នុងប្រទេសផ្សេងមួយទៀត។ ទាំងអស់នេះវាងាយនឹងធ្វើឲ្យមានវិវាទរវាងសហគមន៍ផ្សេងគ្នា ហើយបន្តិចម្តងៗ វិវាទនេះក៏ត្រូវផ្ទុះទៅជាជម្លោះប្រដាប់អាវុធដូចសព្វថ្ងៃនេះ៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ