ប្រវត្តិនៃទំនាក់ទំនង រវាង អាមេរិក និងអាស៊ី
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៤:១៩
លោកប្រធានាធិបតីអាមេរិកាំងទើបតែបានបញ្ចប់ទស្សនកិច្ចរបស់ខ្លួននៅអាស៊ី។ ក្នុងឱកាសទស្សនកិច្ចនេះ លោកអូបាម៉ាបាននិយាយបំភ្លឺអំពីជំហររបស់អាមេរិកនៅក្នុងបញ្ហាដ៏ស្រួចស្រាល់មួយចំនួន។ លោកបានអះអាងថា អាមេរិកជាប់កាតព្វកិច្ចត្រូវជួយការពារជប៉ុន ក្នុងករណីមានការវាយប្រហារពីសំណាក់ប្រទេសទីបីទៅលើប្រជុំកោះសេនកាគូដែលកំពុងឋិតនៅក្រោមការកាន់កាប់របស់ជប៉ុននិងដែលជប៉ុនកំពុងជាប់ជម្លោះ ជាមួយចិន។ លោក អូបាម៉ា ក៏បានបញ្ជាក់យ៉ាងច្បាស់ដែរថា អាមេរិកនឹងប្រើកម្លាំងយោធាប្រឆាំងនឹងកូរ៉េខាងជើង បើប្រទេសកុម្មុយនិស្តមួយនេះហ៊ានប៉ះពាល់ដល់សន្តិសុខរបស់កូរ៉េខាងត្បូង។ ដូចគ្នាអ៊ីចឹងដែរ ជាមួយហ្វីលីពីន លោកអូបាម៉ាបានចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងការពារជាតិថ្មីមួយដែលបើកសិទ្ធិឱ្យនាវានិងយន្តហោះចម្បាំងរបស់អាមេរិកចូលចតនៅក្នុងទឹកដីហ្វីលីពីន។ ថ្ងៃនេះ ហ្សង់-ហ្វ្រង់ស័រ តាន់សូមឆ្លៀតនិយាយបកស្រាយពីទំនាក់ទំនងរវាងអាមេរិកនិងតំបន់អាស៊ី។
ទស្សនកិច្ចដែលទើបតែបញ្ចប់របស់លោកអូបាម៉ានៅជប៉ុន កូរ៉េខាងត្បូង ម៉ាឡេស៊ី និងហ្វីលីពីនស្តែងឱ្យឃើញថា អាមេរិកកំពុងពង្រឹងវត្តមានរបស់ខ្លួននៅអាស៊ី។ ចំពោះរដ្ឋការអូបាម៉ាអាណត្តិទីពីរ ឥទ្ធិពលអាមេរិកាំងនៅអាស៊ី ត្រូវលាតសន្ធឹងពីឥណ្ឌានិងសមុទ្រឥណ្ឌា រហូតទៅដល់ឆ្នេរសមុទ្រប៉ាស៊ីហ្វិករបស់អាមេរិក ដោយឆ្លងកាត់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ សមុទ្រចិន អាស៊ីបូព៌ា មហាសមុទ្រអូសេអានីនិងអូស្រ្តាលី។
មានមូលហេតុបីសំខាន់ៗដែលអាចពន្យល់បំភ្លឺមហិច្ឆតាអាមេរិកាំងនៅអាស៊ី។ ទីមួយ គឺមូលហេតុប្រវត្តិសាស្រ្តដែលបានតម្រូវឱ្យអាមេរិកដើរតួនាទីជាមហាអំណាចនៅក្នុងតំបន់នេះ តាំងពីចុងសតវត្សរ៍ទី១៩មកម្ល៉េះ។ ទីពីរ គឺមូលហេតុនយោបាយនិងយោធា បានន័យថាសម្ព័ន្ធមិត្ត នៅក្នុងតំបន់របស់ទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន រួមមានជាអាទិ៍ជប៉ុន កូរ៉េខាងត្បូងនិង
ហ្វីលីពីនត្រូវការអាមេរិកកាន់តែខ្លាំងនៅចំពោះមុខការលេចត្រដែតឡើងរបស់ចិន និងនៅចំពោះមុខការគំរាមកំហែងពីសំណាក់កូរ៉េខាងជើង។ រីឯមូលហេតុទីបីវិញដែលជំរុញអាមេរិក ឱ្យពង្រឹងវត្តមានរបស់ខ្លួននៅអាស៊ីគឺប្រយោជន៍ពាណិជ្ជកម្មនិងសេដ្ឋកិច្ច ដ្បិតតំបន់នេះកំពុងស្គាល់កំណើនសេដ្ឋកិច្ចខ្លាំងជាងគេបង្អស់ នៅក្នុងពិភពលោកសព្វថ្ងៃ។
តាមពិតទៅ អាមេរិកមិនដែលបោះបង់ចោលអាស៊ីទេ។ ប៉ុន្តែអាស្រ័យទៅតាមកាលៈទេសៈភូមិសាស្រ្តនយោបាយ អាមេរិកជួនកាលបានរំសាយនិងជួនកាលទៀតបានពង្រឹងវត្តមានរបស់ខ្លួននៅក្នុងតំបន់មួយនេះ។
ក្រោយសង្គ្រាមលោកលើកទីពីរ អាមេរិកដែលបានវាយកំទេចជប៉ុនតាមរយៈការទម្លាក់គ្រាប់បែកបរមាណូនៅHiroshimaនិងNagasaki បែរជាសម្រេចចិត្តជួយកសាង និងជួយការពារប្រទេសអាស៊ីមួយនេះទៅវិញ។ នៅក្នុងស្មារតីនៃថ្នាក់ដឹកនាំអាមេរិកជំនាន់នោះ ជប៉ុនត្រូវតែក្លាយជាចន្ទល់មួយដ៏មាំរបស់អាមេរិកនៅអាស៊ី។ មូលហេតុធំ គឺមកពីសង្គ្រាមត្រជាក់រវាងអាមេរិកនិងសូវៀតកំពុងផ្តើមឡើង និងមកពីលទ្ធិកុម្មុយនិស្តកំពុងផ្តើមលាតសន្ធឹងទៅដល់អាស៊ី តាមរយៈការប្រកាសបង្កើតសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិនដោយម៉ៅ សេទុង នៅឆ្នាំ១៩៤៩។
មួយឆ្នាំក្រោយមក គឺនៅឆ្នាំ១៩៥០ អាមេរិកពង្រឹងវត្តមានរបស់ខ្លួន នៅអាស៊ី ដោយបានដឹកមុខកងកម្លាំងអន្តរជាតិមួយទៅជួយរំដោះកូរ៉េខាងត្បូងឲ្យរួចផុតពីការឈ្លានពានរបស់កូរ៉េខាងជើងកុម្មុយនិស្តដែលគាំទ្រដោយសូវៀតនិងចិន។ ម៉្លោះហើយបានជាតាំងពីសម័យសង្គ្រាមកូរ៉េរហូតមកទល់សព្វថ្ងៃ អាមេរិកមានតួនាទីសំខាន់ណាស់ក្នុងការរក្សាស្ថិរភាព និងសន្តិភាពនៅតំបន់អាស៊ីចុងបូព៌ា។
ក្រោយមកទៀត អាមេរិកចូលជ្រៅដល់តំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ តាមរយៈសង្គ្រាមនៅឥណ្ឌូចិន។ កាលណោះ ក្រោយបរាជ័យរបស់កងទ័ពអាណានិគមបារាំងនៅDien Bien Phu ឆ្នាំ១៩៥៤ អាមេរិកចេញមុខការពារកុំឱ្យវៀតណាមខាងត្បូងធ្លាក់ទៅក្នុងកណ្តាប់ដៃរបស់វៀតណាមខាងជើងកុម្មុយនិស្ត។
ក៏ប៉ុន្តែ នៅចំពោះមុខការគាបសង្កត់របស់មតិអន្តរជាតិ និងភាពសាហាវយង់ឃ្នងនៃសង្គ្រាមដែលបានរីករាលដាលទៅដល់កម្ពុជា និងឡាវ អាមេរិកត្រូវបង្ខំចិត្តដកទ័ពចេញពីឥណ្ឌូចិន ហើយបណ្តោយឱ្យវៀតណាមខាងត្បូង កម្ពុជា និងឡាវក្លាយជាកុម្មុយនិស្តនៅឆ្នាំ១៩៧៥។
ពីពេលនោះមក អាមេរិកផ្តើមកាត់បន្ថយទម្ងន់យុទ្ធសាស្រ្ត និងយោធារបស់ខ្លួននៅអាស៊ី។ ជាក់ស្តែង នៅពេលដែលវៀតណាមចូលរំលំរបបខ្មែរក្រហម និងកាន់កាប់ប្រទេសកម្ពុជា នៅឆ្នាំ១៩៧៩ អាមេរិកឈរឱបដៃមើល មិនព្រមធ្វើអ្វីទាំងអស់។
ក្រោយមកទៀត អាមេរិកក៏ថែមទាំងសម្រេចកាត់បន្ថយទម្ងន់យុទ្ធសាស្រ្តយោធារបស់ខ្លួន នៅអាស៊ីចុងបូព៌ាទៀតផង។ ឧទាហរណ៍ជាក់ស្តែង នៅឆ្នាំ១៩៧២ អាមេរិកសម្រេចប្រគល់កោះOkinawa ដែលខ្លួនបានកាន់កាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៤៥មកម៉្លេះ ទៅឱ្យជប៉ុនវិញ។
តាំងពីឆ្នាំ២០០១មក អាមេរិកបាននិងកំពុងបន្តពង្រឹងវត្តមានរបស់ខ្លួនឡើងវិញនៅអាស៊ី ដើមដំបូងតាមរយៈសង្គ្រាមប្រឆាំងភេរវកម្មអន្តរជាតិរបស់រដ្ឋការលោកប៊ូស និងឥឡូវនេះ
តាមរយៈយុទ្ធសាស្រ្តអាទិភាពនៅអាស៊ីរបស់រដ្ឋការលោកអូបាម៉ា៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ