ហ្វីលីពីន៖កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពជាប្រវត្តិសាស្រ្ត និងផុយស្រួយរវាងរដ្ឋាភិបាល និងចលនាឧទ្ទាម
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៥:៣៩
នៅក្នុងប្រទេសហ្វីលីពីន រដ្ឋាភិបាល និងចលនាឧទ្ទាមអ៊ីស្លាមមួយឈ្មោះ « រណសិរ្យម៉ូរ៉ូរំដោះអ៊ីស្លាម » បានចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពរវាងគ្នានៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី២៧ មីនា។ ពិធីចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពនោះត្រូវបានធ្វើឡើងនៅក្នុងវិមានប្រធានាធិបតីក្នុងទីក្រុងម៉ានីលរវាងតំណាងរដ្ឋាភិបាល និងថ្នាក់ដឹកនំាក្រុមឧទ្ទាមរណសិរ្យម៉ូរ៉ូរំដោះអ៊ីស្លាម។ កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពនេះនឹងអនុញ្ញាតឲ្យមានការបិទបញ្ចប់ជម្លោះបង្ហូរឈាមគ្នាដ៏យូរលង់រវាងកម្លំាងរដ្ឋាភិបាល និងកម្លំាងឧទ្ទាមទាមទារផ្តាច់ទឹកដីនិយមនៅតំបន់ប៉ែកខាងត្បូង។ តែក្រុមអ្នកវិភាគបានយល់ឃើញថា គឺជាកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពដ៏ផុយស្រួយជាទីបំផុត។
នៅក្នុងប្រទេសហ្វីលីពីន ជម្លោះប្រដាប់អាវុធរវាងកម្លំាងរដ្ឋាភិបាល និងក្រុមឧទ្ទាមអ៊ីស្លាមនិយមជ្រុលនៅតំបន់ប៉ែកខាងត្បូង គឺជាជម្លោះមួយដ៏រុំារ៉ៃ និងយូរលង់ជាងគេនៅអាស៊ី។ តំាងតែពីដើមទសវត្សឆ្នំា ៧០ មកម្ល៉េះដែលក្រុមឧទ្ទាមអ៊ីស្លាមនៅតំបន់ប៉ែកខាងត្បូងបានផ្តើមកាន់អាវុធប្រយុទ្ធទល់នឹងកម្លំាងរដ្ឋាភិបាលដើម្បីទាមទារឯករាជ្យនៅក្នុងតំបន់បង់សាម៉ូរ៉ូស្ថិតក្បែរកោះមីនដាណាវ។ គ្រាន់តែក្នុងរយៈពេល ៤៥ឆ្នំាកន្លងទៅ ជម្លោះប្រដាប់អាវុធរវាងគូបដិបក្ខទំាងពីរបានបណ្តាលឲ្យមានមនុស្សស្លាប់ជិត ១៥ម៉ឺននាក់។ បច្ចុប្បន្ន ប្រទេសហ្វីលីពីនមានប្រជាពលរដ្ឋសរុបជិត ១០០លាននាក់ ក្នុងនោះមាន ៨០% ជាអ្នកកាន់សាសនាគ្រិស្ត និងមានប្រមាណជា ៥លាននាក់ជាអ្នកកាន់សាសនាអ៊ីស្លាម។ អ្នកកាន់សាសនាអ៊ីស្លាមទំាង ៥លាននាក់បានចាត់ទុកតំបន់បង់សាម៉ូរ៉ូស្ថិតប៉ែកខាងត្បូង ជាដែនដីដូនតារបស់ពួកគេ
កន្លងមក និងក្រៅពីការប្រឈមមុខដាក់គ្នាតាមផ្លូវអាវុធ រដ្ឋាភិបាលទីក្រុងម៉ានីល និងក្រុមឧទ្ទាមអ៊ីស្លាមក៏ធ្លាប់បានជួបចរចា និងព្យាយាមជួបចរចាគ្នាអស់រយៈពេល ១៧ឆ្នំាដើម្បីស្វែងរកដំណោះស្រាយដោយសន្តិវិធី។ ទីបំផុត កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពមួយទើបបានរកឃើញ តែជាកិច្ចព្រមព្រៀងមួយ ឲ្យទៅ ឲ្យមក មានន័យថា រដ្ឋាភិបាលទីក្រុងម៉ានីលបានយល់ព្រមប្រគល់ស្វ័យភាពឲ្យតំបន់បង់សាម៉ូរ៉ូ រីឯចលនាឧទ្ទាម « រណសិរ្យម៉ូរ៉ូរំដោះអ៊ីស្លាម » បានយល់ព្រមទម្លាក់អាវុធចុះ និងបញ្ឈប់ការតស៊ូរបស់ខ្លួនតែត្រឹមណេះ។
ជាមួយគ្នានេះ ក៏នៅមានលក្ខខណ្ឌមួយចំនួនដែលត្រូវគោរព ទី១ តំបន់ស្វ័យតបង់សាម៉ូរ៉ូត្រូវមានរដ្ឋសភា និងកម្លំាងសន្តិសុខដាច់ដោយឡែករបស់ខ្លួន ទី២ រដ្ឋអំណាចក្នុងតំបន់ត្រូវរក្សាទុកប្រាក់ចំណូលបានមកពីការប្រមូលពន្ធ ឬពីការធ្វើអាជីវកម្មរ៉ែចំនួន ៧៥% ទី៣ ច្បាប់អ៊ីស្លាមឆារីយ៉ានឹងត្រូវអនុវត្តលើអ្នកកាន់សាសនាអ៊ីស្លាមគ្រប់រូបសម្រាប់កិច្ចការស៊ីវិល គឺមិនមែនសម្រាប់កិច្ចការទ័ណ្ឌកម្មទេ។ ចំណែករដ្ឋាភិបាលវិញ នៅបន្តរក្សាបុព្វសិទ្ធិរបស់ខ្លួនក្នុងវិស័យការពារជាតិ ការបរទេស និងរូបិយវត្ថុ។
ជាកិច្ចព្រមព្រៀងប្រវត្តិសាស្រ្ត តែផុយស្រួយ
គេនៅមិនទាន់អាចនិយាយបានទេថា កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពរវាងរដ្ឋាភិបាលហ្វីលីពីន និងចលនាឧទ្ទាមអ៊ីស្លាមពេលនេះអាចនឹងបិទបញ្ចប់ជម្លោះប្រដាប់អាវុធជាស្ថាពរនៅហ្វីលីពីននោះ។ ចូរកុំភ្លេចថា នៅហ្វីលីពីនសព្វថ្ងៃ មិនមែនមានតែចលនាឧទ្ទាម « រណសិរ្យម៉ូរ៉ូរំដោះអ៊ីស្លាម » មួយគត់ទេ គឺមានចលនាឧទ្ទាម ព្រមទំាងចលនាទ័ពព្រៃជាច្រើនផ្សេងទៀត ដូចយ៉ាងចលនាទ័ពព្រៃ Abu Sayyaf។ តែយ៉ាងណាក៏ដោយ មានចលនាឧទ្ទាមតែពីរគត់ដែលបានទាមទារផ្តាច់ទឹកដីនៅតំបន់ប៉ែកខាងត្បូងជាផ្លូវការ គឺចលនាឧទ្ទាម « រណសិរ្យម៉ូរ៉ូរំដោះជាតិ » ដែលបានចាប់កំណើតក្នុងឆ្នំា ១៩៧០ និងចលនាឧទ្ទាម « រណសិរ្យម៉ូរ៉ូរំដោះអ៊ីស្លាម » ដែលបានប្រសូត្រចេញក្នុងឆ្នំា ១៩៧៨។ ចលនាឧទ្ទាម « រណសិរ្យម៉ូរ៉ូរំដោះអ៊ីស្លាម » នេះបានចាប់កំណើត ក្រោយពីមានការប្រេះឆាផ្ទៃក្នុងរបស់ « រណសិរ្យម៉ូរ៉ូរំដោះជាតិ »។
កាលពីឆ្នំា ១៩៩៦ រដ្ឋាភិបាលទីក្រុងម៉ានីលក៏ធ្លាប់បានចុះកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពជាមួយចលនាឧទ្ទាមម្តងហើយ តែជាមួយ « រណសិរ្យម៉ូរ៉ូរំដោះជាតិ »។ ទីបំផុត កិច្ចព្រមព្រៀងនោះត្រូវបានភាគីនីមួយៗរំលោភបំពាន។ ឥឡូវនេះ កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពត្រូវបានចុះហត្ថលេខាជាមួយចលនាឧទ្ទាម « រណសិរ្យម៉ូរ៉ូរំដោះអ៊ីស្លាម » វិញម្តង។ ផ្អែកតាមកិច្ចព្រមព្រៀង ចលនាដែលមានកម្លំាងទាហាន ១០ ០០០នាក់មួយនេះបានយល់ព្រមឈប់ច្បំាង និងទម្លាក់អាវុធចុះ។ តែចលនាឧទ្ទាមមួយទៀត គឺ « រណសិរ្យម៉ូរ៉ូរំដោះជាតិ » មិនទទួលស្គាល់ និងបានព្រមានថា ពួកគេនឹងបន្តកាន់អាវុធប្រយុទ្ធតស៊ូជាបន្តទៀត។
ចំណែកនៅខាងរដ្ឋាភិបាលវិញ អ្វីៗក៏មិនមែនត្រូវចប់ត្រឹមចុះហត្ថលេខាពេលនេះដែរ។ បើអ្វីៗត្រូវមានដំណើរទៅមុខដូចការគ្រោងទុកនោះ គេត្រូវការពេលយ៉ាងតិច ២ឆ្នំាដើម្បីអាចអនុវត្តកិច្ចព្រមព្រៀងនោះ ព្រោះថា លោកប្រធានាធិបតីហ្វីលីពីនអាគីណូត្រូវដាក់ឲ្យសភាបោះឆ្នោតទទួលយកនូវអត្ថបទច្បាប់ស្វ័យភាពមួយ ព្រមទំាងមានការអនុម័តពីក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញទៀត។ បន្ទាប់មកនៅឆ្នំា ២០១៥ អត្ថបទច្បាប់នោះនឹងត្រូវដាក់ឲ្យមានការបោះឆ្នោតប្រជាមតិនៅក្នុងតំបន់ពាក់ព័ន្ធ។ ដូច្នេះឃើញថា នៅមានផ្លូវវែងឆ្ងាយទៅមុខទៀតដែលត្រូវដើរ ដោយភាគីនីមួយៗសង្ឃឹមថា នឹងគ្មានឧបសគ្គអ្វីចូលមករារំាងទេ៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ