អាហ្វហ្កានីស្ថាន ៖ ការបែងចែងអំណាចដ៏គ្រោះថ្នាក់
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៤:៣៨
សេចក្តីប្រកាសថ្ងៃទី២១ ថាអាហ្វហ្កានិស្ថានមានប្រធានាធិបតីថ្មី មានរដ្ឋាភិបាលបង្រួបបង្រួមជាតិ បន្ទាប់ពីបេក្ខជនប្រធានាធិបតីទាំងពីរព្រមចែករំលែកអំណាចគ្នា បានទទួលការស្វាគមន៍ពីសំណាក់សហរដ្ឋអាមេរិក និងសហគមន៍អន្តរជាតិទាំងមូល។ ប៉ុន្តែភាពរឹងមាំនៃសម្ព័ន្ធភាពអតីតគូប្រជែងទាំងពីរ បាននិងកំពុងចោទជាសំណួរ សម្រាប់អ្នកវិភាគនយោបាយមួយចំនួន។ អាហ្វហ្កានីស្ថានកំពុងធ្វើដំណើរលើវិថីនៃការផ្សះផ្សាជាតិ និងស្ថិរភាព ឬក៏គ្រាន់តែជាការស្ងប់ស្ងាត់បន្លំភ្នែកមុននឹងព្យុះភ្លៀងថ្មី ? ក្តីសង្ឃឹមនិងព្រួយបារម្ភមានទន្ទឹមគ្នា។
គេត្រូវការចំណាយពេលអស់ជាងបីខែ និងទស្សនកិច្ចរបស់លោកចនឃែរី នៅក្រុងកាប៊ូលយ៉ាងហោចណាស់ពីរដង ទម្រាំនាំអាហ្វហ្កានីស្ថានឱ្យចេញផុតពីភាពជាប់គាំងនយោបាយក្រោយការបោះឆ្នោតបាន។ ឈ្នះដាច់ខ្លាំងនៅជុំទីមួយ (ថ្ងៃទី ៥មេសា) លោក អាប់ឌូឡា អាប់ឌូឡា បានបរិហារការលួចបន្លំសន្លឹកឆ្នោត នៅជុំទីពីរដែលលោកជាអ្នកចាញ់។ គណៈកម្មការអឺរ៉ុប ក៏សង្កេតឃើញអំពីការលួចបន្លំនេះដែរ ជាហេតុធ្វើឱ្យស្ថានភាពឡើងតានតឹងខ្លាំង។ សកម្មជនគាំទ្រលោក អាប់ឌូឡា អាប់ឌូឡា គំរាមបង្កើតរដ្ឋាភិបាលមួយផ្សេងប្រសិនបើគណៈកម្មការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត ប្រកាសជ័យជំនះដល់លោក អាស្ហ្រាហ្វ ហ្កានី។
ប្រឈមមុននឹងគ្រោះប្រេះឆាក្នុងផ្ទៃប្រទេស លោក ចន ឃែរី ប្រមុខការទូតអាមេរិកបានដាក់គំនាប គំរាមបញ្ឈប់ជំនួយហិរញ្ញវត្ថុ ប្រសិនបើគូប្រជែងទាំងពីរមិនព្រមចុះសម្រុងនឹងគ្នា។ ពាក្យគំរាមត្រូវចំណុច ព្រោះថវិកាអាហ្វហ្កានីស្ថានរំពឹងស្ទើរតែទាំងស្រុង (៩០%) លើជំនួយអន្តរជាតិ ពិសេសគឺអាមេរិកតែម្តង។
នៅថ្ងៃអាទិត្យទី ២១កញ្ញា ២០១៤ កិច្ចព្រមព្រៀង បានកើតចេញជារូបរាង គូប្រជែងព្រមចែករំលែកអំណាចគ្នា ! ជាដំណឹងល្អក្រៃ ព្រោះអាហ្វហ្កានីស្ថានមានប្រធានាធិបតី ឈ្មោះ Ashraf Ghani អាយុ៦៥ឆ្នាំ សេដ្ឋវិទូ ធ្លាប់បង្រៀននៅមហាវិទ្យាល័យសហរដ្ឋអាមេរិក មុននឹងចូលកាន់តួនាទីសំខាន់មួយធនាគារពិភពលោក មកបន្តតំណែងប្រធានាធិបតីចាស់ផុតអាណត្តិនិងកាន់អំណាចជាប់អត់ដាច់រាប់សិបឆ្នាំតាំងពីរបបតាលីបង់ដួលរលំទៅនៅឆ្នាំ២០០១។
កំណែទម្រង់រដ្ឋធម្មនុញ្ញ
ប៉ុន្តែថ្វីដ្បិតតែសហរដ្ឋអាមេរិកចាត់ទុកជាជោគជ័យ ដោយបានបញ្ចៀសអាហ្វហ្កានីស្ថានមិនបែកខ្ញែកគ្នាមែន ប៉ុន្តែកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ ជាបរាជ័យផ្នែកដំណើរការបោះឆ្នោត ព្រោះប្រមុខរដ្ឋថ្មី ជាអ្នកឈ្នះដែលគ្មានពិន្ទុ (គ្មានចំនួនសំឡេងឆ្នោត)។ គណៈកម្មការបោះឆ្នោត មិនប្រកាសសោះលទ្ធផលឆ្នោតជុំទីពីរ (ថ្ងៃទី ១៤មិថុនា)។ គូប្រជែង អាប់ឌូឡា អតីតលេខាពិសេសរបស់មេបញ្ជាការម៉ាស៊ូត តាលីបង់ បានដាក់កំហិតមិនឱ្យគណៈកម្មការប្រកាសលទ្ធផលឆ្នោត ដែលប្រលូកប្រឡាក់ពេញទៅដោយការលួចបន្លំ។ បោះឆ្នោតហើយគ្មានការប្រកាសលទ្ធផល មានតែឈ្មោះប្រធានាធិបតីឈ្នះឆ្នោត តើធ្វើដូចម្តេចអាចចាត់ទុកថាការស្ថាបនាប្រទេសអាហ្វហ្កានីស្ថានឡើងវិញ តាមដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យមានជោគជ័យទៅកើត។ រដ្ឋាភិបាលថ្មីក៏មានភាពស្របច្បាប់ទន់ខ្សោយទៅតាមនោះដែរ។
ចំពោះខ្លឹមសារនៃកិច្ចព្រមព្រៀង ដែលតម្រូវឱ្យមានការបែងចែងអំណាចរវាងអតីតគូប្រជែង លោក ហ្កានី និងលោក អាប់ឌូឡា អាចនឹងជួបការលំបាកខ្លាំងជាងវិបត្តិជាប់គាំងបីខែនេះទៅទៀត ព្រោះថា ប្រសិនបើលោក ហ្កានី បានទទួលមុខងារជាប្រធានាធិបតីមែន ប៉ុន្តែការទទួលខុសត្រូវផ្នែកអំណាចប្រតិបត្តិ ដែលមានតម្លៃស្មើនឹងកៅអីនាយករដ្ឋមន្ត្រីត្រូវប្រគល់ទៅឱ្យលោក អាប់ឌូឡា។ តែកៅអីនេះគ្មានចែងក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញអាហ្វហ្កានីស្ថានទេ។ ហេតុដូច្នេះហើយបានជានៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងគេឃើញមានគម្រោងទុកពេលពីរឆ្នាំ ឱ្យសភា "Loya Jirga » អនុម័តការធ្វើកំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធនយោបាយអាហ្វហ្កានីស្ថាន។
បុគ្គលពីរទស្សនៈពីរ
ក្នុងពេលជាក់ស្តែងភ្លាមនេះ ម៉ាស៊ីនដឹកនាំប្រទេសមានក្បាលពីរ តើត្រូវចែករំលែកអំណាចគ្នាយ៉ាងដូចម្តេច? បើច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញប្រទេសនេះ ប្រធានាធិបតីមានអំណាចច្រើនក្នុងដៃ។ ភាពមិនច្បាស់លាស់ និងសម្ពាធមានជាប់ជានិច្ចមិនថាចំពោះបុគ្គលទាំងពីផ្ទាល់ ឬចំពោះក្រុមបក្សដិបក្សទាំងពីរទេ។ ការរូបរួមគ្នា ដែលជាស្ពាននាំដល់សិ្ថរភាព ត្រូវតែនាំមុខការប្រជែងអំណាចគ្នា ព្រោះបើពុំនោះរវាងបុគ្គលពីរ ដែលមានទស្សនៈពីរ គឺពិតជានឹងអាចធ្វើឱ្យអាហ្វហ្កានីស្ថានធ្លាក់ក្នុងវិបត្តិធ្ងន់ធ្ងរជាងការជាប់គាំងនយោបាយបីខែនេះទៀត នោះគឺជម្លោះជាតិពិន្ធុ។
លោក អាស្ហ្រាហ្វ ហ្កានី ជាអ្នកភាគខាងត្បូង និងកើតប្រទេស ធា្លប់ទទួលខុសត្រូវផ្នែកផ្ទេរកម្លាំងយោធាអូតង់ទៅអាហ្វហា្កនីស្ថាន មានទំនាក់ទំនងល្អជាមួយអាមេរិក។ ចំណែកលោក អាប់ឌីឡា បានទទួលការគាំទ្រពីពលរដ្ឋនៅភាគខាងជើង អតីតមនុស្សជំនិតនឹងរបបដឹកនាំសឹក និងជាធ្លាប់ធ្វើជារដ្ឋមន្ត្រីឱ្យរដ្ឋាភិបាលលោក ហាមីត កាហ្សៃ មានទំនាក់ទំនងល្អជាមួយក្រុមកុលសម្ព័ន្ធផង ជាមួយក្រុមបស្ចឹមលោកផង។ ដូច្នេះប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាលបង្រួបបង្រួម ត្រូវប្រេះឆា បែកធ្លាយ នោះជម្លោះជនជាតិនឹងអាចផ្ទុះឡើងភា្លម នាំអាហ្វហ្កានីស្ថាន ឱ្យធ្លាក់ក្នុងសង្គ្រាមស៊ីវិលដូចសម័យទសវត្សឆ្នាំ៩០ ទុកឱ្យពួកតាលីបង់ឡើងចាងជាប្រាកដ។
ដូច្នេះវិញ្ញាសាទីមួយដែលកំពុងរង់ចាំដៃគូកាន់អំណាចថ្មីអាហ្វហ្កានីស្ថានគឺធានាសន្តិសុខប្រទេស។ លោក ហ្កានី និងអាប់ឌូឡា បានព្រមព្រៀងលើចំណុចសំខាន់មួយ គឺនឹងត្រូវចុះហត្ថលេខាកិច្ចព្រមព្រៀងសហប្រតិបត្តិការសន្តិសុខទ្វេភាគីជាមួយអាមេរិក ដែលនឹងអនុញ្ញាតឱ្យរក្សាកងទ័ពអាមេរិកចំនួន១២០០០នាក់បន្តនៅស្ថិតក្នុងទឹកដីអាហ្វហ្កានីស្ថានរហូតដល់ចុងឆ្នាំ២០១៦ ខណៈដែលទ័ពសម្ព័ន្ធមិត្តត្រូវដកចេញអស់នៅចុងឆ្នាំ។ ជុំវិញបញ្ហាតាលីបង់វិញ ប្រធានាធិបតីចង់ដោះស្រាយតាមផ្លូវចរចា ឯនាយករដ្ឋមន្ត្រីប្រឆាំង។ នេះសញ្ញាសំខាន់មួយទៀតដែលអាចនាំដល់ការបែកបាក់ និងផលវិបាកធំ។ ដៃគូរដ្ឋាភិបាលមានអាយុយឺនយូរក៏អាស្រ័យផងដែរទៅនឹងការអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ច។ ១២ឆ្នាំក្រោយអន្តរាគមន៍លោកខាងលិច អាហ្វហ្កានីស្ថាននៅតែជាប្រទេសក្រីក្របំផុតមួយលើលោក រុំរួតដោយអំពើពុករលួយ៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ