តុលាការសហព័ន្ធអាមេរិក ចោទប្រកាន់លោកដូណាល់ ត្រាំ ជាលើកទីមួយក្នុងប្រវត្តិអតីតប្រធានាធិបតី
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៨:៤២
តុលាការសហព័ន្ធអាមេរិក បានសម្រេចចោទប្រកាន់លោកដូណាល់ ត្រាំ ចំនួន៧បទល្មើស ទាក់ទិននឹងសំណុំរឿងឯកសារសម្ងាត់ជាតិ។ នេះគឺជាលើកទី១ហើយ ក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ ដែលអតីតប្រធានាធិបតីអាមេរិក ត្រូវតុលាការរដ្ឋសហព័ន្ធចោទប្រកាន់បែបនេះ។ ការចោទប្រកាន់ ដែលលោកដូណាល់ ត្រាំ បានស្រែកក្តែងៗថា គឺជាចេតនានយោបាយ របស់គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យ ដើម្បីរារាំងលោក មិនឲ្យឈរឈ្មោះបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតី នៅអាណត្តិក្រោយតែប៉ុណ្ណោះ។
លើកទី១ក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រនយោបាយអាមេរិក
មិនធ្លាប់មានទេ អតីតប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិក ត្រូវតុលាការរដ្ឋសហព័ន្ធចោទប្រកាន់បែបនេះ។ លោកដូណាល់ ត្រាំ គឺជាមនុស្សដំបូងគេហើយក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ។ ដំណឹងនេះបានលេចឮ និងត្រូវគេសង្ស័យ ២ ៣ថ្ងៃមកហើយ។ លោក Jim Trusty មេធាវីរបស់លោកដូណាល់ ត្រាំ បានបញ្ជាក់តាមកញ្ចក់ទូរទស្សន៍ CNN ថា លោកដូណាល់ ត្រាំ ត្រូវបានតុលាការសហព័ន្ធទីក្រុងមីអាមី កោះហៅឲ្យចូលខ្លួននៅថ្ងៃអង្គារ ទី១៣មិថុនាខាងមុខ ដើម្បីស្តាប់បទចោទប្រកាន់ជាផ្លូវការ ដែលមានចំនួន៧បទចោទប្រកាន់។
នៅលើបណ្តាញសង្គម Truth Social លោកដូណាល់ ត្រាំ ក៏បានសរសេរសេរដែរ កាលពីល្ងាចថ្ងៃព្រសហ្បតិ៍ម្សិលមិញ ដោយចោទថា គឺរដ្ឋបាលពុករលួយរបស់លោកចូ បៃដិន បានប្រាប់មកមេធាវីរបស់លោក ថាលោកត្រូវគេចោទរឿងកេសឯកសារក្លែងក្លាយ។ កេសឯកសារ ដែលលោកចង់សំដៅទៅដល់ឯកសារសំងាត់ ដែល FBI បានប្រមូលយកពីផ្ទះលោកនោះឯង។
មេធាវីលោកត្រាំ បានបញ្ជាក់ថា ក្រៅពីបទល្មើសទាក់ទិននឹងការរក្សាទុកនូវឯកសារសម្ងាត់ដោយខុសច្បាប់ តុលាការរដ្ឋសហព័ន្ធ ក៏បានចោទលោកត្រាំដែរ ថាបានរារាំងការងាររបស់ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ និងបទល្មើសផ្តល់សក្ខីកម្មក្លែងក្លាយជាដើម។ ដោយឡែក ផ្អែកតាមការចុះផ្សាយរបស់ កាសែត New York Times គឺតុលាការបានចោទលោកដូណាល់ ត្រាំ ថាបានរក្សាទុកដោយចេតនា នូវឯកសារសម្ងាត់ជាតិ ដោយបំពានទៅនឹងអ្វីដែលមានចែង ក្នុងច្បាប់ ដែលតម្រូវឲ្យប្រធានាធិបតីពេលចប់អាណត្តិត្រូវតែប្រគល់ឯកសារទាំងអស់ ទៅឲ្យបណ្ណសារជាតិ។ ជាមួយនឹងបទល្មើសនេះ គឺលោកដូណាល់ ត្រាំ អាចប្រឈមនឹងទោសជាប់ពន្ធនាគារ១០ឆ្នាំ។
ហើយកាលពីចុងខែមីនា លោកដូណាល់ ត្រាំ ត្រូវបានជាប់បទចោទមួយទៀត នៅតុលាការរដ្ឋញូយ៉ក ទាក់ទិននឹងបទល្មើសក្លែងបន្លំតួលេខគណនេយ្យ។ វាគឺជាសំណុំរឧង ដែលគេចោទថា លោកត្រាំ បានយកប្រាក់ឃោសនាបោះឆ្នោត ទៅសូកបិទមាត់តារាស្រីកុនអាសអាភៀសម្នាក់ ដើម្បីកុំឲ្យនិយាយទំលាយរឿងរ៉ាវពាក់ពន័្ធនឹងលោក។
“គេធ្វើបាបខ្ញុំ!”
តាមរយៈបទចោទប្រកាន់ទាំងនេះ លោកដូណាល់ ត្រាំ កំពុងតែប្រកាសខ្លួន ថាលោកគឺជាជនរងគ្រោះ ត្រូវគេតាមធ្វើបាប។ អ្នកដែលតាមយាយីលោកនោះ គឺគ្មានអ្នកណាទេ ក្រៅពីពួកគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យ ដែលលោកហៅថា ជាពួកឆ្វេងនិយមជ្រុល ជាពួកហ្វាឈីស្ត។ នៅលើទំព័របណ្តាញសង្គម លោកដូណាល់ ត្រាំ បានសរសេរថា “ខ្ញុំជាជនស្លូតត្រង់ ខ្ញុំមិនបានធ្វើអ្វីខុសទេ!”។
សារត្អូញត្អែរថាខ្លួនត្រូវគេធ្វើបាបទាំងនេះ បានញ៉ាំងឲ្យអ្នកគាំទ្រលោកកាន់តែជ្រួលច្របល់ កក្រើកខឹង ស្អប់គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យខ្លាំងឡើង។ បើនិយាយពីក្នុងចំណោមបេក្ខជនឈរឈ្មោះប្រធានាធិបតី ក្នុងគណបក្សសាធារណរដ្ឋវិញ គឺគ្មាននរណាមានប្រជាប្រិយភាពលើសលោកដូណាល់ ត្រាំនោះទេ បច្ចុប្បន្ននេះ។
យ៉ាងណាមិញ ក្រោយដំណឹងចោទប្រកាន់ ពីសំណាក់តុលាររដ្ឋសហព័ន្ធនេះ អ្នកនយោបាយធំៗរបស់បក្សសាធារណរដ្ឋ បាននាំគ្នាប្រកាសគាំទ្រលោកដូណាល់ត្រាំ តួយ៉ាង លោក Kevin McCarthy ប្រធានសភាតំណាង និងលោក Jim Jordan ប្រធានគណកម្មការយុត្តិធម៌។ លោក Elon Musk មហាសេដ្ឋីដ៏ល្បីឈ្មោះ ដែលឥឡូវកំពុងតែចង់លេចមុខក្នុងឆាកនយោបាយដែរនោះ បានលើកឡើងថា ការចោទប្រកាន់មកលើលោកដូណាល់ ត្រាំ គឺវាមានប្រយោជន៍ច្រើន ជាងការចោទបេក្ខជនឈរឈ្មោះផ្សេងៗទៀត។
គ្មាននរណាអាចយកច្បាប់ទ្រាប់គូទអង្គុយ
ខាងគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យ បានអបអរសាទរ ចំពោះបទចោទប្រកាន់ទៅលើលើកដូណាល់ ត្រាំ ដោយចាត់ទុកថា គ្មាននរណាម្នាក់អាចយកច្បាប់ទៅទ្រាប់គូទអង្គុយបានឡើយ កុំថាឡើយអតីតប្រធានាធិបតី។ លោក Adam Schiff សមាជិកសភាបក្សប្រជាធិបតេយ្យ បានលើកឡើង គេគ្មានអ្វីភ្ញាក់ផ្អើលទេ ដែលឃើញលោកដូណាល់ ត្រាំ បង្វែរយកបទចោទប្រកាន់នេះ ធ្វើជាឧបករណ៍នយោបាយ ដើម្បីផ្ញើសារញុះញង់ ចោទមកលើគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យ ថាធ្វើទុក្ខបុកម្នេញលោកនោះ។
ដោយឡែក ក្រុមសមត្ថកិច្ច FBI គេបានអះអាងច្បាស់ណាស់ ថាមុននឹងឈានដល់ការចោទប្រកាន់លើលោកត្រាំនេះ គឺគេបានស៊ើបអង្កេត មានភស្តុតាងមានឯកសារច្បាស់ណាស់។ ច្បាប់ឆ្នាំ១៩៧៨ បានកំណត់យ៉ាងច្បាស់ថា ប្រធានាធិបតីពេលចប់អាណត្តិ ត្រូវតែប្រគល់ឯកសារទាំងអស់ ទៅឲ្យបណ្ណាសារជាតិថែរក្សាទុក មិនថាជាអ៊ីមែល ជាសំបុត្រ និងឯកសារផ្សេងៗទៀត។ ផ្ទុយទៅវិញ លោកដូណាល់ ត្រាំមិនបានគោរពចំណុចនេះទេ។ មួយឆ្នាំក្រោយចាកចេញពីសេតវិមាន និងបន្ទាប់ពីមានការទាមទារជាច្រើនដងពីបណ្ណាសារជាតិ ទើបលោកត្រាំព្រមប្រគល់ឯកសារចំនួន១៥កេស ដែលក្នុងនោះមានឯកសារសម្ងាត់ចំនួន២០០ដុំ។ មេធាវីលោកត្រាំកាលនោះ បានអះអាងថាបញ្ជូនទៅអស់ហើយ គ្មានសល់ឯកសារអ្វីទៀតទេ។
ក៏ប៉ុន្តែ នគរបាលសហព័ន្ធបានពិនិត្យទៅ គឺឃើញថានៅមានសល់ទៀត ទើបបានឈានទៅដល់ ការចុះទៅរឹបអូស ដល់ផ្ទះលោកត្រាំតែម្តង នៅរដ្ឋផ្លរីដា កាលពីខែសីហាឆ្នាំមុន។ ក្នុងការរឹបអូសនេះ គេបានប្រមូលឯកសារដល់ទៅ ជាង៣០កេស មានដុំឯកសារសរុប ១១០០០ដុំ ហើយមានខ្លះគឺជាឯកសារសម្ងាត់ Top Secret ពាក់ព័ន្ធជាមួយចិននិងអ៊ីរ៉ង់ជាដើម។ ក្រុមស៊ើបអង្កេត យល់ថាលោកត្រាំមានចេតនា ចង់ទុកឯកសារសំងាត់មួយចំនួន។ តែយ៉ាងណាគេមិនដឹងថា តើក្រុមស៊ើបអង្កេតបានស្រាវជ្រាវដឹងថា លោកដូណាល់ ត្រាំ បានបង្ហាញឯកសារសម្ងាត់ជាតិទាំងនោះ ទៅឲ្យមនុស្សណាខ្លះអាននោះទេ។
ដើម្បីបង្ហាញតម្លាភាព លោករដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌ បានប្រកាសតែងតាំងកាលពីខែវិច្ឆកា នូវរដ្ឋអាជ្ញាពិសេសម្នាក់ ឈ្មោះ Jack Smith ឲ្យដឹកនាំការស៊ើបអង្កេត ដោយឯករាជ្យក្នុងសំណុំរឿងនេះ និងរដ្ឋអាជ្ញាពិសេសម្នាក់ទៀត ក្នុងសំណុំរឿងព្រឹត្តិការចូលលុកលុយវិមានកាពីតូល ថ្ងៃទី៦មករា។ ក្រសួងយុត្តិធម៌អាមេរិក ក៏បានតែងតែងរដ្ឋអាជ្ញាម្នាក់ដែរ ឲ្យស៊ើបអង្កេត ករណីរកឃើញឯកសារសម្ងាត់ប៉ុន្មានដុំ នៅអតីតការិយាល័យរបស់លោកចូ បៃដិន និងនៅផ្ទះលោកចូ បៃដិនដែរ។ ទាំងអស់នេះ គឺក្រសួងយុត្តិធម៌ចង់បង្ហាញថា គេមិនមែនស៊ើបតែទៅលើលោកដូណាល់ ត្រាំម្នាក់នោះទេ។
បេក្ខភាពប្រធានាធិបតីរបស់លោកដូណាល់ ត្រាំ កាន់តែរឹងមាំ?
អ្វីដែលគួរកត់សំគាល់បំផុត គឺថានៅសហរដ្ឋអាមេរិក ទោះមនុស្សម្នាក់ជាប់ចោទ ជាប់ពន្ធនាគារ ក៏មនុស្សនោះ នៅតែអាចឈរឈ្មោះឲ្យគេបោះឆ្នោតឲ្យ ឬក៏អាចកាន់មុខតំណែងធំបានដែរ។ ដូច្នេះ ទោះលោកដូណាល់ ត្រាំ ជាប់ចោទ១០ ២០បទល្មើសទៀត ក៏ការពិតទៅ គាត់នៅតែអាចឈរឈ្មោះ ជាបក្ខជនប្រធានាធិបតីបានដដែល។
បញ្ហាចោទ គឺសួរថា តើគណបក្សសាធារណរដ្ឋ សុខចិត្តនៅតែនាំគ្នា គាំទ្របេក្ខភាពលោកដូណាល់ ត្រាំ ដែរឬទេ? ដំណឹងស្តីពីការចោទប្រកាន់មួយហើយមួយទៀត ទៅលើរូបលោកដូណាល់ ត្រាំ វាធ្វើឲ្យអ្នកដែលគាំទ្រគាត់ពីមុនមកដែលមានស្រាប់នោះ កាន់តែពុះកញ្ជ្រោល អាណិតស្រលាញ់លោកត្រាំខ្លាំងឡើងមែន តែវាមិនមានន័យថា នឹងធ្វើឲ្យចំនួនអ្នកគាំទ្រគាត់ កាន់តែកើនឡើងចំនួន ឈានទៅយកឈ្នះការបោះឆ្នោតរើសបេក្ខជនក្នុងបក្ស និងឈ្នះការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីនោះទេ។
ផ្ទុយទៅវិញ រឿងរ៉ាវក្តីក្តាំនៅតុលាការ មួយហើយមួយទៀតនេះ វាអាចធ្វើឲ្យចំនួនអ្នកគាំទ្រលោកត្រាំ ចុះថយផងក៏ថាបាន ខណៈដែលមានបេក្ខជនផ្សេងទៀត របស់បក្សសាធារណរដ្ឋ ដែលកាន់តែប្រជាប្រិយភាព តួយ៉ាងលោក Ron DeSantis អភិបាលរដ្ឋផ្លរីដា។ ជាងនេះទៀត សំណុំរឿងនៅតុលាការ ដែលពាក់ព័ន្ធនឹងលោកត្រាំ គឺមិនទាន់ចប់អស់ទេ។ នៅមានសំណុំរឿងមួយទៀត នៅតុលាការរដ្ឋGeorgia ទាក់ទិនការប៉ុនបង់ដាក់សំពាធកែប្រែលទ្ធផលបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០២០។ ដូច្នេះ ចង់មិនចង់ អ្នកខ្លះដែលមិនគាំទ្រលោកត្រាំផ្កាប់មុខខ្លាំង គេអាចនឹងងាកទៅគាំទ្របេក្ខជនផ្សេងទៀត ដែលមិនធ្វើរឿងរញ៉េរញ៉ៃ ជាប់ក្តីក្តាំងរសេមរសាមបែបនេះ៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ