ហ្វីលីពីន៖ កូនប្រុសអតីតមេដឹកនាំផ្តាច់ការ ម៉ារកូស ជាប់ឆ្នោតក្លាយជាប្រធានាធិបតី
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៨:៥៣
ប្រជាជនហ្វីលីពីនប្រមាណ៦៤លាននាក់ ត្រូវបានហៅឲ្យចូលរួមបោះឆ្នោតទូទៅ កាលពីថ្ងៃចន្ទ ទី៩ឧសភា ដើម្បីជ្រើសរើសសមាជិកសភា សមាជិកព្រឹទ្ធសភាពាក់កណ្តាល ព្រមទាំងអភិបាលខេត្ត ហើយនឹងឈានទៅតែងតាំងប្រធានាធិបតីថ្មី។ ជាលទ្ធផល គឺលោក ហ្វែរឌីណង់ ម៉ារកូស ជូនញ៉រ (Ferdinand Marcos Junior) ដែលជាកូនប្រុសរបស់អតីតមេដឹកនាំផ្តាច់ការម៉ារកូស ដែលបានទទួលសំឡេងឆ្នោត ៥៦% ក្លាយជាប្រធានាធិបតីថ្មី។ ការត្រលប់មកកាន់អំណាចវិញ របស់ក្រុមគ្រួសារមេដឹកផ្តាច់ការ ម៉ារកូស នៅពេលនេះ បានធ្វើឲ្យមតិសាធារណៈហ្វីលីពីនខ្លះ ដែលបានស្គាល់រស់ជាតិរបបផ្តាច់ការ មានការខកចិត្តជាខ្លាំង និងព្រួយបារម្ភ អំពីវាសនាអនាគតរបស់ប្រទេសហ្វីលីពីន។
ប្រើច្បាប់អាជ្ញាសិក ដើម្បីបន្តកាន់អំណាច
ឪពុករបស់លោក ហ្វែរឌីណង់ ម៉ារកូស ជូនញ៉រ ហៅក្រៅថា “បុងបុង” មានឈ្មោះថា ហ្វែរឌីណង់ ម៉ារកូស សេនញ៉រ (Ferdinand Marcos Senior) ដែលជាទូទៅគេហៅថា លោកប្រធានាធិបតីម៉ារកូស។ លោកម៉ាកូស បានចូលប្រឡូកក្នុងនយោបាយហ្វីលីពីន នៅរវាងចុងទសវត្សឆ្នាំ ហើយក្រោយមក ជាប់ឆ្នោតជាប្រធានាធិបតីនៅឆ្នាំ១៩៦៥ ពេញចំក្នុងអំឡុងពេលសង្គ្រាមត្រជាក់ រវាងពួកសេរីដែលមានអាមេរិកជាមេធំ និងពួកកុម្មុយនីស្តខាងសូវៀត។
នៅឆ្នាំ១៩៦៩ លោកម៉ារកូស បានជាប់ឆ្នោតម្តងទៀត ដោយមានការគាំទ្រពីអាមេរិកផងដែរ។ ធម្មតា នៅហ្វ៊ីលីពីន គឺប្រធានាធិបតីមានសិទ្ធិកាន់អំណាចតែ២អាណត្តិទេ។ ដោយដឹងថាជាអាណត្តិចុងក្រោយរបស់ខ្លួន ស្រាប់តែនៅខែកញ្ញា ឆ្នាំ១៩៧២ លោកម៉ាកូស ក៏បានប្រកាសច្បាប់អាជ្ញាសិកទូទាំងប្រទេស ដោយយកលេសថា ដើម្បីបោសសំអាតពួកកុម្មុយនីស្តបះបោរ។ ការដាក់ប្រទេសឲ្យស្ថិតនៅក្រោមច្បាប់អាជ្ញាសិក ដោយមិនត្រូវការសភា និងមិនចាំបាច់មានការបោះឆ្នោតនេះ បានធ្វើឲ្យលោកអាចបន្តកាន់អំណាច រហូតដល់ខែមករា ឆ្នាំ១៩៨១ ទើបលោកប្រកាសដកចេញវិញ។ ក្នុងអំឡុងពេលប្រើច្បាប់អាជ្ញាសិកជិត១០ឆ្នាំ មានអ្នកនយោបាយ សកម្មជន រាប់ម៉ឺននាក់ ដែលត្រូវគេចាប់ដាក់ឃុំ ធ្វើទារុណកម្ម និងសម្លាប់ចោល ក្រៅប្រព័ន្ធច្បាប់។
ចលនាបាតុកម្ម “អំណាចប្រជាជន”
ការបោះឆ្នោតនៅឆ្នាំ១៩៨១ ក្រុមគណបក្សប្រឆាំងបានធ្វើពហិកាមិនចូលរួម ហើយធ្វើឲ្យលោកម៉ាកូស ប្រកាសឈ្នះឆ្នោតម្តងទៀត។ ក្រោយមក នៅថ្ងៃទី២១ សីហា ឆ្នាំ១៩៨៣ អ្នកនយោបាយប្រឆាំងដ៏ល្បីឈ្មោះ គឺលោក Benigno Aquino ដែលទើបតែត្រលប់ចូលស្រុកវិញ មកដល់ព្រលានយន្តហោះ ក៏ត្រូវបានដៃជើងរបស់លោក ម៉ាកូស បាញ់សម្លាប់នៅទីនោះតែម្តង។ នៅក្នុងការបោះឆ្នោត ឆ្នាំ១៩៨៦ ដោយមានលោកស្រីភរិយារបស់លោក Benigno Aquino ឈរឈ្មោះដែរ គឺលោកម៉ាកូសបានជាប់ឆ្នោតម្តងទៀត។ តែក្រុមបក្សប្រឆាំង និងអ្នកសង្កេតការណ៍អន្តរជាតិ បានអះអាងថាមានការបន្លំសន្លឹកឆ្នោតខ្លាំងសម្បើមណា។
លោកស្រីអាគីណូ បានប្រកាសបដិសេធលទ្ធផល ហើយបានអំពាវនាវ ឲ្យប្រជាជនធ្វើបាតុកម្មធំទូទាំងប្រទេស នៅថ្ងៃទី ២២ កុម្ភៈ ឆ្នាំ១៩៨៦ ដែលចលនានេះ ត្រូវបានគេហៅឈ្មោះថា អំណាចប្រជាជន “People Power”។ ចលនាបាតុកម្មទូទាំងប្រទេសរបស់ប្រជាជននេះ មានរយៈពេលតែ៣ថ្ងៃប៉ុណ្ណោះ លោកម៉ាកូស និងក្រុមគ្រួសារ បានវិចបង្វិច រត់ចោលស្រុកតែម្តង ដោយនាំគ្រួសារទៅរស់នៅលើកោះហាវ៉ៃ។ បាតុករបានសំរុកចូលទៅក្នុងវិមានប្រធានាធិបតី ហើយបានឃើញនឹងភ្នែក នូវទ្រព្យសម្បត្តិមហាសាល មាសពេជ្រ គ្រឿងអល្លង្កា ស្បែកជើង ខោអាវថ្លៃៗ ទាំងទូៗ របស់ប្តីប្រពន្ធកូនចៅគ្រួសារត្រកូល ម៉ារកូស។ តាមការប៉ាន់ស្មាន ក្រុមគ្រួសារ បក្សពួកត្រកូកម៉ារកូសនេះ បានកិបកេង លួចប្លន់យកប្រាក់រដ្ឋ ចំនួនប្រមាណ ១ម៉ឺនលានដុល្លារឯណោះ។
បុងបុង កូនប្រុសតែមួយនៃមេដឹកនាំផ្តាច់ការម៉ារកូស
ក្រោយលោកម៉ារកូស ស្លាប់នៅហាវ៉ៃ នៅខែកញ្ញាឆ្នាំ១៩៨៩ ក្រុមគ្រួសារម៉ារកូស បានត្រលប់មកហ្វីលីពីនវិញ នៅចុងឆ្នាំ១៩៩១ ដោយទៅរស់នៅខេត្ត Ilocos Norte។ បន្តិចម្តងៗ លោក បុងបុង ដែលជាកូនប្រុសរបស់មេដឹកនាំផ្តាច់ការម៉ារកូស បានចូលប្រឡូកក្នុងនយោបាយហ្វីលីពីន ដោយបានជាប់ឆ្នោតជាសមាជិកសភានៅឆ្នាំ១៩៩២ ហើយក្រោយមកក្លាយជាអភិបាលខេត្ត Ilocos Norte និងកា្លយជាសមាជិកព្រឹទ្ធិសភានៅឆ្នាំ ២០១០។ កាលពីពេលបោះឆ្នោត នៅឆ្នាំ២០១៦ លោកបុងបុង បានឈរឈ្មោះ ជាអនុប្រធានាធិបតី ប្រជែងជាមួយ ឡេនី រ៉ូប្រេដូ វិះតែនឹងជាប់ទៅហើយ។
ក្រុមគ្រួសារម៉ារកូសនេះ ជាពិសេសគឺ លោកស្រី Imelda Marcos ម្តាយរបស់លោកបុងបុងនេះតែម្តង គឺប៉ិនប្រសព្វណាស់ នៅក្នុងការកសាងទំនាក់ទំនង រៀបចំបណ្តាញបក្សពួកជាមួយអ្នកនយោបាយ អ្នកមានអំណាចនៅហ្វីលីពីន ដើម្បីអាចបន្តមានមុខមានមាត់ក្នុងសង្គម ហើយឈានទៅក្តាប់អំណាចនយោបាយឡើងវិញ។ លោកស្រីម្នាក់នេះ ក៏ធ្លាប់បានសាកល្បង ឈរឈ្មោះធ្វើប្រធានាធិបតីដែរ តែមិនជាប់។
លោក ហ្វែរឌីណង់ ម៉ារកូស ជូនញ៉រ ហៅក្រៅថា បុងបុង បច្ចុប្បន្នមានអាយុ៦៤ឆ្នាំ។ បើតាមលោក John Ray Ramos សាស្ត្រាចារ្យប្រវត្តិសាស្ត្រនៅសកលវិទ្យាល័យ Ateneo ក្រុងម៉ានីល ដែលបានផ្តល់បទសម្ភាសន៍ឲ្យកាសែត Le Monde បានលើកឡើងថា លោក បុងបុង បានធំធាត់ដឹងក្តី នៅក្នុងបរិបទដែលឪពុកលោក ក្រុមគ្រួសារលោក កំពុងតែកាន់អំណាចពេញដៃ មានទ្រព្យមហាសាល ចង់ធ្វើអ្វីក៏បានដែរ។ លោកបុងបុង ក៏បានដឹងបានឃើញយ៉ាងច្បាស់ដែរ នូវរបៀបធ្វើនយោបាយ ផ្តាច់ការ បក្សពួកនិយម ពុករលួយ ផ្ទុយពីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ដែលក្រុមគ្រួសារខ្លួនបានធ្វើ ដើម្បីធ្វើយ៉ាងណា ការពារអំណាចក្នុងដៃ។ ជាក់ស្តែង គឺលោកបុងបុងនេះឯង ដែលបានផ្តល់យោបល់ ឲ្យឪពុកខ្លួន បញ្ជាយន្តហោះទៅទំលាក់គ្រាប់បែក លើបន្ទាយទាហាន បន្ទាយនគរបាល ដែលបះបោរប្រឆាំង នៅឆ្នាំ១៩៨៦។ តែសំណាងល្អលោកម៉ារកូសមិនធ្វើតាម ហើយសុខចិត្តវិចបង្វិចរត់។
ឃោសនាបោកបញ្ឆោតតាមបណ្តាញសង្គម
៣៦ឆ្នាំក្រោយមក ក្រុមគ្រួសារ ម៉ារកូស បានត្រលប់មកកាន់អំណាចវិញ។ មានកត្តាជាច្រើនគួបផ្សំគ្នា ដែលអនុញ្ញាតឲ្យលោកបុងបុងឈ្នះឆ្នោត។ អ្វីដែលសំខាន់បំផុតនោះ គឺការប្រឹងប្រែង លាងសំអាតកេរ្តិ៍ឈ្មោះដ៏អសោក របស់ក្រុមគ្រួសារម៉ារកូស ព្រមទាំងរបបដឹកនាំរបស់ឪពុកលោក។ បក្សពួករបស់លោក បុងបុង បានប្រើប្រាស់បណ្តាញសង្គម ខ្លាំងសម្បើមណាស់ ដើម្បីពង្វក់ ទាក់ទាញមតិមហាជន ជាពិសេសនោះ គឺយុវជនក្មេងៗតែម្តង ដែលមួយចំនួនធំ មិនបានឆ្លងកាត់ មិនបានស្គាល់រសជាតិរបបផ្តាច់ការម៉ារកូសទេ។ ជាយុទ្ធនាការឃោសនា ដែលគេបានធ្វើក្នុងទិសដៅ លើកដំកើង ថាសម័យកាលជំនាន់ឪពុកលោកបុងបុងដឹកនាំ គឺជាសម័យកាលរុងរឿង រីកចម្រើនគ្រប់វិស័យ មិនដូចឥឡូវទេ ដែលហ្វីលីពីនក្រីក្រ លំបាក។
ប៉ុន្តែសម្រាប់អ្នកប្រវត្តិសាស្ត្រ គឺវាជាយុទ្ធនាការឃោសនាបំភ្លៃ បោកបញ្ឆោតមតិមហាជន ដែលមិនដឹងវែងឆ្ងាយ។ អ្នកដែលបានរងគ្រោះ ដោយការបង្ក្រាប ដោយការធ្វើទារុណកម្ម និងដោយអំពើអយុត្តិធម៌ផ្សេងៗ នៅក្នុងសម័យដែលលោកម៉ារកូសប្រើច្បាប់អាជ្ញាសិកប្រមាណ១០ឆ្នាំនោះ គឺគេនៅចាំមិនភ្លេចទេ ថាក្រុមគ្រួសារមារកូសនេះ អាក្រក់ពុករលួយស្រលាញ់លុយ ស្រលាញ់អំណាចកម្រិតណា។
ឃោសនាកុហក សូម្បីតែសញ្ញាប័ត្ររបស់លោកបុងបុង។ គេផ្សាយអួតថា លោកបុងបុង បានរៀនយកសញ្ញាប័ត្រនៅសកលវិទ្យាល័យOxford ប្រទេសអង់គ្លេស។ តែការពិតសកលវិទ្យាល័យបានបញ្ជាក់ថាលោកបុងបុង រៀនបានទទួលត្រឹមតែលិខិតបញ្ជាក់ការសិក្សាតែប៉ុណ្ណោះ មិនបានចប់ទទួលសញ្ញាប័ត្រទេ។ លោកបុងបុង មិនបានផ្តល់បទសម្ភាសន៍ឲ្យបណ្តាញព័ត៌មានផ្លូវការធំៗក្នុងស្រុកទេ ហើយក៏បដិសេធ មិនតតាំងគំនិតយោបល់ជាសាធារណៈ ជាមួយបេក្ខជនឈរឈ្មោះម្នាក់ទៀតដែរ គឺលោក ឡេនី រ៉ូប្រេដូ។ លោកបុងបុង ឃោសនាដោយប្រើតែបណ្តាញសង្គមតែប៉ុណ្ណោះ។ លោកម្នាក់នេះដឹងច្បាស់ថា មនុស្សសម័យបច្ចុប្បន្ន វក់វី ល្ងីល្ងើតាមតែគ្នា នៅលើបណ្តាញសង្គម ដោយគ្មានសមត្ថភាពពិចារណាវែកញែករកហេតុផលអ្វីទេ។
បន្ថែមពីនេះ លោក បុងបុង បានចងសម្ព័ន្ធភាព ជាមួយកូនស្រីរបស់លោក រ៉ូឌ្រីហ្គោ ឌូទែរតេ ឈ្មោះ សារ៉ា ឌូទែរតេ ហើយអនុញ្ញាតឲ្យបានតំណែងជាអនុប្រធានាធិបតី។ មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះ លោក បុងបុង ក៏បានទទួលការប្រកាសគាំទ្រពី លោកស្រី Gloria Macapagal Arroyo អតីតប្រធានាធិបតី Joseph Estrada ដែលសុទ្ធតែជាអតីប្រធានាធិបតីហ្វីលីពីន។ មុខមាត់ បក្សពួក សំខាន់ខ្លាំងណាស់នៅហ្វីលីពីន ដែលប្រជាជនទូទៅទន់ទោរទៅតាមដោយងាយ។ នេះបើតាមការលើកឡើង របស់លោកស្រី Carol Pagaduan Araullo អតីតជនរងគ្រោះម្នាក់នៃជំនាន់ច្បាប់អាជ្ញាសិក។
បើតាមការវិភាគរបស់លោក Raymond Palatino អ្នកនិពន្ធនិងជាសកម្មជនប្រជាធិបតេយ្យម្នាក់នៅហ្វីលីពីន គឺថា លោកបុងបុង ក៏ប្រហែលជានឹងដឹកនាំប្រទេសដោយដើរតាមផ្លូវលោក ឌូទែរតេ ពោលគឺជាមួយនឹងអំពើហិង្សា គោលនយោបាយផ្លូវកាត់ ផ្ទុយពីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ពោរពេញដោយអំពើពុករលួយ បក្សពួកនិយម៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ