កូសូវ៉ូ ៖ សង្គ្រាមទាមទារឯករាជ្យ និងបទឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាម
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៥:៣៥
លោក ហាស៊ីម ថាស៊ី Hashim Thaci អតីតប្រធានាធិបតីកូសូវ៉ូ ដែលជាប់ចោទពីបទប្រព្រឹត្តឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាម និងឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងមនុស្សជាតិ ត្រូវបង្ហាញមុខ ជាលើកទីមួយនៅតុលាការ ក្រុងឡាអេ នាថ្ងៃចន្ទទី ៩ វិច្ឆិកា២០២០នេះ។ ក្នុងវ័យ៥២ឆ្នាំ លោក ថាស៊ី បានសម្រេចលាលែងចេញពីតំណែង និងប្រគល់ខ្លួនឱ្យតុលាការពិសេសក្រុងឡាអេឃុំឃាំងជាមួយជំនិតបីនាក់ផ្សេងទៀត នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី ៥វិច្ឆិកា ២០២០។ លោកបានប្រកាសសហការជាមួយតុលាការ ព្រោះលោកជឿជាក់លើការពិត និងការផ្សះផ្សាជាតិដើម្បីអនាគតកូសូវ៉ូ។
មុនសង្គ្រាម
រហូតមកទល់នឹងឆ្នាំ២០០៨ កូសូវ៉ូ គ្រាន់តែជាខេត្តមួយរបស់ ស៊ែរប៊ី ហើយស៊ែប៊ីនេះទៀតសោត គឺជារដ្ឋសហព័ន្ធមួយរបស់ប្រទេសយូស្គូស្លាវី ដែលមានរដ្ឋសហព័ន្ធចំនួនសរុប៦ មកទល់នឹងឆ្នាំ១៩៩២។ ប៉ុន្តែយូហ្គោស្លាវី លែងមានឈ្មោះប្រទេសនៅលើពិភពលោក ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០០៣មក ដោយរដ្ឋសហព័ន្ធទាំង៦បានបំបែកទៅជាប្រទេសឯករាជ្យ ដាច់ពីគ្នា គឺ ស្លូវានី ក្រូអាស៊ី បូស្នី ម៉ាសេដាន់ ម៉ុងតេណេហ្ក្រូនិងស៊ែប៊ី។ គឺនៅពេលមានចលនាបំបែកប្រទេសយូហ្គោស្លាវីនោះ ចរន្តប៉ះបោរផ្តាច់ទឹកដីក៏មានកើតឡើងដែរឡើងកូសូវ៉ូ។
ឧទ្ទាមយោធារំដោះកូសូវ៉ូ
តាំងពីឆ្នាំ១៩៩០មក កូសូវ៉ូដែលជាខេត្តស្វយ័តរបស់ស៊ែប៊ី ដែលមានរចនាសម្ព័ន្ធគ្រប់គ្រងខេត្តដាច់ដោយឡែកស្រាប់ ចាប់មានរចនាសម្ព័ន្ធជារដ្ឋាភិបាលស្រមោល គាំទ្រនិងផ្តល់ហិរញ្ញវត្ថុដោយពលរដ្ឋនៅក្រៅស្រុក។ ដោយពុំសូវមានប្រសិទ្ធិភាព ចលនាឧទ្ទាមប្រដាប់អាវុធផ្តាច់ទឹកដី បានកើតជារូបរាងនៅឆ្នាំ១៩៩៧។ តែមិនបានប៉ុន្មានខែផង ពោលគឺនៅខែមិនា ១៩៩៨ រដ្ឋាភិបាលស៊ែរប៊ី បានបើកយុទ្ធនាការប្រឆាំងនឹងក្រុមឧទា្ទមប្រដាប់អាវុធកូសូវ៉ូនេះ ដោយបានសម្លាប់រង្គាលជនស៊ីវិលជាច្រើននាក់ និងជាដើមហេតុនាំផ្ទុះសង្គ្រាមឡើង។
សង្គ្រាមប្រយុទ្ធគ្នា ដោយគ្មានត្រាប្រណី រវាងក្រុមដើម្បីឯករាជ្យ កូសូវ៉ូ ជាមួយកងទ័ព ស៊ែរប៊ី បានសម្លាប់ មនុស្សជាង ១៣ ០០០នាក់ ដែលភាគច្រើនជាជនជាតិអាល់បានីកូសូវ៉ូ។ ហើយដើម្បីសាកល្បងបិទបាំង ទំហំនៃសោកនាដកម្មសង្គ្រាមនេះ ស៊ែរប៊ី បានកប់ខ្មោចក្នុងរណ្តៅរួមជាច្រើន ខ្លះនៅក្នុងទឹកដីកូសូវ៉ូតែម្តងផង។ សង្គ្រាមអាចបិទបញ្ចប់បានដោយសារមានអន្តរាគមន៍យោធារបស់អូតង់ ទើបទ័ពស៊ែរប៊ីដកខ្លួនចេញពីកូសូវ៉ូ។ កូសូវ៉ូត្រូវបានដាក់ឱ្យស្ថិតនៅក្រោមការឃុំគ្រងរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិនិងបានប្រកាសឯករាជ្យនៅឆ្នាំ២០០៨ តែស៊ែរប៊ីមិនទទួលស្គាល់ទេ។
ឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាម
នៅឆ្នាំ២០០០ ក្រោយការធ្លាក់ពីតំណែងរបស់លោក Slobodan Milosevic ប្រធានាធិបតីស៊ែរប៊ី គេបានរកឃើញរណ្តៅកប់ខ្មោចជាច្រើននៅជិតរដ្ឋធានីប្រទេសស៊ែរប៊ី និងជាង១០កន្លែងទៀត នៅជិតមូលដ្ឋានទ័ពពិសេស នៅភាគខាងកើតប្រទេស និងរណ្តៅមួយទៀតនៅភាគខាងលិចប្រទេស។
តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិដើម្បីអតីតយូហ្កោស្លាវី នៅទីក្រុងឡាអេ បានថ្កោលទោសអតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីស៊ែប៊ី ឱ្យជាប់ពន្ធនាគារ១៨ឆ្នាំ និងបានកាត់ទោសមេប៉ូលិសនិងយោធាស៊ែរប៊ីជាន់ខ្ពស់៥នាក់ផ្សេងទៀត ក្នុងបទប្រព្រឹត្តឧក្រិដ្ឋកម្ម សង្គ្រាម និងឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងមនុស្សជាតិ ដោយបានធ្វើប្រជាជនស៊ីវិលអាល់បានី រាប់ម៉ឺននាក់ ស្លាប់ រងទារុណកម្ម និងធ្វើផ្លាស់ទី ចេញពីផ្ទះសម្បែង។
នៅក្នុងសវនាការនោះ គ្មានមេដឹកនាំចលនាឧទ្ទាមប្រដាប់អាវុធដើម្បីឯករាជ្យកូសូវ៉ូ ណាម្នាក់ រងការចោទប្រកាន់និងកាត់ទោសដោយតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិពិសេសនេះទេ។
ប៉ុន្តែតុលាការអន្តរជាតិក្រុងឡាអេ សង្ស័យថា ក្រុមឧទ្ទាមប្រដាប់អាវុធនេះ ក៏មានដៃប្រលាក់ឈាម ដោយអាចមានពាក់ព័ន្ធនឹងការបាត់ខ្លួនដោយបង្ខំ ឬចាប់ជំរិត ធ្វើទារុណកម្ម ជនស៊ីវិល៥០០នាក់ ដែលភាគច្រើនជាអ្នកប្រឆាំងអាល់បានី ជនជាតិរ៉ូម និងស៊ែរប៊ី។ តុលាការបានសម្រេចធ្វើការចោទប្រកាន់ប្រធានាធិបតីកូសូវ៉ូ និងជំនិតបីនាក់ផ្សេង ពីបទប្រព្រឹត្តឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាម កាលពីខែកក្កដាកន្លងទៅថ្មីៗនេះ។
លោកថាស៊ី ជាឥស្សរជនដ៏សំខាន់ម្នាក់របស់កូសូវ៉ូ នារយៈពេលពីរទសវត្សរ៍ចុងក្រោយនេះ ដោយបានកាន់តួនាទីជានាយករដ្ឋមន្ត្រីអស់ជាច្រើនឆ្នាំមុននឹងបានក្លាយជាប្រធានាធិបតីនៅឆ្នាំ២០១៦។ ហើយក្នុងអំឡុងពេលសង្គ្រាមនោះ លោកគឺជាមេដឹកនាំនយោបាយនៃចលនាឧទ្ទាមប្រដាប់អាវុធដើម្បីឯករាជ្យកូសូវ៉ូ។ កាលនៅជាប្រធានាធិបតី លោក Thaci ធ្លាប់បានអះអាងថា លោកគ្មានកំហុសទេ។ តុលាការអន្តរជាតិកំពុងព្យាយាមសរសេរ កែប្រែប្រវត្តិសាស្ត្រកូសូវ៉ូ។ តែលោកព្រមសហការជាមួយតុលាការព្រោះលោកជឿលើការពិត និងដើម្បីអនាគតកូសូវ៉ូ។ ប្រជាពលរដ្ឋកូសូវ៉ូភាគច្រើន យល់ថាជម្លោះទល់នឹងយោធាស៊ែរប៊ី ជា “សង្គ្រាមត្រឹមត្រូវ”៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ