ប្រទេស និងប្រជាជនអាហ្វហ្កានីស្ថានកំពុងរងគ្រោះដោយការប្រទាញប្រទង់រវាងពួកតាលីបង់ និងសហគមន៍អន្តរជាតិ
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៥:៣៦
នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលរយៈពេល ២ថ្ងៃពីថ្ងៃទី១៨ដល់ថ្ងៃទី១៩ ធ្នូដែលរៀបចំក្នុងប្រទេសប៉ាគីស្ថាន ក្រុមប្រទេសសមាជិកនៃអង្គការកិច្ចសហប្រតិបត្តិការអ៊ីស្លាមបានសន្យាជួយស្រោចស្រង់អាហ្វហ្កានីស្ថានពីវិបត្តិមនុស្សធម៌។ តាំងពីពួកតាលីបង់បានឡើងកាន់អំណាចជាថ្មីនាពាក់កណ្តាលខែសីហា នេះជាលើកទី១ ដែលអង្គការកិច្ចសហប្រតិបត្តិការអ៊ីស្លាមបានរួមប្រជុំគ្នា។ តែអ្វីជាការកត់សម្គាល់មកដល់ពេលនេះ នៅមិនទាន់មានប្រទេសណាមួយបានទទួលស្គាល់របបតាលីបង់ជាផ្លូវការនៅឡើយទេ។ តើវាល្មមដល់ពេលដែលសហគមន៍អន្តរជាតិផ្តើមទទួលស្គាល់របបថ្មីនៅអាហ្វហ្កានីស្ថានហើយ ឬ?។
គឺប្រឈមនឹងវិបត្តិមនុស្សធម៌ និងការដួលរលំសេដ្ឋកិច្ចរបស់អាហ្វហ្កានីស្ថានដែលក្រុមប្រទេសសមាជិកនៃអង្គការនៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការអ៊ីស្លាមបាននាំគ្នាចូលរួមជួយឈឺឆ្អាលពេលនេះ។ អង្គការសហប្រជាជាតិបានព្រមានច្រើនដងថា អាហ្វហ្កានីស្ថានកំពុងស្ថិតមាត់ជ្រោះនៃគ្រោះមហន្តរាយមនុស្សធម៌មួយដ៏អាក្រក់លើលោក។ ចំណែកអង្គការនៃកម្មវិធីស្បៀងអាហារពិភពលោកបានព្រមានត្រង់ពីគ្រោះទុរ្ភិក្ស។ ហេតុអ្វីបានជាប្រទេសនៅអាស៊ីខាងត្បូងមួយនេះបានធ្លាក់ខ្លួនដុនដាបដល់ម្លឹង?។ ខ្ញុំទុកចម្លើយចំពោះសំណួរនេះនៅពេលបន្តិចទៀតដោយសូមងាកមកចាប់អារម្មណ៍ជាមុននូវសេចក្តីថ្លែងការណ៍ចុងក្រោយនៃកិច្ចប្រជុំកំពូលរបស់អង្គការនៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការអ៊ីស្លាម។
កិច្ចប្រជុំកំពូលបានឯកភាពគ្នាលើចំណុចមួយចំនួន ទី១ បើកការចរចាជាមួយអង្គការសហប្រជាជាតិដើម្បីរំដោះប្រាក់ជំនួយ និងលុយរបស់អាហ្វហ្កានីស្ថានរាប់សិបលានដុល្លារដែលត្រូវបានសហគមន៍អន្តរជាតិផ្អាក និងបង្កកនៅក្រោយការឡើងកាន់អំណាចជាថ្មីរបស់ពួកតាលីបង់។ ជាក់ស្តែង សហរដ្ឋអាមេរិកបានបង្កកលុយរបស់ធនាគារកណ្តាលអាហ្វហ្កានីស្ថានចំនួន ៩ ៥០០លានដុល្លារ។ ទី២ កិច្ចប្រជុំកំពូលបានស្នើឲ្យសហគមន៍អន្តរជាតិចូលរួមនៅក្នុងមូលនិធិមនុស្សធម៌ដែលគ្រប់គ្រងដោយធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អ៊ីស្លាម។ តាមគម្រោង មូលនិធិមនុស្សធម៌មួយនេះនឹងចាប់ដំណើរការនៅត្រីមាសទី១ ឆ្នាំ ២០២២។ តែគេនៅមិនទាន់បានកំណត់ពីចំនួនទឹកប្រាក់នៅក្នុងមូលនិធិមនុស្សធម៌នោះទេ។
ទី៣ កិច្ចប្រជុំកំពូលបានអំពាវនាវឲ្យរដ្ឋអំណាចអាហ្វហ្កានីស្ថានបន្តការងារដើម្បីភាពចម្រុះនៅក្នុងសង្គមដោយមានការចូលរួមរបស់ប្រជាជនអាហ្វហ្កានីស្ថានគ្រប់ស្រទាប់វណ្ណៈ ពិសេសស្រ្តី និងក្មេងស្រីដោយគ្មានការរើសអើង និងទី៤ កិច្ចប្រជុំកំពូលបានជំរុញឲ្យរដ្ឋអំណាចអាហ្វហ្កានីស្ថានគោរពសិទ្ធិមនុស្ស ពិសេសសិទ្ធិស្រ្តី។ គេអាចនិយាយបានថា ចំណុចទី៣ និងចំណុចទី៤ ជាលក្ខខណ្ឌដែលដាក់ដោយអង្គការនៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការអ៊ីស្លាម និងក៏ដូចជាការទាមទារចង់បានរបស់សហគមន៍អន្តរជាតិ។ នៅត្រង់ចំណុចនេះ អង្គការនៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការអ៊ីស្លាមបានសម្រេចបញ្ជូនគណៈប្រតិភូទេវវិទូអ៊ីស្លាមអន្តរជាតិទៅជជែកជាមួយអាហ្វហ្កានីស្ថាន។
គួរបញ្ជាក់ថា នៅក្នុងការកាន់អំណាចលើកទី២ នេះ ពួកតាលីបង់បានសន្យាមិនប្រកាន់យកជំហរតឹងឹរងចំពោះស្រ្តីភេទដូចដែលតាលីបង់ធ្លាប់បានអនុវត្តនៅពេលកាន់អំណាចលើកទី១ ពីឆ្នាំ ១៩៩៦ ដល់ឆ្នាំ ២០០១។ តែការពិតជាក់ស្តែងមិនដូចជាការនិយាយឯណា ព្រោះសព្វថ្ងៃនេះ ស្រ្តីភាគច្រើនត្រូវបានគេបំភ្លេចចោល ឬភាត់ចេញពីសង្គម ពិសេសពីការងារសាធារណៈ។ ចំណែកសាលាមធ្យមសិក្សាជាច្រើនសម្រាប់ក្មេងស្រីកំពុងបន្តបិទទ្វារ។ បើកាយវិការរបៀបនេះមិនមែនជាការរើសអើងចំពោះស្រ្តី និងក្មេងស្រី តើវាជាកាយវិការស្អីទៅ។ តែពួកតាលីបង់បានយល់ឃើញថា ផ្លូវដែលខ្លួនកំពុងដើរជាផ្លូវត្រូវ និងជាផ្លូវដែលដើរចំគោលដៅ នេះជាការពន្យល់របស់ប្រមុខការទូតប៉ាគីស្ថាននាឱកាសសន្និសីទកាសែតនៅក្រោយកិច្ចប្រជុំកំពូល។
បន្ទាប់មក ប្រមុខការទូតប៉ាគីស្ថានបានព្រមានពីផលវិបាកធ្ងន់ធ្ងរដែលអាចកើតចេញពីការដួលរលំសេដ្ឋកិច្ចអាហ្វហ្កានីស្ថាន ដូចជាគ្រោះទុរ្ភិក្ស លំហូរជនភៀសខ្លួនថ្មីៗទៀត និងការកើនឡើងនៃពួកជ្រុលនិយម។ ចំណែកនាយករដ្ឋមន្រ្តីប៉ាគីស្ថានលោកអ៊ីមរ៉ាន់ ខាន់ក្នុងនាមជាម្ចាស់ផ្ទះរៀបចំកិច្ចប្រជុំកំពូលបានទាមទារឲ្យផ្តាច់ចំណងរវាងរដ្ឋាភិបាលដឹកនាំដោយពួកតាលីបង់ និងប្រជាជនអាហ្វហ្កានីស្ថានទាំង ៤០លាននាក់។ លោកអ៊ីមរ៉ាន់ ខាន់ចង់និយាយនៅត្រង់នេះថា សហគមន៍អន្តរជាតិមិនគួរបិទភ្នែកទុកឲ្យប្រជាជនអាហ្វហ្កានីស្ថានអត់បាយស្លាប់ដោយសារតែខ្លួនមិនពេញចិត្តនឹងការគ្រប់គ្រងរបស់ពួកតាលីបង់នោះទេ។
គួរបញ្ជាក់ថា ជាង ៤ខែក្រោយការឡើងកាន់អំណាចរបស់ពួកតាលីបង់នៅអាហ្វហ្កានីស្ថាន នៅមិនទាន់មានប្រទេសណាមួយបានចេញមុខទទួលស្គាល់របបតាលីបង់ជាផ្លូវការនៅឡើយទេ។ នេះហើយជាចម្លើយទៅនឹងសំណួរដែលថា ហេតុអ្វីបានជាប្រទេសនៅអាស៊ីខាងត្បូងមួយនេះកំពុងធ្លាក់ខ្លួនដុនដាបដល់ម្លឹង។ ជាថ្មីម្តងទៀត ប្រមុខការទូតអាហ្វហ្កានីស្ថានបានបន្តទាមទារសិទ្ធិពីការទទួលស្គាល់រដ្ឋាភិបាលតាលីបង់ជាផ្លូវការពីសហគមន៍អន្តរជាតិ។ ជាថ្មីម្តងទៀត សហគមន៍អន្តរជាតិបានបន្តទាមទារឲ្យពួកតាលីបង់គោរពសិទ្ធិមនុស្សទូទៅ ពិសេសសិទ្ធិស្រ្តី និងក្មេងស្រី។ មែនទែនទៅ ការបន្តច្របាច់ ក ពួកតាលីបង់របស់សហគមន៍អន្តរជាតិរបៀបនេះពិតជារឿងត្រឹមត្រូវ។
តែគេមិនត្រូវភ្លេចមើលទេថា អ្នកដែលកំពុងលៀនអណ្តាត និងថប់ដង្ហើមពីការច្របាច់ ក នេះ គឺប្រជាជនអាហ្វហ្កានីស្ថានទាំង ៤០លាននាក់ ពោលមិនមែនពួកតាលីបង់តែមួយក្តាប់តូចនោះឯណា។ ម្យ៉ាងទៀត គេក៏មិនត្រូវមើលរំលងទេថាចង់ ឬមិនចង់ និងក្រោមភ្នែកប្រជាជនអាហ្វហ្កានីស្ថានទូទៅ តាលីបង់ជាអ្នកឈ្នះសង្រ្គាម និងកំពុងកាន់អំណាចណែនដៃ។ សហគមន៍អន្តរជាតិអាចបន្តមិនទាន់ទទួលស្គាល់របបតាលីបង់ តែសហគមន៍អន្តរជាតិមិនអាច និងគ្មានសិទ្ធិទុកឲ្យប្រជាជនអាហ្វហ្កានីស្ថានស្លាប់ដោយអត់បាយបានទេ ទោះក្រោមហេតុផលអ្វីក៏ដោយចុះ៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ