តើដល់ពេលទុយនីស៊ីត្រូវយកគំរូតាមអេហ្ស៊ីបវិញម្តង?
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៤:៣៥
កាលពីយប់ថ្ងៃអង្គារ ឈានចូលយប់ថ្ងៃពុធ កន្លងទៅនេះ ប្រជាជនទុយនីស៊ីរាប់ម៉ឺននាក់បាននាំគ្នាធ្វើបាតុកម្មប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាល ដែលដឹកនាំដោយគណបក្សអ៊ីស្លាមនិយម ឈ្មោះថា Ennahda។ គេសង្កេតឃើញថា ចលនាប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាលអ៊ីស្លាមនិយមនៅទុយនីស៊ីបានកើនឡើងកាន់តែខ្លាំង ក្រោយពីចលនាប្រឆាំងនៅអេហ្ស៊ីបបានទទួលជោគជ័យ ក្នុងការទម្លាក់រដ្ឋាភិបាលអ៊ីស្លាមនិយម របស់លោកមហាម៉េដ ម៉រស៊ី។ ប្រជាជនទុយនីស៊ីដែលធ្លាប់ធ្វើជាគំរូបដិវត្តន៍ដល់អេហ្ស៊ីប នៅពេលនេះ ហាក់ដូចជាកំពុងតែដើរតាមគន្លងរបស់ប្រជាជនអេហ្ស៊ីបវិញម្តង។
បើយើងមើលទៅ ជោគវាសនារបស់ប្រជាជនទុយនីស៊ី និងអេហ្ស៊ីប ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ហាក់ដូចជាត្រូវគេវេញចងភ្ជាប់គ្នាយ៉ាងស្អិត។
យើងនៅចាំបានថា គឺប្រជាជនទុយនីស៊ី ដែលជាអ្នកចាប់ផ្តើមគំនិតមុនគេ ក្នុងការងើបឡើងធ្វើបដិវត្តន៍ប្រឆាំងនឹងរបបផ្តាច់ការ។ បដិវត្តន៍ដែលបានឈានទៅដល់ការផ្តួលរំលំមេដឹកនាំផ្តាច់ការទុយនីស៊ី គឺលោកបិន អាលី (Ben Ali) នៅខែមករា ឆ្នាំ២០១១។ ១ខែក្រោយមក ប្រជាជនអេហ្ស៊ីបក៏បានយកគំរូតាមប្រជាជនទុយនីស៊ី ដោយបាននាំគ្នាងើបឡើងបះបោរប្រឆាំង រហូតធ្វើឲ្យមេដឹកនាំផ្តាច់ការអេហ្ស៊ីប ហូស្នី មូបារ៉ាក់ ត្រូវធ្លាក់ពីតំណែង ដូចជាលោកបិន អាលីដែរ។
ក្រោយពីបានធ្វើបដិវត្តន៍ទម្លាក់មេដឹកនាំផ្តាច់ការរួចហើយ ប្រទេសទាំងពីរនេះសុទ្ធតែបានឆ្លងកាត់នូវសម័យកាលអន្តរកាលមួយ ប្រកបទៅដោយភាពវឹកវរ និងចលាចលដូចគ្នា។ ប្រជាជនទុយនីស៊ី និងអេហ្ស៊ីប សុទ្ធតែបានទទួលឱកាសប្រើសិទ្ធិពលរដ្ឋរបស់ខ្លួន តាមរយៈការបោះឆ្នោត ដែលត្រូវបានអ្នកសង្កេតការណ៍ឯករាជ្យវាយតម្លៃថា ជាការបោះឆ្នោតដែលមានលក្ខណៈសេរី និងយុត្តិធម៌ ដែលអាចទទួលយកបាន។ ការបោះឆ្នោតដែលសុទ្ធតែបាននាំក្រុមអ៊ីស្លាមនិយមមកកាន់អំណាច នៅក្នុងប្រទេសទាំងពីរ គឺក្រុមភាតរអ៊ីស្លាម (Frères musulmans) នៅអេហ្ស៊ីប និងក្រុម Ennahda នៅទុយនីស៊ី។
នៅអេហ្ស៊ីប រដ្ឋាភិបាលដែលដឹកនាំដោយលោកមហាម៉េដ ម៉រស៊ី មកពីក្រុមអ៊ីស្លាមនិយមភាតរអ៊ីស្លាម ត្រូវប្រឈមមុខនឹងចលនាប្រឆាំង ដោយទទួលរងនូវការរិះគន់ថា អសមត្ថភាពក្នុងការស្តារវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ច និងជីវភាពរបស់ប្រជាជនផង និងជាពិសេស គឺការប្រកាន់ជំហរតឹងរ៉ឹង មិនចេះធ្វើសម្បទាន ក្នុងការអនុម័តរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ដែលគេរិះគន់ថា នឹងបើកផ្លូវឲ្យអេហ្ស៊ីប ក្លាយទៅជារដ្ឋអ៊ីស្លាម ពោលគឺ ច្បាប់រដ្ឋត្រូវតែគោរពទៅតាមច្បាប់ និងទំនៀមទម្លាប់តឹងរ៉ឹងរបស់អ៊ីស្លាម។ ចលនាប្រឆាំងនឹងលោកមហាម៉េដ ម៉រស៊ី បានកើតឡើងឥតឈប់ឈរ ហើយមានទំហំកាន់តែធំឡើងៗ មានមនុស្សចូលរួមរហូតដល់ទៅរាប់លាននាក់។ នៅទីបញ្ចប់ លោកមហាម៉េដ ម៉រស៊ី ដែលជាប្រធានាធិបតី កើតចេញពីការបោះឆ្នោតប្រជាធិបតេយ្យ ត្រូវបានក្រុមយោធាអេហ្ស៊ីបទម្លាក់ពីតំណែង។
នៅទុយនីស៊ីឯណោះវិញ រដ្ឋាភិបាល ដែលដឹកនាំដោយក្រុមអ៊ីស្លាមនិយម Ennahda ក៏ទទួលរងនូវការប្រឆាំងជំទាស់ពីប្រជាជនមិនតិចដែរ។ ក្រុមអ៊ីស្លាមនិយម Ennahda ក៏មិនខុសពីក្រុមអ៊ីស្លាមនិយម នៅអេហ្ស៊ីបដែរ ត្រូវបានគេរិះគន់ថា ជាអ្នកដឹកនាំដែលគ្មានសមត្ថភាព។ ២ឆ្នាំក្រោយពីក្រុម Ennahda បានជាប់ឆ្នោត ដឹកនាំប្រទេស ស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ចទុយនីស៊ី កំពុងស្ថិតក្នុងស្ថានភាពដុនដាប រដ្ឋធម្មនុញ្ញក៏មិនទាន់តាក់តែងចប់ ហើយច្បាប់បោះឆ្នោតថ្មី ក៏មិនអាចចេញរួច។
លើសពីនេះទៅទៀត បញ្ហាមួយទៀត ដែលគេមិនឃើញមាន នៅអេហ្ស៊ីប ហើយក៏កម្រឃើញមាននៅទុយនីស៊ី កាលពីក្នុងអំឡុងពេលប៉ុន្មានទសវត្សរ៍ចុងក្រោយនេះ គឺការលបធ្វើឃាតអ្នកនយោបាយប្រឆាំង។ ឥស្សរជនប្រឆាំងដ៏មានប្រជាប្រិយភាព គឺលោក Chokri Belaïd ត្រូវបានគេបាញ់សម្លាប់ កាលពីខែកុម្ភៈដើមឆ្នាំ២០១៣ ហើយកាលពីថ្ងៃទី២៥ កក្កដាកន្លងទៅថ្មីៗនេះ ឥស្សរជនប្រឆាំងមួយរូបទៀត ដែលជាសមាជិកសភាធម្មនុញ្ញទុយនីស៊ីផងនោះ ក៏ត្រូវបានគេបាញ់លបធ្វើឃាតដែរ។
ទាំងអស់នេះបានធ្វើឲ្យប្រជាជនទុយនីស៊ីផ្ទុះកំហឹងកាន់តែខ្លាំង ហើយនាំគ្នាចេញធ្វើបាតុកម្មប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាលជារៀងរាល់យប់។ ក្រោយពីចលនាប្រឆាំងនៅអេហ្ស៊ីបទទួលបានជោគជ័យ ក្នុងការផ្តួលរំលំលោកមហាម៉េដ ម៉រស៊ី និងរដ្ឋាភិបាលអ៊ីស្លាមនិយម ចលនាប្រឆាំងនៅទុយនីស៊ីក៏ចាប់ផ្តើមមានសន្ទុះកាន់តែខ្លាំង។ ប្រជាជនរាប់ម៉ឺននាក់បាននាំគ្នាចេញមកធ្វើបាតុកម្ម ទាមទារឲ្យរដ្ឋាភិបាលដឹកនាំដោយក្រុមអ៊ីស្លាមនិយមចុះចេញពីតំណែង។ ចលនាបាតុកម្មប្រឆាំងនេះទទួលបាននូវការគាំទ្រពីសហភាពសហជីពមួយរបស់ទុយនីស៊ី ដែលមានសមាជិកសរុបចំនួនកន្លះលាននាក់ ហើយដែលអាចធ្វើឲ្យប្រទេសទុយនីស៊ីទាំងមូលត្រូវគាំងដំណើរ ប្រសិនបើពួកគេប្រកាសធ្វើកូដកម្ម។
ជាងពីរឆ្នាំក្រោយពីបានធ្វើជាគំរូបដិវត្តន៍ដល់ប្រជាជនអេហ្ស៊ីប នៅពេលនេះ គឺប្រជាជនទុយនីស៊ីវិញម្តង ដែលកំពុងតែដើរតាមគន្លងចលនាបដិវត្តន៍អេហ្ស៊ីប ក្នុងការប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាល។ រដ្ឋាភិបាល ដែលដឹកនាំដោយក្រុមអ៊ីស្លាមនិយម ក៏ប៉ុន្តែ ជារដ្ឋាភិបាល ដែលកើតចេញពីការបោះឆ្នោតប្រជាធិបតេយ្យ។
ក៏ប៉ុន្តែ គេឃើញថា រដ្ឋាភិបាលទុយនីស៊ីក៏ហាក់ដូចជាបានទាញយកមេរៀនពីការដួលរលំនៃរដ្ឋាភិបាលអ៊ីស្លាមនិយមនៅអេហ្ស៊ីបដែរ។ ខុសពីក្រុមរបស់លោកមហាម៉េដ ម៉រស៊ី ដែលប្រកានជំហរតឹងរ៉ឹងជាមួយក្រុមប្រឆាំងរហូតដល់ពេលទឹកចូលច្រមុះ ទើបបន្ទន់ជំហរ ក្រុម Ennahda នៅទុយនីស៊ីវិញ បានព្យាយាមបង្ហាញនូវជំហរបែបសម្រុះសម្រួលជាមួយក្រុមប្រឆាំង ដោយកាលពីថ្ងៃពុធ បានប្រកាសទទួលយកនូវការផ្អាកដំណើរការតាក់តែងរដ្ឋធម្មនុញ្ញជាបណ្តោះអាសន្ន ដើម្បីរង់ចាំឲ្យមានការជួបចរចាគ្នា ជាមួយនឹងគណបក្សប្រឆាំង។ ក្រុម Ennahda ក៏បានប្រកាសផងដែរថា ពួកគេសុខចិត្តរំលាយរដ្ឋាភិបាលបច្ចុប្បន្ននេះចោល ដើម្បីឈានទៅបង្កើតរដ្ឋាភិបាលរួបរួមជាតិថ្មីមួយ ដឹកនាំដោយក្រុម Ennahda ក៏ប៉ុន្តែ មានសមាសភាពចម្រុះមកពីគ្រប់ក្រុម គ្រប់បក្សទាំងអស់។ រដ្ឋាភិបាលទុយនីស៊ីក៏បានប្រកាសសន្យាផងដែរថានឹងតាក់តែងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ព្រមទាំងបង្កើតច្បាប់បោះឆ្នោតថ្មីឲ្យបានត្រឹមដំណាច់ខែកញ្ញាខាងមុខ ដើម្បីឈានទៅរៀបចំការបោះឆ្នោតជាតិ នៅមុនដំណាច់ឆ្នាំ២០១៣នេះ។
គេនៅមិនទាន់ដឹងនៅឡើយទេថា តើសម្បទានរបស់រដ្ឋាភិបាលទុយនីស៊ីនេះអាចនឹងធ្វើឲ្យបាតុករប្រឆាំងស្ងប់កំហឹងដែរឬក៏យ៉ាងណា? ម្យ៉ាងទៀត គម្រោងតាក់តែងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងច្បាប់បោះឆ្នោតឲ្យបានចប់នៅមុនដំណាច់ខែកញ្ញា ប្រហែលជាពិបាកនឹងសម្រេចបាន ដោយសារតែសភាធម្មនុញ្ញត្រូវផ្អាកដំណើរការ ដើម្បីរង់ចាំលទ្ធផលចរចា រវាងគណបក្សកាន់អំណាច និងបក្សប្រឆាំង៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ