ទិវាសិទ្ធិនារីអន្តរជាតិ៨មីនាបានចូលមកដល់ទៀតហើយនៅថ្ងៃស្អែកនេះ។ នៅកម្ពុជា ថ្ងៃ៨មីនាឆ្នាំនេះនឹងត្រូវគេប្រារព្ធធ្វើឡើងក្រោមប្រធានបទ«អ្នកម្តាយដ៏ឆ្នើមរបស់ខ្ញុំ»។ រយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ពាក្យថា Genderដែលគេសំដៅទៅលើសមភាពរវាងបុរសនិងស្ត្រីបាននិងកំពុងក្លាយជាពាក្យពេញនិយមមួយនៅកម្ពុជា។ អង្គការសង្គមស៊ីវិលជាច្រើន រួមទាំងក្រសួងស្ថាប័នរដ្ឋ ក៏ដូចជាគណបក្សនយោបាយដែរបាននាំគ្នាបង្ហាញយុទ្ធសាស្ត្រ និងសកម្មភាពជាច្រើនក្នុងន័យលើកស្ទួយស្ត្រីឲ្យមានសិទ្ធិស្មើនឹងបុរស។ តើអ្វីទៅជាទស្សនៈ Gender នៅក្នុងសង្គមខ្មែរ?
បច្ចុប្បន្ន នៅទីណាក៏គេនាំគ្នានិយាយពី Gender ដែរ។ Gender បានក្លាយជាពាក្យពេញនិយមមួយដែលគេនាំគ្នានិយាយស្ទើរតែគ្រប់មាត់ ហើយពេលខ្លះពាក្យនេះបានក្លាយទៅជាពាក្យចំអន់គ្នាលេងក្នុងន័យកំប្លែងផងក៏មាន។ ការបំផុសចលនាលើកស្ទួយសមភាពរវាងបុរសនិងស្ត្រី ឬក៏ហៅដោយខ្លីថាGender គឺជាប្រធានបទសំខាន់និងសមស្របតាមស្ថានភាពសង្គមខ្មែរ។ សង្គមខ្មែរដែលគេច្រើនតែចាត់ទុកស្ត្រីជាភេទទន់ខ្សោយដែលចាស់បុរាណថា «បញ្ញាខ្លី សំដីតិច» ដែលត្រូវពឹងផ្អែកជាសំខាន់ទៅលើបុរស។
ជាការពិតណាស់ ក្នុងសង្គមខ្មែរបុរាណ កូនស្រីរស់ក្នុងគំនាបប្រពៃណីយ៉ាងតឹងរ៉ឹង ពោលគឺកូនស្រីតែងតែតោងកន្ទុយក្បិនឪពុកម្តាយ និងមិនអាចទៅណាឆ្ងាយពីភ្នែកឳពុកម្តាយបានឡើយ ហើយថែមទាំងត្រូវរវល់វក់វីតែនឹងចង្ក្រានជើងឆ្នាំងជាប្រចាំ។ នេះជាឧបសគ្គដែលធ្វើឲ្យកូនស្រីមិនអាចរៀនសូត្របានខ្ពង់ខ្ពស់ដូចកូនប្រុស។ ហេតុដូច្នេះហើយបានជាក្រោយពេលរៀបការរួច ស្ត្រីខ្មែរជាទូទៅច្រើនរស់ក្រោមឥទ្ធិពលរបស់ប្តី។ នេះជាផ្នត់គំនិតចាស់គំរឹលម្យ៉ាងដែលគេកំពុងតែនាំគ្នាលុបបំបាត់ក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ន។
ក៏ប៉ុន្តែ និយាយពី Gender ក្នុងសង្គមខ្មែរ គេក៏មិនអាចបំភ្លេចចោលជ្រុងមួយទៀតនៃអំណាចពិសេសរបស់ស្ត្រីបានដែរ ជាក់ស្តែង អំណាចកាន់កាប់លុយកាក់ ឬអំណាចលូកលាន់និងប្រើប្រាស់ឥទ្ធិពលទៅលើការងាររបស់ប្តីជាដើម។ ត្រង់ចំណុចនេះ គេប្រាកដជានៅចាំបានពាក្យថា«ប្តីស័ក្តិ៣ ប្រពន្ធស័ក្តិ៤ កូនស័ក្តិ៥»។ នេះក៏ជាទស្សនៈឆ្លុះបញ្ចាំងពីតថភាពក្នុងសង្គមខ្មែរមួយជ្រុងដែរ។ ដូច្នេះ ប្រសិនបើពិនិត្យឲ្យស៊ីជម្រៅមែនទែន សង្គមខ្មែរមិនប្រាកដថាជាសង្គមដែលស្ត្រីគ្មានអំណាច ឬគ្មានឥទ្ធិពលនោះឡើយ តែជាសង្គមដែលស្ត្រីត្រូវបានគេផ្តល់តម្លៃ ជាមេដឹកនាំនិងជាអ្នកមានឥទ្ធិពលពិសេសពីធម្មជាតិរួចស្រេចទៅហើយ។ គ្រាន់តែថា ការបត់បែននៃរបបនយោបាយដឹកនាំ និងកំហុសឆ្គងរបស់អ្នកនយោបាយមួយចំនួនបានរុញច្រានសង្គមឲ្យធ្លាក់ក្នុងភ្លើងសង្គ្រាមវិនាសអន្តរាយដែលជាទូទៅផលវិបាកបានធ្លាក់ធ្ងន់ទៅលើស្ត្រី។
បច្ចុប្បន្ននេះ ដោយសារតែការបំផុសចលនាលើកស្ទួយស្ត្រីដែលគេនិយមហៅថា Gender ស្ត្រីខ្មែរបានកែប្រែស្ថានភាពមួយចំនួនគួរឲ្យកត់សម្គាល់។ ជាក់ស្តែង ស្ត្រីខ្មែរមានវត្តមានកាន់តែច្រើនឡើងនៅក្នុងស្ថាប័នកំពូលៗទាំងបីរបស់ជាតិ ក្នុងនោះស្ថាប័នព្រឹទ្ធសភា ៩ រូប ស្ថាប័នរដ្ឋសភា ២៣ រូប និងក្នុងស្ថាប័នរាជរដ្ឋាភិបាលជាច្រើនទៀតមានដូចជាថ្នាក់ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រីមួយរូប ថ្នាក់រដ្ឋមន្ត្រី ២ រូប រដ្ឋលេខាធិការ ១៦ រូប និងថ្នាក់អនុរដ្ឋលេខាធិការ ៣១ រូប។ នេះនៅមិនទាន់រាប់ស្ត្រីខ្មែរជាច្រើនទៀតដែលកំពុងបម្រើការនៅថ្នាក់មូលដ្ឋាន ស្ត្រីជាអ្នកដឹកនាំសង្គមស៊ីវិល និងវិស័យឯកជនជាច្រើនទៀតផងនោះផងទេ។
យ៉ាងណាក៏ដោយ សង្គមស៊ីវិល គណបក្សនយោបាយ ក៏ដូចជាស្ថាប័នរដ្ឋដែរកំពុងតែ ខិតខំដើម្បីលើកស្ទួយស្ត្រីបន្តទៀតរហូតដល់ចង់កំណត់កូតាស្ត្រីឲ្យបាន២០ឬ៣០ភាគរយជាដើម។ កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងនេះជាការត្រឹមត្រូវ និងគួរឲ្យលើកទឹកចិត្ត ប៉ុន្តែ គេមិនត្រូវភ្លេចទេថា ដើម្បីសម្រេចគោលដៅនេះ គេមិនអាចចាប់បង្ខំស្ត្រីឲ្យចូលរួមហួសពីសមត្ថភាពរបស់ខ្លួនបានទេ។ អ្វីដែលសំខាន់គឺគេត្រូវកសាងគ្រឹះតាំងពីកុមារទៅឲ្យហើយពោលគឺត្រូវទ្រទ្រង់ការសិក្សារបស់កុមារីឲ្យបានខ្ពស់។ ម្យ៉ាងទៀត គេក៏មិនត្រូវភ្លេចដែរថា គុណវិបត្តិមួយចំនួនរបស់ស្ត្រីខ្មែរក៏ជាចំណុចដែលត្រូវកែប្រែជាចាំបាច់ដែរពីព្រោះថា ជួនកាលគុណវិបត្តិទាំងនោះអាចជាឧបសគ្គសម្រាប់ការឈានឡើងរបស់ស្ត្រីខ្លួនឯង។
សរុបមកវិញ ភាពជាដៃគូពិតប្រាកដរវាងបុរស និងស្ត្រីពិតជាមានសារសំខាន់ណាស់ទាំងក្នុងគ្រួសារក៏ដូចជាក្នុងសង្គមទាំងមូល។ ដើម្បីឈានដល់គោលដៅនេះ ការជំរុញឲ្យកុមារី និងនិស្សិតស្ត្រីឲ្យរៀនបានខ្ពស់គឺជាគ្រឹះមិនអាចខ្វះបាន។ ទន្ទឹមនឹងនោះ ការរៀនគោរពសិទ្ធិគ្នាទៅវិញទៅមករវាងបុរសនិងស្ត្រី គឺជាកិច្ចការចាំបាច់ដែលត្រូវបន្ស៊ាំ។ នេះហើយជាសមភាពរវាងបុរស និងស្ត្រី ឬទស្សនៈ Gender ក្នុងន័យត្រឹមត្រូវរបស់វា៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ