វិបត្តិស៊ីរី៖ តើមានផ្លូវធ្វើអន្តរាគមន៍យោធាដោយមិនឆ្លងកាត់ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខឬទេ?
នៅក្នុងពេលដែលបេសកកម្មការទូតរបស់លោកកូហ្វ៊ីអាណាន់ នៅស៊ីរី មិនបានទទួលផល ហើយជនស៊ីវិលស៊ីរីនៅតែបន្តស្លាប់ និងរបួសរាល់ថ្ងៃ ដោយការវាយប្រហារពីសំណាក់កងទ័ពរដ្ឋាភិបាល លទ្ធភាពនៃការប្រើកម្លាំងយោធាក៏កំពុងត្រូវបានមេទ័ពអាមេរិកសិក្សា និងរៀបចំផែនការបម្រុងទុកដែរ។ ក៏ប៉ុន្តែ គេមិនរំពឹងថា អន្តរាគមន៍យោធានៅស៊ីរីអាចនឹងទទួលបានការអនុញ្ញាត ពីក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខនោះទេ ដោយសារតែមានវ៉េតូរបស់រុស្ស៊ី និងចិន។ បើគ្មានសេចក្តីសម្រេចរបស់ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ តើគេអាចធ្វើអន្តរាគមន៍យោធានៅស៊ីរី តាមផ្លូវណាផ្សេងដែរឬទេ?
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖ កែប្រែថ្ងៃទី៖
ស្តាប់ - ០៦:១៦
ឧត្តមសេនីយ៍ Martin Demsey នាយអគ្គសេនាធិការកងទ័ពចម្រុះអាមេរិក (Chairman of the Joint Chiefs of Staff) បានឲ្យដឹងថា តាមបញ្ជារបស់លោកអូបាម៉ា មេទ័ពអាមេរិកបានធ្វើការសិក្សាទៅលើលទ្ធភាពប្រើកម្លាំងទ័ពអាមេរិកនៅស៊ីរី។ ការវាយតម្លៃជាបឋមអំពីតួនាទីកងទ័ពអាមេរិក ត្រូវបានគេបញ្ជូនទៅឲ្យលោកអូបាម៉ារួចហើយ។
យោងតាមកាសែត The Washington Post ដែលបានដកស្រង់ប្រភពមន្រ្តីជាន់ខ្ពស់អាមេរិក ដែលសុំមិនបញ្ចេញឈ្មោះ សេណារីយ៉ូនៃអន្តរាគមន៍យោធានៅស៊ីរីរួមមាន៖ ការផ្តល់អាវុធឲ្យក្រុមឧទ្ទាមស៊ីរី ការបញ្ជូនទ័ពទៅស៊ីរី ដើម្បីបើកផ្លូវដឹកជំនួយមនុស្សធម៌ ឬដើម្បីបង្កើតជា “តំបន់សុវត្ថិភាព” សម្រាប់ជនស៊ីវិលស៊ីរី និងការវាយប្រហារតាមផ្លូវអាកាសទៅលើទីតាំងយោធាស៊ីរី។
រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងការពារជាតិអាមេរិកបានបញ្ជាក់ថា រហូតមកទល់ពេលនេះ លោកអូបាម៉ាមិនទាន់ធ្វើការសម្រេចចិត្តធ្វើអន្តរាគមន៍យោធានៅស៊ីរីនៅឡើយទេ។ ការសិក្សាលើលទ្ធភាពប្រើកម្លាំងទ័ពនេះ គឺធ្វើឡើង ដើម្បីឲ្យលោកអូបាម៉ាយកធ្វើជាមូលដ្ឋាន ក្នុងការសម្រេចចិត្តតែប៉ុណ្ណោះ។
មេទ័ពអាមេរិកបានប្រាប់គណៈកម្មការព្រឹទ្ធសភាថា អាមេរិកមានសមត្ថភាពគ្រប់គ្រាន់ ក្នុងការធ្វើអន្តរាគមន៍យោធានៅស៊ីរី ក៏ប៉ុន្តែ បើមើលទៅលើស្ថានភាពភូមិសាស្រ្តស៊ីរី (ទីតាំងយោធាស៊ីរីភាគច្រើនស្ថិតក្នុងតំបន់ទីប្រជុំជន) ការវាយប្រហារតាមអាកាស ដូចករណីប្រទេសលីប៊ី អាចនឹងធ្វើឲ្យស្លាប់ជនស៊ីវិលច្រើន ហើយអាចនឹងធ្វើឲ្យវិបត្តិមនុស្សធម៌កាន់តែធ្លាក់ដុនដាបថែមទៀត។
ក្រៅពីនេះ ភាពស្របច្បាប់នៃប្រតិបត្តិការយោធានេះក៏នឹងត្រូវចោទជាបញ្ហាខ្លាំងដែរ។ ជាគោលការណ៍ ដើម្បីឲ្យអន្តរាគមន៍យោធានៅក្នុងប្រទេសអធិបតេយ្យមួយ មានភាពស្របច្បាប់ពេញលេញ ដោយគ្មានមន្ទិលសង្ស័យ គឺចាំបាច់ត្រូវតែមានការអនុញ្ញាតពីក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអ.ស.ប.។ ក៏ប៉ុន្តែ ដោយមើលឃើញពីជំហររបស់រុស្ស៊ី និងចិន គេមិនសង្ឃឹមថា ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអាចនឹងចេញសេចក្តីសម្រេចអនុញ្ញាតឲ្យធ្វើអន្តរាគមន៍យោធានៅស៊ីរីនោះទេ។
តើមានផ្លូវណាដែលអាចចៀសពីក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខបាន?
កាលពីឆ្នាំ១៩៥០ (ក្នុងអំឡុងសង្រ្គាមកូរ៉េ) មហាសន្និបាតអ.ស.ប.បានអនុម័តសេចក្តីសម្រេចមួយ (សេចក្តីសម្រេចលេខ ៣៧៧) ដែលចែងថា ក្នុងករណីមានការខ្វែងគំនិតគ្នារវាងសមាជិកអចិន្រ្តៃយ៍ទាំង ៥ (ដែលមានសិទ្ធិវ៉េតូ) ធ្វើឲ្យក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខត្រូវជាប់គាំង មិនអាចដោះស្រាយបញ្ហាទាក់ទងនឹងសន្តិភាព និងសន្តិសុខអន្តរជាតិ (ដែលជាដែនសមត្ថកិច្ចផ្តល់ដោយធម្មនុញ្ញអ.ស.ប.) មហាសន្និបាតអ.ស.ប. សមត្ថកិច្ចរបស់ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខនឹងត្រូវប្រគល់ទៅឲ្យមហាសន្និបាតជាអ្នកអនុវត្ត តាមរយៈការចេញសេចក្តីសម្រេច ដោយសំឡេងភាគច្រើន ២ភាគ៣ នៃប្រទេសជាសមាជិកអ.ស.ប.។
ថ្វីដ្បិតតែមានការបកស្រាយផ្សេងៗពីគ្នា ជុំវិញភាពស្របច្បាប់ នៃសេចក្តីសម្រេចលេខ ៣៧៧នេះ ក៏ប៉ុន្តែ នៅក្នុងការអនុវត្តជាក់ស្តែងកន្លងមក គេធ្លាប់ឃើញមហាសន្និបាតអ.ស.ប. ចេញសេចក្តីសម្រេចដាក់ទណ្ឌកម្មលើរដ្ឋជាសមាជិក និងអនុញ្ញាតឲ្យប្រើកម្លាំងទ័ព ដោយយោងទៅលើសេចក្តីសម្រេច ៣៧៧។
ជាក់ស្តែង នៅក្នុងពេលមានសង្រ្គាមទាក់ទងនឹងព្រែកជីកស៊ុយអេ (នៅអេហ្ស៊ីប) ឆ្នាំ១៩៥៦ រាល់ការព្យាយាមអនុម័តសេចក្តីសម្រេច ក្នុងក្របខ័ណ្ឌក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ ដើម្បីទាមទារឲ្យមានបទឈប់បាញ់ត្រូវជាប់គាំង ដោយសារតែមានវ៉េតូពីសំណាក់ប្រទេសបារាំង និងអង់គ្លេស ដែលជាភាគីជម្លោះ។ មហាសន្និបាតអ.ស.ប.ក៏បានសម្រេចកោះប្រជុំបន្ទាន់ ហើយអនុម័តសេចក្តីសម្រេចមួយទាមទារឲ្យមានបទឈប់បាញ់ជាបន្ទាន់ ហើយបានអនុញ្ញាតឲ្យបញ្ជូនកងកម្លាំងអ.ស.ប. ទៅតំបន់ជម្លោះ ដើម្បីធានាឲ្យមានបទឈប់បាញ់នេះ។ មហាសន្និបាតក៏បានសម្រេចផងដែរ ហាមឃាត់រាល់ការបញ្ជូនគ្រឿងសព្វាវុធទៅកាន់តំបន់ជម្លោះ ដែលមានន័យស្មើនឹងការដាក់ទណ្ឌកម្មផ្នែកយោធា។
នៅឆ្នាំ១៩៨១ សេចក្តីសម្រេចលេខ ៣៧៧ ត្រូវបានមហាសន្និបាតអ.ស.ប. លើកយកមកធ្វើជាមូលដ្ឋានច្បាប់សាជាថ្មី នៅក្នុងការដាក់ទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ច នយោបាយ ការទូត និងយោធា ទៅលើប្រទេសអាហ្វ្រិកខាងត្បូង ដែលបានចូលឈ្លានពាន កាន់កាប់ទឹកដីប្រទេសណាមីប៊ី ដោយខុសច្បាប់។ នៅក្នុងសេចក្តីសម្រេចថ្មីនេះ មហាសន្និបាតអ.ស.ប.បានបញ្ជាក់សាជាថ្មីម្តងទៀត អំពីអំណាចរបស់មហាសន្និបាត ក្នុងការអនុញ្ញាតឲ្យប្រើកម្លាំងទ័ព ក្នុងករណីមានការជាប់គាំង ក្នុងក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ។
កាលពីឆ្នាំ១៩៩៩ អង្គការបក្សសម្ព័ន្ធណាតូ (NATO) ធ្លាប់បើកប្រតិបត្តិការទម្លាក់គ្រាប់បែក ទៅលើសហព័ន្ធយូហ្គោស្លាវី ដើម្បីបញ្ចប់អំពើសម្លាប់រង្គាលលើប្រជាជនស៊ីវិល នៅកូសូវ៉ូ។ អន្តរាគមន៍យោធានេះ បានធ្វើឡើងដោយគ្មានការអនុញ្ញាតពីសំណាក់ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអ.ស.ប.នោះទេ។
សមាជិកសភាអាមេរិកមួយចំនួន បាននាំគ្នាលើកយកអន្តរាគមន៍របស់អង្គការណាតូ នៅយូហ្គោស្លាវីនេះ មកធ្វើជាគំរូក្នុងការធ្វើអន្តរាគមន៍នៅស៊ីរី។ កាលពីសប្តាហ៍មុន រដ្ឋមន្រ្តីការពារជាតិអាមេរិកក៏បានលើកឡើងផងដែរថា អង្គការណាតូគួរតែចេញមុខដោះស្រាយវិបត្តិស៊ីរី។
ក៏ប៉ុន្តែ ថ្វីដ្បិតតែមានមតិជាច្រើនយល់ថា ប្រតិបត្តិការរបស់ណាតូបានជួយជនស៊ីវិលនៅកូសូវ៉ូ ពីការសម្លាប់រង្គាល ក៏ប៉ុន្តែ ភាពស្របច្បាប់នៃអន្តរាគមន៍យោធា ដោយគ្មានការអនុញ្ញាតពីក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខនេះ នៅតែជាភាពចម្រូងចម្រាសរហូតមកទល់ពេលបច្ចុប្បន្ននេះ។
កាលពីថ្ងៃសៅរ៍កន្លងទៅនេះ មន្រ្តីជាន់ខ្ពស់នៃអង្គការណាតូបានឲ្យដឹងថា វាទំនងជាមិនអាចទៅរួចទេ ដែលឲ្យណាតូចេញមុខដោះស្រាយបញ្ហាស៊ីរី៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ