អាហ្វហ្កានីស្ថាន៖ ១០ឆ្នំា ក្រោយការដួលរលំនៃរបបតាលីបង់ សន្តិភាព ហាក់ដូចជានៅឆ្ងាយ សែនឆ្ងាយ
កាលពី ១០ឆ្នំាមុន ពោលគឺនៅថ្ងៃទី ៧ តុលា ឆ្នំា ២០០១ កងទ័ពអាមេរិក និងអង់គ្លេសបានបើកការវាយប្រហារផ្តួលរំលំរបបតាលីបង់នៅក្នុងប្រទេសអាហ្វហ្កានីស្ថាន។ ក្នុងរយៈពេល ១០ឆ្នំាកន្លងទៅនេះ សង្រ្គាមបានផ្តាច់ជីវិតមនុស្សជាង ៣ម៉ឺននាក់ និងសហគមន៍អន្តរជាតិបានចំណាយលុយអស់រាប់សិបម៉ឺនលានដុល្លារ។ តែ ១០ឆ្នំា ក្រោយការដួលរលំនៃរបបតាលីបង់ សហគមន៍អន្តរជាតិនៅតែមិនអាចផ្តល់ឲ្យអាហ្វហ្កានីស្ថាននូវសន្តិភាព និងភាពសំបូររុងរឿង។ ជាមួយគ្នានេះ ស្ថានភាពទូទៅនៅអាហ្វហ្កានីស្ថានហាក់ដូចជាកាន់តែដុនដាបទៅៗ។
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៦:៣៦
ក្រោយពីការរលំរលាយនៃរបបតាលីបង់ក្នុងឆ្នំា ២០០១ ភ្លាម ប្រជាជនអាហ្វហ្កានីស្ថានបានសម្តែងការត្រេកត្រអាល និងសប្បាយរីករាយដោយសង្ឃឹមថា ពួកគេនឹងទទួលបានសិទ្ធិសេរីភាព និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យពេញលេញ។ កងទ័ពបរទេសត្រូវបានប្រជាជនអាហ្វហ្កានីស្ថានទទួលស្វាគមន៍ថា ជាកងទ័ពរំដោះពួកគេឲ្យរួចផុតពីក្រញំាតាលីបង់។ បន្ទាប់មក រដ្ឋាភិបាលអាហ្វហ្កានីស្ថានថ្មីក៏បានបង្កើតឡើង ក្រោមការជួយជ្រោមជ្រែងរបស់សហគមន៍អន្តរជាតិ។ សហគមន៍អន្តរជាតិដែលបានសន្យានំាសន្តិភាព និងភាពសម្បូររុងរឿងជូនប្រជាជនអាហ្វហ្កានីស្ថាន។ ប៉ុន្តែក្នុងរយៈពេល ១០ឆ្នំា ក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់កងកម្លំាងអូតង់ និងការចំណាយប្រាក់អស់រាប់សិបពាន់លានដុល្លារ អាហ្វហ្កានីស្ថានស្គាល់តែអំពើហិង្សា និងភាពវឹកវរ។ រាត្រីទឹកឃ្មុំរវាងលោកប្រធានាធិបតីអាហ្វហ្កានីស្ថាន Hamid Karzaï និងអូតង់ដែលធ្លាប់មានពីពេលមុន ហាក់ដូចជាគ្មានទៀតឡើយ។ កងទ័ពបរទេសទំាង ១៤ម៉ឺននាក់ដែលកំពុងឈរជើងក្នុងទឹកដីអាហ្វហ្កានីស្ថានត្រូវបានប្រជាជនអាហ្វហ្កានីស្ថានចាត់ទុកជាកម្លំាងឈ្លានពាន។ ដោយសរុប សេចក្តីសង្ឃឹមសន្តិភាព និងភាពសម្បូររុងរឿងរបស់ប្រជាជនអាហ្វហ្កានីស្ថានបានចាប់ផ្តើមរលាយបន្តិចម្តងៗ និងគ្រប់គ្នាកំពុងបារម្ភខ្លាចមានផ្ទុះសង្រ្គាមស៊ីវិលជាថ្មី។
អសមត្ថភាពរបស់អូតង់ និងរដ្ឋាភិបាលអាហ្វហ្កានីស្ថានក្នុងការកំចាត់ពួកតាលីបង់
ទោះបីជារបបតាលីបង់បានរលាយបាត់អស់រយៈពេល ១០ឆ្នំា ក៏ដោយ ក៏រចនាសម្ព័ន្ធរបស់ចលនាមួយនេះនៅតែរឹងមំា និងមានមូលដ្ឋាននៅសឹងគ្រប់ទីកន្លែងទំាងអស់ក្នុងប្រទេសអាហ្វហ្កានីស្ថាន។ ឥទ្ធិពលរបស់ពួកតាលីបង់បានផ្តើមមានកាន់តែខ្លំាងឡើងៗ ចាប់តំាងពីឆ្នំា ២០០៥។ ចលនានេះមានលទ្ធភាព និងសមត្ថភាពគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការរៀបចំអំពើភេរវកម្មបង្ហូរឈាម នៅពេលណាក៏បាន និងនៅទីណាក៏បាន រហូតដល់ចំកណ្តាលបេះដូងទីក្រុងកាប៊ូលទៀតផង។ រដ្ឋាភិបាលរបស់លោកប្រធានាធិបតីអាហ្វហ្កានីស្ថាន Hamid Karzaï ដែលមិនអាចគ្រប់គ្រងស្ថានការណ៍ឲ្យលើសពីព្រំដែនទីក្រុងកាប៊ូលបានទេ។ ចំណែកប្រតិបត្តិការរបស់កងកម្លំាងអូតង់វិញ បែរជាបានសម្លាប់ជនស៊ីវិល ច្រើនជាងពួកឧទ្ទាមតាលីបង់។ នេះជាទង្វើមួយដែលបានធ្វើឲ្យប្រជាជនអាហ្វហ្កានីស្ថានបន្តសម្តែងការក្តៅក្រហាយកាន់តែខ្លំាងឡើងៗ និងកើតមានជាញឹកញាប់។
បើគិតចាប់តំាងពីឆ្នំា ២០០១ មក ស្ថានការណ៍នៅអាហ្វហ្កានីស្ថានស្គាល់តែភាពវឹកវរ រហូតដល់មានការលើកឡើងថា មានលក្ខណៈដុនដាបជាងសម័យគ្រប់គ្រងដោយពួកតាលីបង់ទៅទៀត។ បើគេគិតក្នុងរយៈពេល ១០ឆ្នំាកន្លងទៅនេះ សង្រ្គាមបានផ្តាច់ជីវិតមនុស្សសរុប ៣៣ ៨៧៧នាក់ ក្នុងនោះមានទាហានបរទេសគ្រប់ជាតិសាសន៍ជិត ៨០០នាក់ ទាហានរដ្ឋាភិបាលអាហ្វហ្កានីស្ថាន ជនស៊ីវិល និងពួកឧទ្ទាមតាលីបង់។ គ្រាន់តែក្នុងរយៈពេល ១០ឆ្នំាកន្លងទៅនេះ សហគមន៍អន្តរជាតិបានចំណាយប្រាក់អស់រាប់សិបម៉ឺនលានដុល្លារ ក្នុងនោះ អាមេរិកបានចំណាយតែម្នាក់ឯងចំនួន ៤៤៤ ០០០លានដុល្លារ។
ជម្រើសចុងក្រោយ គឺចាប់ដៃជាមួយពួកតាលីបង់
ជួនចំពេលដែលស្ថានការណ៍នៅអាហ្វហ្កានីស្ថានកំពុងបន្តដុនដាប អូតង់ក៏កំពុងផ្តើមដកកងទ័ពរបស់ខ្លួនបន្តិចម្តងៗ និងគ្រោងដកចេញឲ្យអស់ នៅដំណាច់ឆ្នំា ២០១៤ ខាងមុខ។ ចំណែកលោកប្រធានាធិបតីអាហ្វហ្កានីស្ថាន Hamid Karzaï វិញ ក៏បានផ្តើមងាកទៅរកការចរចាសន្តិភាពជាមួយពួកឧទ្ទាមតាលីបង់។ ទង្វើនេះបានធ្វើឡើង បន្ទាប់ពីបរាជ័យរបស់អូតង់ និងរដ្ឋាភិបាលទីក្រុងកាប៊ូលដែលបានព្យាយាមស្វែងរកសន្តិភាព និងភាពសម្បូររុងរឿងជូនប្រជាជនអាហ្វហ្កានីស្ថានអស់រយៈពេល ១០ឆ្នំាកន្លងទៅនេះ។
អ៊ីចឹងហើយបានជាក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នំាចុងក្រោយនេះ លោកប្រធានាធិបតីអាហ្វហ្កានីស្ថាន Hamid Karzaï បានផ្តើមប្តូរយុទ្ធសាស្រ្តដោយងាកទៅចាប់ដៃចរចាសន្តិភាពជាមួយក្រុមតាលីបង់វិញ។ លោក Karzaï យល់ថា មានតែការបង្រួបបង្រួមជាតិ ទើបគេអាចបញ្ចប់វិបត្តិនយោបាយផ្ទែក្នុងបាន។ នេះជាទង្វើមួយដែលសហគមន៍អន្តរជាតិបានប្រកាសទទួលស្គាល់។ នៅថ្ងៃអាទិត្យនេះ វិមានប្រធានាធិបតីអាហ្វហ្កានីស្ថានបានប្រកាសថា លោក Karzaï អាចនឹងប្រគល់តំណែងមួយចំនួនឲ្យពួកតាលីបង់នៅក្នុងរដ្ឋាភិបាល បើពួកគេសុខចិត្តទម្លាក់អាវុធចុះ។
ជាទូទៅ ជំហរហុចដៃទៅរកពួកតាលីបង់របស់លោក Karzaï ត្រូវបានទទួលស្វាគមន៍ដោយសហគមន៍អន្តរជាតិ។ សហរដ្ឋអាមេរិកមិនបានគំាទ្រដោយពេញមាត់ទេ ហើយក៏មិនបានជំទាស់ដែរ។ កន្លងមក អ្នកនំាពាក្យរបស់លោកប្រធានាធិបតីអាមេរិក បារ៉ាក់ អូបាម៉ាធ្លាប់បាននិយាយថា រឿងផ្សះផ្សាជាមួយអ្នកណា ជារឿងផ្ទៃក្នុងរបស់រដ្ឋាភិបាលអាហ្វហ្កានីស្ថាន ដែលអាមេរិកមិនលូកដៃទេ។
ដូច្នេះ រដ្ឋាភិបាលអាហ្វហ្កានីស្ថានមានកាតព្វកិច្ចត្រូវនិយាយជំនះពួកតាលីបង់ឲ្យទទួលយកតាមសំណើសុំចរចាសន្តិភាពរបស់ខ្លួន។ តែពួកតាលីបង់ធ្លាប់បានប្រកាសក្តែងៗរួចហើយថា ដរាបណានៅតែមានវត្តមានកម្លំាងទ័ពអាមេរិកំាង និងអូតង់ក្នុងទឹកដីអាហ្វហ្កានីស្តង់ ដរាបនោះ ពួកគេនឹងមិនព្រមចរចាជាដាច់ខាត៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ