វិបត្តិស៊ីរី៖ហេតុអ្វីបានជាអាមេរិកចង់ឲ្យមានការចូលរួមពីប្រទេសអ៊ីរ៉ង់?
វិបត្តិស៊ីរីកំពុងបន្តក្លាយជាបច្ចុប្បន្នភាពក្តៅគគុករបស់សហគមន៍អន្តរជាតិ។ អ្វីដែលសហគមន៍អន្តរជាតិចង់បានជាបន្ទាន់នៅចំពោះមុខ គឺការបង្កើតឲ្យមានរដ្ឋាភិបាលអន្តរកាលមួយដោយមានការចូលរួមពីគ្រប់ភាគីជម្លោះផ្ទៃក្នុងទំាងអស់។ នៅថ្ងៃអង្គារ ទី២៧ វិច្ឆិកា និងក្រោយពីកិច្ចប្រជុំចុតភាគីចូលរួមដោយប្រទេសរុស្ស៊ី អាមេរិក អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត និងប្រទេសតួកគីកាលពីសប្តាហ៍កន្លងទៅក្នុងទីក្រុងវីយែន ប្រទេសអូទ្រីសមក កិច្ចប្រជុំចតុភាគីដដែលគ្រោងនឹងជួបគ្នាជាថ្មីនៅយប់ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី២៩ តុលា មុននឹងអាចមានការចូលរួមពី៤ប្រទេសផ្សេងទៀតនៅថ្ងៃសុក្រ ទី៣០ តុលា គឺអេហ្ស៊ីប អ៊ីរ៉ាក់ លីបង់ និងប្រទេសអ៊ីរ៉ង់។ អ៊ីរ៉ង់ដែលត្រូវបានគេមើលឃើញថា ជាតួអង្គមិនអាចខ្វះបាននៅក្នុងដំណោះស្រាយឲ្យវិបត្តិស៊ីរី។
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
អ្នកដែលបានលើកឡើងពីឈ្មោះប្រទេសអ៊ីរ៉ង់មុនគេសម្រាប់ដោះស្រាយវិបត្តិស៊ីរី គឺអ្នកនំាពាក្យរបស់ក្រសួងការបរទេសអាមេរិកលោកចន កឺប៊ី។ លោកចន កឺប៊ីគ្រាន់តែបញ្ជាក់ថា អាមេរិកកំពុងរង់ចំាឲ្យមានការអញ្ជើញភាគីអ៊ីរ៉ង់ឲ្យចូលរួមនៅក្នុងកិច្ចប្រជុំស្វែងរកដំណោះស្រាយឲ្យវិបត្តិស៊ីរី។ តែថ្នាក់ដឹកនំាអាមេរិកំាងមិនបានលំអិតឲ្យបានច្បាស់ទេថា តើអ្នកណាជាអ្នកសរសេរសំបុត្រអញ្ជើញអ៊ីរ៉ង់ ហើយថាតើអ៊ីរ៉ង់យល់ព្រម ឬមិនយល់នឹងការអញ្ជើញនោះ។ តាមគម្រោង និងក្រោយពីមានកិច្ចប្រជុំចតុភាគីចូលរួមដោយអាមេរិក រុស្ស៊ី អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត និងប្រទេសតួកគីកាលពីសប្តាហ៍កន្លងទៅក្នុងទីក្រុងវីយែន ប្រទេសអូទ្រីសមក កិច្ចប្រជុំថ្មីស្តីពីសំណុំរឿងស៊ីរីដដែលត្រូវបានគេគ្រោងរៀបចំជាថ្មីចាប់ពីយប់ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី២៩ ដល់ថ្ងៃសុក្រ ទី៣០ តុលា។ កិច្ចប្រជុំក្នុងថ្ងៃសុក្រ ទី៣០ តុលាអាចនឹងមានការចូលរួមពី ៤ប្រទេសបន្ថែម គឺអេហ្ស៊ីប អ៊ីរ៉ាក់ លីបង់ និងប្រទេសអ៊ីរ៉ង់។
បើគេពិនិត្យមើលនៅក្នុង ៤ប្រទេសថ្មីដែលនឹងអាចអញ្ជើញឲ្យចូលរួម អ៊ីរ៉ង់ត្រូវបានគេមើលឃើញថា ជាតួអង្គសំខាន់ជាងគេ។ បើមានការអញ្ជើញអ៊ីរ៉ងឲ្យចូលរួមមែន ហើយបើអ៊ីរ៉ង់បានយល់ព្រមចូលរួមមែននោះ នោះវាជាសេណារីយ៉ូថ្មីមួយនៅក្នុងដំណើរស្វែងរកដំណោះស្រាយឲ្យវិបត្តិស៊ីរីដែលបានអូសបន្លាយជិត ៥ឆ្នំាដោយបានបណ្តាលឲ្យមានមនុស្សស្លាប់ជាង ២៥០ ០០០នាក់។ នៅថ្ងៃអង្គារ ទី២៧ តុលា លោកប្រធានាធិបតីអាមេរិកអូបាម៉ាបានសន្ទនាតាមទូរស័ព្ទជាមួយស្តេចអារ៉ាប៊ីសាអូឌីតសាលម៉ាន។ នៅក្នុងកិច្ចសន្ទនានោះ លោកអូបាម៉ាបានលើកឡើងពីយុទ្ធនាការប្រយុទ្ធប្រឆំាងនឹងអង្គការរដ្ឋអ៊ីស្លាម និងពីលទ្ធភាពនៃដំណើរអន្តរកាលនយោបាយនៅស៊ីរី។ តែលោកអូបាម៉ាមិនបាននិយាយចំៗជាមួយស្តេចសាលម៉ានពីលទ្ធភាពនៃការបញ្ចូលអ៊ីរ៉ង់ទៅក្នុងកិច្ចចរចានាពេលខាងមុខទេ។
អ៊ីរ៉ង់ជាតួអង្គមិនអាចខ្វះបានសម្រាប់ដោះស្រាយវិបត្តិស៊ីរី
គួរបញ្ជាក់ថា អ៊ីរ៉ង់ជាប្រទេសមហាអំណាចមួយនៅក្នុងតំបន់ដែលកំពុងប្រឈមមុខនឹងប្រទេសមហាអំណាចមួយទៀតក្នុងតំបន់ គឺអារ៉ាប៊ីសាអូឌីត។ ប្រទេសទំាងពីរនេះកាន់សាសនាអ៊ីស្លាមដូចគ្នា តែមាននិកាយខុសគ្នា។ អ៊ីរ៉ង់ជាប្រទេសដែលសម្បូរដោយអ្នកកាន់សាសនាអ៊ីស្លាមនិកាយឈីអ៊ីតរស់នៅ ចំណែកអារ៉ាប៊ីសាអូឌីតជាប្រទេសដែលសម្បូរដោយអ្នកកាន់សាសនាអ៊ីស្លាមនិកាយស៊ុយនីត។ ក្រៅពីការប្រឈមមុខដាក់គ្នាដោយសារសាសនា អ៊ីរ៉ង់ និងអារ៉ាប៊ីសាអូឌីតក៏បាននឹងកំពុងប្រជែងគ្នាដើម្បីសោយរាជ្យនៅក្នុងតំបន់ដើមបូព៌ាដែរ។ រីឯស៊ីរីរបស់លោកប្រធានាធិបតីអាសាដដែលជាសម្ព័ន្ធមិត្តចាក់ទឹកមិនលេចរបស់អ៊ីរ៉ង់ ក៏ជាប្រទេសដែលសម្បូរដោយអ្នកកាន់សាសនាអ៊ីស្លាមនិកាយឈីអ៊ីតរស់នៅដែរ។
តំាងពីការផ្ទុះវិបត្តិផ្ទៃក្នុងនៅស៊ីរី អ៊ីរ៉ង់បានចេញមុខគំាទ្រលោកអាសាដទំាងថវិកា និងយោធា។ រីឯអារ៉ាប៊ីសាអូឌីតបានចេញមុខគំាទ្រក្រុមប្រឆំាងនឹងលោកអាសាដ។ ឃើញថា នេះជារូបភាពមួយដែលបានធ្វើឲ្យអ៊ីរ៉ង់ និងអារ៉ាប៊ីសាអូឌីតប្រឈមមុខគ្នាដោយប្រយោល។ ជាផ្លូវការ អ៊ីរ៉ង់មិនបានបញ្ជូនទាហានខ្លួនទៅជួយច្បំាងទ័ពលោកអាសាដទេ ពោលបានបញ្ជូនត្រឹមតែក្រុមទីប្រឹក្សានៃសមាជិកឆ្មំាបដិវត្តន៍អ៊ីរ៉ង់ប៉ុណ្ណោះ។ តែទីបំផុត ទីក្រុងតេហេរ៉ង់ខ្លួនឯងបែរជាបានប្រកាសឲ្យដឹងនាដើមខែតុលានេះពីការស្លាប់ទាហានអ៊ីរ៉ង់ប្រមាណជា ១៥នាក់ក្នុងប្រទេសស៊ីរី។ ដូច្នេះគេអាចនិយាយបានថា អ៊ីរ៉ង់ និងអារ៉ាប៊ីសាអូឌីតជាអ្នកដែលកំពុងបន្តចិញ្ចឹមវិបត្តិនៅស៊ីរីសព្វថ្ងៃ។
ក្នុងឆ្នំា ២០១២ សហគមន៍អន្តរជាតិបានរៀបចំសន្និសីទអន្តរជាតិស្តីពីវិបត្តិស៊ីរី ដោយបានចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងដែលគ្រោងបង្កើតឲ្យមានរដ្ឋាភិបាលអន្តរកាលមួយ។ កាលណោះ អ៊ីរ៉ង់មិនត្រូវបានគេរាប់បញ្ចូលជាតួអង្គនៅក្នុងដំណោះស្រាយឲ្យស៊ីរីទេ ហើយកិច្ចព្រមព្រៀងពេលនោះក៏មានតែនៅលើក្រដាសមកដល់សព្វថ្ងៃ។ អ៊ីចឹងហើយបានជាគ្រប់គ្នា ពិសេសអាមេរិកបានយល់ឃើញថា គេគួរតែហៅអ៊ីរ៉ង់ឲ្យចូលរួមនៅពេលនេះ។
អាមេរិក និងរុស្ស៊ីបន្តខ្វែងគំនិតគ្នាជុំវិញបុគ្គលអាសាដ
រឿងបុគ្គលអាសាដមិនមែនជារឿងថ្មី និងជារឿងដែលកំពុងបន្តចោទជាបញ្ហាមកដល់សព្វថ្ងៃ។ នៅខាងបច្ចិមលោក រាប់ទំាងអារ៉ាប៊ីសាអូឌីតបានបញ្ជាក់តំាងពីដើមថា គេត្រូវតែកំចាត់លោកអាសាដពីឆាកនយោបាយស៊ីរី។ ចំណែកនៅខាងក្រុមប្រទេសគំាទ្រលោកអាសាដ មានរុស្ស៊ី និងអ៊ីរ៉ង់បានយល់ផ្ទុយទៅវិញថា គេមិនអាចរកដំណោះស្រាយឲ្យវិបត្តិស៊ីរីដោយទាត់ចោលបុគ្គលអាសាដបានទេ មានន័យថា ទោះបីជាវិបត្តិស៊ីរីត្រូវដោះស្រាយតាមច្រកណាក៏ដោយ គឺត្រូវតែមានបុគ្គលអាសាដដោយខានមិនបាន។ តែអ្វីដែលគួរឲ្យកត់សម្គាល់នាពេលចុងក្រោយនេះគឺថា ជំហរដាច់ខាតរបស់បច្ចិមលោកហាក់ដូចជាធ្លាក់ចុះបន្តិចវិញ។
អាមេរិកតាមរយៈលោកប្រមុខការទូតអាមេរិកចន ឃ៊ែរីមិនបានទាមទារដាច់អហង្ការឲ្យលោកអាសាដត្រូវតែចាកចេញពីឆាកនយោបាយស៊ីរីទេ ដោយលោកឃ៊ែរីបញ្ជាក់ថា អ្វីៗអាចចរចាបាន។ នៅថ្ងៃអង្គារ ទី២៧ តុលា ប្រមុខក្រសួងស៊ើបការណ៍សម្ងាត់អាមរិកបានទម្លាយឲ្យដឹងថា រុស្ស៊ីប្រហែលជាបាន និងកំពុងបញ្ចុះបញ្ចូលឲ្យលោកអាសាដចុះចេញពីតំណែងមួយរយៈសិន៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ