ហេតុអ្វីប្រទេសជឿនលឿនសម្បូរមនុស្សស្លាប់ដោយសារកូវីដ១៩?
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៤:១៨
ជំងឺរាតត្បាតសកលកូវីដ១៩នៅបន្តជាបច្ចុប្បន្នភាព ទោះវិបត្តិជំងឺនេះបានផ្ទុះឡើងអំឡុងរយៈពេលជិតមួយឆ្នាំហើយក៏ដោយ។ រដូវត្រជាក់កំពុងខិតជិតមកដល់ បណ្ដាប្រទេសមួយចំនួន ជាពិសេស បណ្ដាប្រទេសដែលមានសេដ្ឋកិច្ចជឿនលឿននៅបស្ចិមលោក បានសម្រេចចិត្តបិទទីក្រុងរបស់ខ្លួនជាលើកទីពីរ តួយ៉ាង ប្រទេសបារាំង អេស៉្បាញ និងចក្រភពអង់គ្លេស។ ស្ថិតិបង្ហាញថា អត្រាអ្នកឆ្លងជំងឺក្នុងបណ្ដាប្រទេសទាំងនោះ ស្ថិតក្នុងចំណោមប្រទេសដែលមានអត្រាអ្នកឆ្លង និងអ្នកស្លាប់ច្រើនជាងគេលើពិភពលោក។ តើហេតុអ្វីប្រទេសជឿនលឿន ជាពិសេសបណ្ដាប្រទេសនៅបស្ចិមលោក សម្បូរមនុស្សស្លាប់ដោយសារជំងឺកូវីដ១៩?
រលកទីពីរនៃជំងឺរាតត្បាលសកលកូវីដ១៩ បាននិងកំពុងរីករាលដាលទូទាំងពិភពលោក ជាពិសេស នៅបស្ចិមលោកដែលរដូវត្រជាក់ខិតជិតមកដល់។ ប្រទេសអឺរ៉ុបដែលមានសេដ្ឋកិច្ចជឿនលឿនមួយចំនួនបានបិទទីក្រុងរបស់ខ្លួនជាលើកទីពីរ តួយ៉ាង ប្រទេសបារាំង អេស៉្បាញ និងចក្រភពអង់គ្លេស។ ក្រឡេកមើលចំនួនស្ថិតិនាពេលបច្ចុប្បន្ន សហរដ្ឋអាមេរិក បារាំង អេស៉្បាញ ចក្រភពអង់គ្លេស អ៊ីតាលី អាល្លឺម៉ង់ និងប៉ូឡូញ ស្ថិតក្នុងចំណោមប្រទេសទាំង១៥ ដែលមានអត្រាអ្នកឆ្លងជំងឺកូវីដ១៩ច្រើនជាងគេលើពិភពលោក។ អត្រាមនុស្សស្លាប់ដោយសារជំងឺកូវីដ១៩ ក៏មានចំនួនច្រើនផងដែរ ក្នុងប្រទេសដែលមានសេដ្ឋកិច្ចជឿនលឿនទាំងនោះ។
ហេតុអ្វីប្រទេសជឿនលឿន ជាពិសេសបណ្ដាប្រទេសនៅបស្ចិមលោក សម្បូរមនុស្សស្លាប់ដោយសារជំងឺកូវីដ១៩?
តាមរយៈការប្រមូលទិន្នន័យអំឡុងពេលជិតមួយឆ្នាំ ពោលគឺតាំងពីការផ្ទុះឡើងដំបូងនៃជំងឺកូវីដ១៩ ក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវបានសិក្សាអំពី កត្ដាយ៉ាងច្រើន ដែលអាចជះឥទ្ធិពលដល់ការស្លាប់នៃអ្នកឆ្លងជំងឺ បណ្ដាលពីជំងឺកូវីដ១៩។ កត្តាទាំងនោះ រួមមានផងដែរ ជំងឺលើសឈាម ជំងឺទឹកនោមផ្អែម និងជំងឺធាត់។ ប៉ុន្តែ កត្តាចម្បងបំផុតដែលរុញច្រានឱ្យអ្នកជំងឺកូវីដ១៩ មានឱកាសស្លាប់ច្រើនជាងគេ គឺ ភាពចំណាស់ ឬអាយុច្រើនរបស់អ្នកជំងឺ។
អ្នកជំងឺដែលមានអាយុចាប់ពី៦០ឆ្នាំឡើងទៅ មានឱកាស ឬប្រូបាប៊ីលីតេ ស្លាប់ទ្វេដងដោយជំងឺកូវីដ១៩ បើធៀបនឹងមនុស្សដែលមានអាយុ៥០ឆ្នាំចុះក្រោម។ អត្រាមរណភាពនៃអ្នកជំងឺអាយុ ៧០ឆ្នាំនៅបន្ដមានកម្រិតខ្ពស់ដដែល។ ការមានអាយុ៨ឆ្នាំខ្ពស់ជាង នាំឱ្យអ្នកជំងឺមានឱកាសនៃការស្លាប់ប្រមាណកើនឡើងទ្វេដង។ មូលហេតុនេះហើយ កត្តាអាយុច្រើនរបស់អ្នកជំងឺ ជួយពន្យល់អំពីមូលហេតុដែលបណ្តាប្រទេសជឿនលឿន ដែលសម្បូរដោយមនុស្សចាស់ជរាច្រើនស្រាប់ងាយរងគ្រោះខ្លាំងពីជំងឺ។ ស្ថានភាពនេះមានសភាពអាក្រក់ខ្លាំងជាងការរំពឹងទុក បើប្រៀបធៀបទៅបណ្ដាប្រទេសក្រីក្រដែលសម្បូរដោយពលរដ្ឋវ័យក្មេង។
ដើម្បីប៉ាន់ស្មានអំពីភាពងាយរងគ្រោះដោយសារជំងឺកូវីដ១៩ និងពន្យល់ហេតុផលនៅពីក្រោយការស្លាប់ច្រើនរបស់មនុស្សក្នុងបណ្ដាប្រទេសជឿនលឿន សារព័ត៌មាន The Economist បានរួមបញ្ចូលទិន្នន័យប្រជាជនពីអង្គការសហប្រជាជាតិ និងទិន្នន័យអត្រាមរណភាពនៃការឆ្លងជំងឺរបស់អ្នកជំងឺតាមអាយុ។ ការសិក្សានេះបានប្រើប្រាស់ទិន្នន័យពីប្រទេសប្រេស៊ីល ដាណឺម៉ាក ចក្រភពអង់គ្លេស ស៊ុយអែត អ៊ីតាលី ហូឡង់ អេស៉្បាញ ស្វីស និងសហរដ្ឋអាមេរិក។ តាមរយៈទិន្នន័យទាំងនេះ គេអាចគណនាអត្រាអ្នកស្លាប់តាមអាយុរបស់អ្នកជំងឺ។ ជាបច្ចេកទេស គេគណនារកឱកាស ឬប្រូបាប៊ីលីតេនៃការស្លាប់របស់អ្នកជំងឺតាមរយៈអាយុរបស់ពួកគេ ដោយសន្មតថាអ្នកជំងឺទាំងនោះមានលក្ខណៈផ្សេងៗទៀតដូចជា តួយ៉ាង ការទទួលបានការថែទាំសុខភាពមានភាពស្រដៀងគ្នា ក្នុងចំណោមបណ្ដាប្រទេសក្នុងការសិក្សា។
លទ្ធផលនៃការសិក្សាបានបង្ហាញផងដែរថា ប្រទេសជប៉ុនងាយរងគ្រោះដោយសារជំងឺកូវីដ១៩ ជាងបណ្ដាប្រទេសដទៃទៀតនៅលើពិភពលោក។ ដោយអ្នកជំងឺជប៉ុនជាមធ្យមមានអាយុ៤៨ឆ្នាំ អត្រាអ្នកស្លាប់ក្នុងប្រទេសជប៉ុនមានកម្រិតលើសគេ ១,៣ភាគរយ។ បន្ទាប់មកគឺប្រទេសអ៊ីតាលីដែលមានអត្រា ១,១ភាគរយ និងអ្នកជំងឺអ៊ីតាលីជាមធ្យមមានអាយុ៤៨ឆ្នាំ។ សម្រាប់ទ្វីបអឺរ៉ុបទាំងមូល អត្រានេះមានកម្រិតប្រមាណ ០,៩ភាគរយ ដែលមានកម្រិតខ្ពស់ជាងសហរដ្ឋអាមេរិក។ នៅសហរដ្ឋអាមេរិក អត្រានៃការស្លាប់នេះមានកម្រិត ០,៧ភាគរយ។ ប្រទេសចិនមានអត្រានៃការស្លាប់តិចជាង ០,២ ភាគរយ។ ប្រទេសដែលមានកម្រិតនៃភាពរងគ្រោះតិចបំផុត គឺ ប្រទេសអ៊ូហ្គង់ដាដែលអ្នកជំងឺជាមធ្យមមានអាយុត្រឹម ១៧ឆ្នាំ ហើយអត្រានៃការស្លាប់រំពឹងទុកមានត្រឹម០,១ភាគរយប៉ុណ្ណោះ។ អត្រានេះមានកម្រិតទាបជាងមួយភាគដប់នៃប្រទេសជប៉ុន និងអ៊ីតាលី។
សរុបជារួម ផ្អែកតាមរយៈការសិក្សាពីការប្រមូលទិន្នន័យអំឡុងរយៈពេលមួយឆ្នាំ ដោយកាសែត The Economist បង្ហាញថា កត្តាអាយុ ឬចំនួនអាយុច្រើន ជាកត្តាចម្បងដែលពន្យល់ពីការស្លាប់ច្រើននៃអ្នកឆ្លងជំងឺកូវីដ១៩ ក្នុងបណ្ដាប្រទេសជឿនលឿន ជាពិសេស ប្រទេសនៅបស្ចិមលោក៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ