អានតួអត្ថបទ
នាទី​ខ្ញុំ​និយាយ​ពីរ​ភាសា (Chronique bilingue)

La prescription អាជ្ញាយុកាល

ចុះផ្សាយ​នៅ​ថ្ងៃ៖

ប្រិយមិត្ត​អ្នក​ស្តាប់​ជាទី​មេត្រី យើង​ដឹង​ហើយ​ថា​ម៉ោង​និង​ពេល​ជា​ឧបករ​ណាត់​ជួប​គ្នា​ឬ​ក៏​ដើម្បី​បំពេញ​ការងារ​ណា​មួយ​។ បើ​យន្តហោះ ទូក សាឡាង រថភ្លើង ចេញ​ដំណើរ​ម៉ោង​៥​រសៀល អ្នក​ធ្វើ​ដំណើរ ត្រូវតែ​ស្រូត​មក​ដល់​ចំណត​របស់​វា ឲ្យ​ទាន់​ពេលវេលា។ រី​ឯ​អាជ្ញាយុកាល​វិញ គឺ​ជា​ការ​កំណត់​វេលា​ដែល​ត្រូវ​បញ្ឈប់​ឲ្យ​មាន​ការ​តវ៉ា​ប្តឹង​ប្តល់​គ្នា​ក្នុង​ផ្នែក​ព្រហ្មណ្ឌ​ក៏​ដូច​ក្នុង​រឿង​រដ្ឋប្បវេណី​ដែរ។

លោក ឆាយ ហុកផេង បណ្ឌិត​ច្បាប់ និង​ជា​ចៅក្រម​ផ្នែក​ព្រហ្មទណ្ឌ នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​បារាំង
លោក ឆាយ ហុកផេង បណ្ឌិត​ច្បាប់ និង​ជា​ចៅក្រម​ផ្នែក​ព្រហ្មទណ្ឌ នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​បារាំង RFI/Chhay Hoc Phéng
ផ្សាយពាណិជ្ជកម្ម

1-ប្រិយមិត្ត​អ្នក​ស្តាប់​ជាទី​មេត្រី យើង​ដឹង​ហើយ​ថា​ម៉ោង​និង​ពេល​ជា​ឧបករ​ណាត់​ជួប​គ្នា​ឬ​ក៏​ដើម្បី​បំពេញ​ការងារ​ណា​មួយ​។ បើ​យន្តហោះ ទូក សាឡាង រថភ្លើង ចេញ​ដំណើរ​ម៉ោង​៥​រសៀល អ្នក​ធ្វើ​ដំណើរ ត្រូវតែ​ស្រូត​មក​ដល់​ចំណត​របស់​វា ឲ្យ​ទាន់​ពេលវេលា។ រី​ឯ​អាជ្ញាយុកាល​វិញ គឺ​ជា​ការ​កំណត់​វេលា​ដែល​ត្រូវ​បញ្ឈប់​ឲ្យ​មាន​ការ​តវ៉ា​ប្តឹង​ប្តល់​គ្នា​ក្នុង​ផ្នែក​ព្រហ្មណ្ឌ​ក៏​ដូច​ក្នុង​រឿង​រដ្ឋប្បវេណី​ដែរ។

La prescription de l’action publique en matière pénale peut-être définie comme une interdiction de remuer la poussière du passé au-delà d’une date limite comptée en nombre d’années. Pour le délit et le crime, ce délai est respectivement de 3 ans et de 10 ans. Ainsi, la prescription consacre-t-elle le droit à l’oubli. Cependant, il y a des exceptions à cela.

2-ក្នុង​ផ្នែក​ជួញ​គ្រឿងញាន​មាន​ការ​ទិញ លក់ដូរ ដឹក​ជញ្ជូន​អាភៀន​និង​កញ្ជា​ជាអាទិ៍ អាជ្ញាយុកាល មាន​រយៈពេល​វែង​ហួស​ប្រមាណ​ទោះបី​បទល្មើស​នេះ មិន​ចូល​ក្នុង​បទ​ឧក្រឹដ្ឋ​ក៏​ដោយ។ គឺ​ជា​អាជ្ញាយុកាល​ក្នុង​ករណី​នេះ មាន​កំណត់ពេល​ដល់​ទៅ​២០​ឆ្នាំ។ រី​ឯ​អាជ្ញាយុកាល​នៃ​បទ​ល្មើស​ឯ​ទៀតៗ​ថ្នាក់​មជ្ឈឹម​មាន​ការ​លួច​ឆក់ បោកប្រាស់ ជំរឹត​លុយ ចំណាប់​ទុក​ជា​ឈ្លើយ។ល។អាជ្ញាយុកាល​ក្នុង​ករណី​ទាំង​ឡាយ​នេះ មាន​រយៈ​ត្រឹមតែ​៣​ឆ្នាំ​ប៉ុណ្ណោះ។​​
Hormis le délit de trafic de stupéfiant répondant à une prescription longue de 20 ans, le crime sexuel commis sur les victimes mineures se prescrit, quant à lui à 10 années comptées après la majorité de la victime. La majorité étant fixée à l’âge de 18 ans, toute victime mineure ne peut dès lors porter plainte pour viol sur sa personne après l’âge de 28 ans.

3-ច្បាប់​បាន​ចែង​ថា​ក្មេង​ប្រុស​ឬ​ស្រី​ដែល​បាន​រង​គ្រោះ​ផ្លូវ​ភេទ​តាម​ការ​រំលោភ​បង្ខំ ដោយ​ហេតុ​ថា​ជន​រងគ្រោះ​នៅ​ក្មេង​វ័យ ក្មេង​ពុំ​ទាន់​ដឹង​ក្តី​មិន​ហ៊ាន​និយាយ​ស្តី​ប្រាប់ សុំ​ចាស់ទុំ​រក​យុត្តិធម៌​ឲ្យ​គាត់ លុះ​ដល់​អាយុ​គ្រប់ការ​គឺ​១៨​ឆ្នាំ ចាប់ពីពេល​នេះ​ទៅ ទើប​គេ​ចាប់​រាប់​អាជ្ញាយុកាល​ចំនួន​១០​ឆ្នាំ គឺ​ជា​ជន​រងគ្រោះ​ប្រភេទ​នេះ អាច​ដាក់​ពាក្យ​ប្តឹង​រហូត​ដល់​ខ្លួន​មាន​អាយុ​២៨​ឆ្នាំ។ បើ​លើស​ពី​នេះ ពួក​គាត់​អស់​មាន​សិទ្ធិ​ប្តឹង ត្បិត​អាជ្ញាយុកាល មាន​កំណត់​ពេល​តែ ១០​ឆ្នាំ​ប៉ុណ្ណោះ។

En France, la commission des lois de l’Assemblée étudie la réforme de la prescription en matière pénale, les délits dits « normaux » de 3 ans et de 10 ans, sans parler du trafic de stupéfiant et de viol sur mineur, ces délais seraient portés respectivement à 6 ans et 20 ans.

 
4-ការ​កំណត់​យក​អាជ្ញាយុកាល​ខ្លី​ឬ​វែង ធ្វើ​ឲ្យ​ប៉ះពាល់​ដល់​សន្តិសុខ​ជាទូទៅ​ក្នុង​សង្គម​ជាតិ ត្បិតអី​បទ​ល្មើស​ធ្ងន់​ស្រាល មាន​ការ​លួច​ឆក់ បោក​កុហក់​ជាអាទិ៍ ដែល​ពេល​វេលា​បាន​កន្លង​ផុត​ទៅ​ហើយ​អស់​រយៈ​៣​ឆ្នាំ ម្នាក់ៗ​ស៊ឹងតែ​ភ្លេច​បាត់​នូវ​ករណី​លំអឹត​ក្នុង​បទ​ចោទ​នីមួយៗ ដូច្នេះ បើគេ​លើក​ស្ទួយ​ថា​ឡើង​វិញ បណ្តាល​ឲ្យ​ដេញ​ចាប់​ដេញ​ចង​ផង​ទៀត ក្រែង​ពេល​វេលា​ដែល​ត្រូវ​ប្រកប​មុខរបរ ធ្វើការ​ចិញ្ចឹម​ជីវិត វា​ខើច​រួញ​ស្វិត ខកខាន​មិន​បាន​ចំរើន​ប្រាក់​កាស​ចំរើន​តែ​ប្រាក់​បង់​បាត​សាលា​និង​បង់​ជូន​មេធាវី​ការពារក្តី។​
cependant, les crimes de masse tels que crimes contre l’humanité et crimes de génocide, faire valoir le délai de prescription revient à pratiquer le déni de justice. Lors des débats sur l’imprescriptibilité de l’action publique, dans l’affaire Barbie (Cassation, 3 juin 1988), par exception au droit commun, il était observé que le droit à la prescription ne saurait constituer un droit de l’Homme ou une liberté fondamentale. Aussi, la loi française du 26 décembre 1964 a-t-elle consacré l’imprescriptibilité du crime contre l’humanité.

5-មតិ​ដែល​មិន​គាំទ្រ​អាជ្ញាយុកាល​វែង​ដូច​ដែល​មាន​នៅ​ក្នុង​គំរោង​ច្បាប់​បារាំង ពន្យា​ពេល​ពី​៣​ទៅ​៦​ឆ្នាំ មតិ​នេះ​បកស្រាយ​ថា​ក្មេងៗ​ដែល​បាន​រងគ្រោះ​តាម​ផ្លូវ​ភេទ លុះ​គេ​មាន​អាយុ​ពេញ​វ័យ គេ​មិន​ចង់​បើក​កកាយ​រឿង​ដ៏​អាស្រូវ​នេះ​ជា​សាធារណៈ​ទេ ទោះបី​ច្បាប់​មាន​ចែង​អាជ្ញាយុកាល​រយៈ​ពេល​វែង​ដូច​ដែល​បាន​អធិប្បាយ​រួច​មកហើយ​នោះ​ក៏​ដោយ។ ន្តែ អ្នក​ដឹកនាំ​បង្កើត​ច្បាប់ ត្រូវ​តែ​ទុកឱកាស​ចំហរ តាម​រយៈ​អាជ្ញាយុកាល​វែង ឲ្យ​ជន​រងគ្រោះ​ប្រើ​សិទ្ធ​រក​ការ​ពិត​និង​យុត្តិធម៌។ គឺ​នេះ​ជា​រឿង​បង្កើត​ច្បាប់ ជា​រឿង​គោរព​សិទ្ធ​ដែល​គេ​មិន​អាច​ស្មាន​ទុក​ជាមុន​ថា ជន​រងគ្រោះ​នឹង​ដាក់​ពាក្យ​ប្តឹង​ឬ​មិន​ដាក់​ពាក្យ​ប្តឹង​ហើយ គេ​ក៏​មិន​ត្រូវ​អះអាង​ជាបឋម ថា​សង្គម​ជាតិ​នឹង​មាន​ចលាចល​បាន​ទេ។​​អាជ្ញាយុកាល​ខ្លី​បំផុត គឺ​មាន​រយៈពេល​៣​ខែ ចាប់ពី​ថ្ងៃ​ដែល​គេ​ពោល​ឬ​សរសេរ​ពាក្យ​បរិហារ​កេរិ៍្ត។ លើស​ពី​នេះ គឹ​មិន​អាច​ដាក់​ពាក្យ​ប្តឹង​បាន។​
La courte prescription en matière de diffamation est une parfaite illustration de la volonté du législateur de préserver la paix sociale sans permettre une plainte en la matière au-delà du délai de 3 mois. Ce délai prévu par la loi du 29 juillet 1881 a été appliqué depuis 135 ans. La bonne loi est celle qui dure dans le temps et qui est appliquée par tout un chacun.

 
6-ការប្តឹង​ប្តល់​​ត​ក្តិ​គ្នា​អូស​វែង​អន្លាយ អាច​ចាត់ទុក​ថា ជាការ​សងសឹក​តាម​ផ្លូវ​ច្បា់​ក៏​បាន។ មាន​ពាក្យ​ស្លោក​ខ្មែរ ឃ្លា ដែល​មានន័យ​ផ្ទុយ​គ្នា​មួយ​ថា « ”ការ​សងសឹក​ជា​ការ​កំឡៅ​» មួយ​ទៀត​ថា « ដំដែក​ទាន់​វា​នៅក្តៅ »។ យើង​ចោទ​សួរ​ថា បើ​ដំ​ដែក​ត្រជាក់​ហួស​អាជ្ញា​យុកាល ជា​ការ​បញ្ឆោត​ឬ​ក៏​បង្កាញ​ថា​ឆោតល្ងង់ខ្លៅ ?
ប្រិយមិត្ត​អ្នក​ស្តាប់​បាន​ដឹង​រួច​មក​ហើយ​ថា បើកាលណា​សុភា​ទន្សាយ​បំរុង​តែ​ស៊ី​ចេក ទោះបី​កូន​ក្តី ខំ​ដំដែក​ក្តៅ​ឬ​ក៏​ត្រជាក់ ក៏​ថាស​ជញ្ជីង​នៅ​តែ​បាស់​ធ្ងន់​មួយ​ចំហៀង​ដដែល។
សូមអរគុណ​និង​ជំរាបលា៕

ព្រឹត្តិបត្រ​ព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រ​ព័ត៌មាន​ប្រចាំថ្ងៃ​នឹង​អាច​ឲ្យ​លោក​អ្នក​ទទួល​បាន​នូវ​ព័ត៌មាន​សំខាន់ៗ​ប្រចាំថ្ងៃ​ក្នុង​អ៊ីមែល​របស់​លោក​អ្នក​ផ្ទាល់៖

តាមដានព័ត៌មានកម្ពុជានិងអន្តរជាតិដោយទាញយកកម្មវិធីទូរស័ព្ទដៃ RFI

រកមិនឃើញអត្ថបទដែលស្វែងរកទេ

មិនមាន​អត្ថបទ​ដែលអ្នកព្យាយាមចូលមើលទេ