ប្រជាធិបតេយ្យ និងហិរញ្ញវត្ថុ
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៧:០៨
នាទីខ្ញុំនិយាយពីរភាសារបស់យើង នៅសប្តាហ៍នេះ លោកឆាយ ហុកផេង សូមលើកឡើងនូវប្រធានបទថ្មីមួយទៀតមកធ្វើអត្ថាធិប្បាយជូនលោកអ្នកស្តាប់ គឺស្តីអំពី ប្រជាធិបតេយ្យ និងហិរញ្ញវត្ថុ។
1- Cher auditeur ; Une « bête noire de la démocratie », son nom à elle ne commence pas par la lettre D comme dictature mais par la lettre E comme tous Ensemble et la lettre F comme Finances.
សន្ទុះនៃកម្លាំងប្រជាធិបតេយ្យអាចលើកតម្កើងកូនកសិករឬ កម្មករឱ្យឡើងកាន់អំណាចក្នុងសភា ឬជានាយករដ្ឋមន្ត្រី។ ក៏ប៉ុន្តែប្រជាធិបតេយ្យដែលជំពាក់ជំពិននឹងនយោបាយរបស់សហគមន៍ណាមួយដូចជាសហគមន៍អឺរ៉ុបជាអាទិ៍គឺជា “ប្រជាធិបតេយ្យដៃឆ្វេង” តែមួយមិនអាចឱ្យអ្នកដឹកនាំសម្រេចកិច្ចការជាអត្តនោមតិបានទេ។
2- Quand un Etat fait partie d’une communauté de pays à l’instar du groupe des 19 pays d’Europe ayant opté l’euro comme monnaie unique, que reste-t-il comme marge de manœuvre politique et budgétaire pour le gouvernement alors que les grandes lignes politiques sont fixées par le « gouvernement de l’Union » ?
ហេតុអ្វីបានជាដូច្នេះ ?! ឆ្លើយថានយោបាយពហុបក្សដែលមានការបែងចែកអំណាចក្នុងរដ្ឋាភិបាលតែមួយ ក៏ដូចជានយោបាយពហុជាតិមានសហគមន៍លុយអឺរ៉ូ នៅ អឺឬ៉ុប ដែលចងប្រទេសជាសមាជិកទាំង១៨ប្រទេស « ស្លាប់រស់ »ជាមួយគ្នា។ សង្វានទាំងពីរនៃនយោបាយទាំងនេះ បង្កើតការលំបាកខ្លាំងដល់អ្នកដឹកនាំប្រទេសនីមួយៗ។
3-Nous l’avons toujours su que l’un des attributs de la souveraineté étatique est la monnaie : le pouvoir de « frapper la monnaie ». Or, depuis un certain temps sont apparues des officines financières de notation. Ce sont des experts en finances et en économie qui attribuent la note A+ ou A- à un pays en fonction de l’état de santé budgétaire excédentaire ou déficitaire de tel ou tel Etat.
បញ្ហាទីមួយគឺពាក្យសន្យា ឃោសនាបោះឆ្នោត។ កម្មវិធីនយោបាយគឺប្រឈមមុខប្រឆាំងនឹងសហគន៍ពហុជាតិដែលរឹតបន្តឹងមកលើប្រជាជន ដូចជាប្រជាជាតិ ក្រិក ដែលត្រូវបានសហគមន៍អឺរ៉ុបបង្ខំឱ្យបោះចោលនូវថវិកា សហសង្គ្រោះជនក្រីក្រ ឬអ្នកចូលនិវត្តិន៍ ។ល។ ដើម្បីឱ្យប្រទេសក្រិក អាចយកលុយនេះមកសងបំណុលរបស់ខ្លួន។
4- Les « sondages » monétaires se succèdent dès lors au sondage d’opinion dont la finalité est de renseigner les gouvernants. Ces derniers, s’ils ne se souciaient guère de l’opinion publique, font constamment la prière pour que la note financière ne soit pas négative.
នៅក្នុងបញ្ហានេះ គេសង្កេតឃើញថាអ្នកដឹកនាំ ដែលបានទទួលការយកចិត្តទុកដាក់អំពីម្ចាស់ឆ្នោត បែរជាទន់ជ្រាយ លើកសំពាយសន្យារបស់ខ្លួនមិនរួច ដ្បិតថវិកាជាតិ ដូចជាថវិកាប្រទេសក្រិកនេះ មានការខ្វះមុខខ្វះក្រោយតាំងពីជាយូរឆ្នាំមកហើយ។
5- En 1981, avant la suppression de la peine de mort en France, l’opinion publique était hostile au projet de loi mais le gouvernement de l’époque passait outre. Aujourd’hui, juin 2015, le gouvernement grec, s’il est fidèle à la promesse électorale prônant une politique d’austérité moindre devrait rejeter le projet européen. Cependant, il préfère le soumettre au référendum qui aura lieu le 5 juillet prochain en appelant le peuple à voter contre le dit projet.
បន្ទាប់ពីបានចរចាដ៏ស្អិតល្មួតនឹងសហគមន៍ជាតិឯទៀតរួចហើយ អ្នកដឹកនាំប្រទេសចុះឱនថយ ក៏ដកខ្លួនយកលទ្ធផលនៃការចរចា មកស្នើម្ចាស់ឆ្នោតក្នុងប្រទេសរបស់ខ្លួនតាមរយៈប្រជាមតិ។ លោក ស៊ីប្រាស់ ដែលជានាយករដ្ឋមន្ត្រីក្រិកនឹងបើកធ្វើប្រជាមតិនៅថ្ងៃអាទិត្យទី ៥កក្កដា ខាងមុខនេះ។
6- Se faire élire pour mener la négociation pas vraiment pour gouverner. Se faire élire pour revenir demander l’opinion au peuple souverain, pas vraiment pour se décider. Telle est la vérité grecque aujourd’hui. La Grèce, pays pionnier de la démocratie, s’est faite « dicter » la conduite par les finances. L’agence de notation Standard & Poor’s a baissé la « note » de l’élève grec de triple C-positif à triple C-négatif suite à l’annonce du référendum.
យើងយល់ឃើញថា ការវិលត្រឡប់មកស្នើយោបល់ដល់ប្រភពដើមនៃអំណាចរបស់ខ្លួនប្រជាមតិ ជាសញ្ញានៃការគោរពកិច្ចសន្យានិងគោរពម្ចាស់ឆ្នោត ដោយហេតុថាអ្នកដឹកនាំមិនអាចបញ្ឆោតរាស្ត្រ យកអំណាចសម្រេចអ្វីៗតែម្នាក់ឯងបានទេ។
7- A n’en pas douter, le tango grec est le corollaire de l’orchestre européen « vivre ensemble » au sein de la même communauté. Elle vous procure une solidarité sous forme d’aide financière que la Grèce doit maintenant rembourser. C’est le prix à payer. C’est aussi l’enseignement à méditer par la plupart des pays de l’ASEAN notamment le Cambodge.
បច្ចុប្បន្នភាពអន្តរជាតិ ដែលមានការប្រឈមមុខគ្នារវាងសហគមន៍អឺរ៉ូ-អឺរ៉ុបនឹងប្រទេសក្រិក ជាមេរៀននយោបាយមួយ ក្នុងវិស័យប្រជាធិបតេយ្យ។ រីឯផលវិបាកនៃប្រជាមតិ ប្រសិនបើរាស្ត្រក្រិកទាត់ចោលគម្រោងនយោបាយដែលសហគមន៍អឺរ៉ុបស្នើឱ្យ ប្រទេសក្រិកនឹងអាចដកខ្លួនចេញពីសហគមន៍ជាតិទាំង១៩ប្រទេសដែលយក « អឺរ៉ូ » ជាលុយរួម។
8- Dans ce pays, Le Cambodge le «riel» monnaie nationale bonne maman accepte de cohabiter avec d’autres monnaies étrangères. Au marché, au restaurant, à l’hôtel, au casino, les monnaies étrangères en l’occurrence, le bath thaï, le dong vietnamien et l’US dollar comme l’euro bruxellois, ces monnaies là échoient en paiement dans la caisse des marchands.
យើងដឹងហើយថាប្រទេសក្រិក ជាស្រុកក្រ រីឯផ្នែកសង្គមកិច្ចវិញ គឺគ្មានជំនួយអ្វីជាដុំកំភួនទេដល់ជនដែលអត់ការងារធ្វើឬជនពិការ មនុស្សចាស់ ឬចូលនិវត្តន៍ ពីព្រោះគ្មានថវិកាគ្រប់គ្រាន់។ ការចូលក្នុងសហគមន៍អឺរ៉ូ-អឺរ៉ុប តម្រូវឱ្យប្រទេសនេះកែច្នៃនូវអ្វីៗទាំងឡាយឱ្យសមស្របនឹងលំដាប់ថ្នាក់ជាប្រទេសធំ ដូចប្រទេសបារាំង ឬប្រទេសអាល្លឺម៉ង់។ នយោបាយនេះគេហៅថា ដំរី ជុះក៏ជុះតាមដំរី។
9- C’est un exemple hors pair du communautarisme monétaire. Cependant, je déplore l’attitude des employés des casinos et hôtels à Ô Smach et à Koh Kong notamment, attitude refusant le « riel » et n’acceptant que le bath thaï alors que ces établissements se situent sur le territoire khmer. Il est temps de faire respecter l’une des prérogatives de la puissance publique : la monnaie nationale doit avoir court sur tout le territoire du Cambodge sans exception aucune.
ឯនយោបាយបំប៉ោងខ្លួនរបៀបនេះ ធ្វើឱ្យមានផលវិបាកដល់ប្រជាធិបតេយ្យ។ ល្គិកណានយោបាយសេដ្ឋកិច្ចចុះខ្សោយ ធ្វើឱ្យមានការខ្ចីបុលប្រាក់ប្រទេសក្រៅ ប៉ុន្តែគ្មានមធ្យោបាយសងគេវិញ អ្នកដឹកនាំជំនាន់ក្រោយៗមកតៀត ក៏ហាក់ដូចជាកំបុតដៃម្ខាង គឺខ្វះកម្លាំងការពារ កសាងសេដ្ឋកិច្ច និងយោបាយប្រទេសឡើងវិញ។ នេះហើយ « ប្រជាធិបតេយ្យដៃឆ្វេង » ដោយកំបុតដៃស្តាំ ក្នុងនយោបាយប្រឹងជុះតាមដំរី៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ