វចនានុក្រមជាតិខ្មែរថ្មីមួយ គ្រោងបោះពុម្ពផ្សាយដំបូងនៅឆ្នាំ ២០២២
នៅព្រឹកថ្ងៃសុក្រនេះ ក្នុងកិច្ចប្រជុំពេញអង្គ នៃ ទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្រ្តី លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន បានលើកឡើងពី អនុក្រឹត្យ តែងតាំងសមាសភាព «គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំវចនានុក្រមជាតិខ្មែរ» ដើម្បីរៀបចំផលិត វចនានុក្រមថ្មីមួយ។ បើតាមលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី វចនានុក្រមដែលកំពុងប្រើប្រាស់បច្ចុប្បន្ន បានបោះពុម្ពផ្សាយតាំងពីឆ្នាំ១៩៦៧ លែងឆ្លើយតបនឹងបរិបទសព្វថ្ងៃហើយ។ ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាជាតិភាសាខ្មែរ លោកបណ្ឌិត ចាន់ សំណព្វ ដែលដឹកនាំ ផលិតវចនានុក្រមជាតិខ្មែរ បានសន្យានៅចំពោះមុខប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាលថា ៥ឆ្នាំទៀត ពលរដ្ឋខ្មែរ នឹងមាន វចនានុក្រមថ្មីមួយ ដែលមាន ឯកភាពជាតិ ដើម្បីប្រើប្រាស់យ៉ាងប្រាកដ។
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៣:១០
ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាជាតិភាសាខ្មែរ លោកបណ្ឌិត ចាន់ សំណព្វ បានបញ្ជាក់ប្រាប់វិទ្យុបារាំងអន្តរជាតិ RFI នៅថ្ងៃសុក្រនេះថា ៥ឆ្នាំទៀត ពលរដ្ឋកម្ពុជា នឹងមានវចនានុក្រមជាតិខ្មែរមួយ ដែលរៀបចំយ៉ាងលម្អិត មានសុក្រឹត្យភាព មានសេចក្តីពន្យល់ខ្លឹមសារពាក្យពេចន៍ថ្មីៗ និងមានឯកភាពជាតិ ដើម្បីប្រើប្រាស់ផ្លូវការថ្នាក់ជាតិតែម្តង។
ការអះអាងដោយជំនឿចិត្តបែបនេះ ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពី លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីខ្មែរ បានចុះហត្ថលេខា នៅថ្ងៃទី២៣ ខែមីនា ឆ្នាំ២០១៧ លើអនុក្រឹត្យមួយ ស្តីពីការតែងតាំង សមាសភាព «គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំវចនានុក្រមជាតិខ្មែរ»។ គណៈកម្មាធិការជាតិ ដែលមានប្រធាន និងសមាជិកជាង ៣០នាក់ នេះ មានទំនួលខុសត្រូវរៀបចំ ស្រាវជ្រាវ ចងក្រង ផលិត វចនានុក្រមជាតិខ្មែរថ្មីមួយ ដែលគ្រោងនឹងបោះពុម្ពផ្សាយនៅក្នុងឆ្នាំ ២០២២។
បើតាមលោកបណ្ឌិត ចាន់ សំណព្វ គម្រោងបោះពុម្ពផ្សាយវចនានុក្រមថ្មី ដែលត្រូវការពេលរហូតដល់ ៥ឆ្នាំទៀត ពីព្រោះវចនានុក្រមនេះ ត្រូវការធនធានមនុស្សជាច្រើន ដើម្បីធ្វើការសំយោគរវាងភាសា និងពាក្យពេចន៍និយាយ ដោយមានសេចក្តីពន្យល់ខ្លឹមសារពាក្យថ្មី ដែលពលរដ្ឋប្រើប្រាស់ជាទូទៅ បន្ថែមដោយបច្ចេកសព្ទក្នុងវិស័យផ្សេងៗ។
ក្រុមការងាររបស់លោក បានដំណើរការរៀបចំ វចនានុក្រមថ្មី បានជាង ២ឆ្នាំ មកហើយ ដោយផ្តើមពីការសិក្សាលម្អិតលើ មេពាក្យ ទាំង ៣៣តួ រាប់តាំងពី «ក» ដល់ «អ» នូវគ្រប់ទិដ្ឋភាព ឈរលើស្មារតីអភិរក្ស និងអភិវឌ្ឍពាក្យពេចន៍ខ្មែរ ស្របតាមការរីកចំរើននៃសង្គមជាតិ។ តែដោយសារខ្វះការលើកទឹកចិត្ត និងធនធានហិរញ្ញវត្ថុ ទើបក្រុមការងារលោក មិនទាន់អាចបច្ចុប្បន្នកម្មវចនានុក្រមខ្មែរថ្មីមួយបាន។ ចំពោះគម្រោងបោះពុម្ពផ្សាយ វចនានុក្រមថ្មីនេះ នឹងត្រូវការពេលវេលា ក៏ដូចជាធនធានមនុស្សជាច្រើន ព្រោះត្រូវមានការ ខណៈការប្រើប្រាស់ពាក្យថ្មីៗបច្ចុប្បន្ន គ្មានការកត់ត្រាជាសំណេរ ទើបទាមទារឲ្យមានការស្រាវជ្រាវនៅចុងកាត់ម៉ាត់ញក ដើម្បីរក្សាគន្លងពាក្យពេចន៍ខ្មែរ។
ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាជាតិភាសាខ្មែរ លោកបណ្ឌិត ចាន់ សំណព្វ រំពឹងថា នៅចុងខែមេសានេះ គណៈកម្មាធិការជាតិ នឹងអាចទទួលបានប្រាក់ឧបត្ថម្ភ ដើម្បីរៀបចំ ក្រុមការងារបច្ចេកទេសផ្លូវការ ដែលជាការប្រមូលអ្នកជំនាញអក្ខរាវិរុទ្ធ អំណាន តាក់តែងនិពន្ធតំណាងមកពីបណ្តាខេត្ត តាមវិស័យផ្សេងៗគ្នា អាចសរុបរាប់ រយនាក់។ តាមផែនការណ៍ការងារ ក្នុងឆ្នាំទីមួយ ឆ្នាំ ២០១៧ គណៈកម្មាធិការជាតិ នឹងផ្តើមដំណើរការ ដោយផ្តើមពីការសិក្សាលម្អិតលើ មេពាក្យ ទាំង ៣៣តួ រាប់តាំងពី «ក» ដល់ «អ» វិភាគផលប៉ះពាល់នៃក្នុងសំណេរ និងប្រមូលទិន្នន័យឲ្យបានច្រើនជាអតិបរិមា ហើយ នឹងសង្កេតលទ្ធផលនៅចុងឆ្នាំនីមួយៗ។ វចនានុក្រមថ្មី នឹងបញ្ចប់បង្កើតកំហុសប្រើប្រាស់ពាក្យជាសាធារណ និងសង្រ្គាមប៉ាកានានា ព្រមទាំង នឹងមានគម្រោងធ្វើបច្ចុប្បន្នកម្ម ពាក្យពេចន៍ថ្មី ជារៀងរាល់ឆ្នាំ ឬពីរឆ្នាំម្តងផងដែរ។
គួរជម្រាបថា ភាសាខ្មែរ ជាភាសាដែលមានលក្ខណៈពិសេស និងសម្បូរបែប ខុសពីភាសានៃជាតិសាសន៍ដទៃ។ ភាសាខ្មែរ ត្រូវសរសេរ ដោយមាន តួខ្លួន មានដៃ មានជើង និងសក់ មានលក្ខណៈជាធម្មជាតិ ដូចជា តួខ្លួនរបស់មនុស្សដែរ ហើយត្រូវបាន ខ្មែរសម័យបុរាណ ចាត់ទុក តួអក្សរនីមួយៗជា «អង្គអក្សរ» មិនមែនជា តួអក្សរនោះទេ។ ចំណែក វចនានុក្រមខ្មែរ ដែលកំពុងប្រើប្រាស់សព្វថ្ងៃនេះ បានរៀបចំចងក្រង តាំងពីឆ្នាំ ១៩១៥ ក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទ ស៊ីសុវត្ថិ ដោយអ្នកប្រាជ្ញអក្សរសាស្ត្រខ្មែរ បរទេស ជាច្រើនរូប ចូលរួមតាក់តែង រួមទាំង សម្ដេច ជួន ណាត ផងដែរ។ ដោយហេតុតែសម្ដេច ជួន ណាត ខំតស៊ូអស់រយៈពេល ៥៣ឆ្នាំ ដើម្បីស្រាវជ្រាវ និពន្ធ និងធ្វើការងារជាប់លាប់ ហូរហែ រហូតបង្កើតវចនានុក្រមខ្មែរនេះ បោះពុម្ពជា ចុងក្រោយ នៅឆ្នាំ ១៩៦៧ - ១៩៦៨ មុនពេល ព្រះអង្គចូលទិវង្គតមួយឆ្នាំ ទើបប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរទូទៅ នាំគ្នាហៅ វចនានុក្រមនេះ ថា វចនានុក្រមសម្ដេច ជួន ណាត៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ