ជំនួបកំពូលអាស៊ាន ៖ ចិនព្យាយាមបញ្ចុះបញ្ចូលប្រទេសមួយចំនួនឲ្យគំាទ្រខ្លួន
ថ្ងៃសុក្រ ទី២៩ តុលានេះ ជាថ្ងៃទី២នៃជំនួបកំពូលអាស៊ានលើកទី១៧ នៅទីក្រុងហាណូយ ប្រទេសវៀតណាម។ ជំនួបកំពូលថ្ងៃទី២ដែលជាជំនួបរវាងអាស៊ាន និងប្រទេសដៃគូរបស់អាស៊ាន រួមមាន ៖ កិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន ជប៉ុន អាស៊ាន ចិន និងអាស៊ាន កូរ៉េខាងត្បូងលើកទី ១៣។ បន្ទាប់មក គឺកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន-អង្គការសហប្រជាជាតិលើកទី ៣។ តែទន្ទឹមគ្នានេះ ក៏មានជំនួបទ្វេភាគីដែលតែងតែបានរៀបចំឡើងនៅក្រៅក្របខ័ណ្ឌជំនួបកំពូលអាស៊ាន។ ជាក់ស្តែងកាលពីយប់មិញ ជំនួបទ្វេភាគីរវាងលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីខ្មែរ ហ៊ុន សែន និងលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីចិន វេង យ៉ាបាវ បន្ទាប់មក ជំនួបទ្វេភាគីរវាងលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីខ្មែរ និងលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីថៃ អាភីស៊ីត។
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖ កែប្រែថ្ងៃទី៖
បទអន្តរាគមន៍របស់ គួច គន្ធារ៉ា ពីទីក្រុងហាណូយ
នៅក្នុងជំនួបជាមួយប្រទេសចិន លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីចិន វេង យ៉ាបាវបានបញ្ជាក់អំពីទំនាក់ទំនងយ៉ាងប្រសើរ និងដែលមានតំាងពីយូរលង់មកហើយរវាងចិន និងកម្ពុជា។ ទំនាក់ទំនងកាន់តែជិតស្និទ្ធ និងល្អថែមទៀតនោះ គឺតំាងពីក្រោយដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីហ៊ុន សែននៅក្នុងប្រទេសចិន កាលពីឆ្នំា ២០០៦។ សូមជម្រាបជូនថា ចិនជាប្រទេសមួយដែលបានផ្តល់ជំនួយជួយអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជាយ៉ាងច្រើននាពេលកន្លងមក។ ជាក់ស្តែងនាពេលថ្មីៗចុងក្រោយ ជំនួយជារថយន្តយោធាចំនួន ២៥៧គ្រឿង។
ដោយឡែកនៅក្នុងជំនួបយប់មិញទៀត កម្ពុជាបានសុំខ្ចីប្រាក់ពីចិនក្នុងតម្លៃការប្រាក់ទាប ដើម្បីយកទៅបន្តអភិវឌ្ឍន៍ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធជាតិដែលមានចំនួន ១៦គម្រោងក្នុងរយៈពេល ៥ឆ្នំា និងដែលក្នុងមួយឆ្នំាៗត្រូវចំណាយពី ៣០០ ទៅ ៣៥០លានដុល្លារអាមេរិក។ ទាក់ទងនឹងគម្រោងសង់ផ្លូវដែកតភ្ជាប់ជាមួយប្រទេសក្នុងតំបន់ ពីកំណត់ផ្លូវបាត់ដឹង ទៅស្រុកស្នួលក្នុងខេត្តក្រចេះ ឆ្លងទៅវៀតណាមវិញ កម្ពុជាបានសុំខ្ចីលុយចិនចំនួន ៦០០លានដុល្លារ។
និយាយពីជម្លោះដែនដីនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូងរវាងចិន និងប្រទេសអាស៊ានមួយចំនួនវិញ លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីហ៊ុន សែនបានបញ្ជាក់ពីជំហរកម្ពុជាដែលមិនចង់ឃើញជម្លោះនេះ ក្លាយទៅជាជម្លោះរវាងចិន និងអាស៊ានទំាងមូលទេ។ កម្ពុជាចង់ឲ្យការដោះស្រាយបញ្ហានេះ ជាលក្ខណៈឧភតោភាគី ជាមួយភាគីពាក់ព័ន្ធ និងឲ្យការដោះស្រាយនោះមានតម្លាភាព យុត្តិធម៌ និងដោយសន្តិវិធី។
ជាការឆ្លើយតបវិញ ចិនបានថ្លែងអរគុណរដ្ឋាភិបាលខ្មែរដែលបានប្រកាន់ជំហរដូចដែលចិនចង់បាន។ ជាកាដូអនុស្សាវរីយ៍ ចិនបានផ្តល់ជំនួយឥតសំណងដល់កម្ពុជាចំនួន ១០០លានយ័ន។
និយាយពីទ្វេភាគីរវាងលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន និងលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីថៃ អាភីស៊ីតវិញ នេះជាជំនួបលើកទី៣ហើយ គិតក្នុងរយៈពេលមួយខែចុងក្រោយនេះ។ ជំនួបលើកទី១នៅទីក្រុងញូយ៉ក សហរដ្ឋអាមេរិកក្នុងឱកាសជំនួបកំពូលអាស៊ាន-អាមេរិកកាលពីថ្ងៃទី ២៤ កញ្ញា។ ជំនួបលើកទី២នៅទីក្រុងប្រ៊ុចសែល ប្រទេសបែលហ្សិកក្នុងឱកាសជំនួបកំពូលអាស៊ាន-អឺរ៉ុបកាលពីថ្ងៃទី ៤ និង៥តុលានេះ។ នៅក្នុងជំនួបកាលពីយប់មិញ លោកអាភីស៊ីតបានសំដែងការអរគុណចំពោះលោកហ៊ុន សែន ដែលបានផ្ញើសារជួយរំលែកទុកប្រជារាស្រ្តថៃស្លាប់ដោយទឹកជំនន់។ ទាក់ទងនឹងជម្លោះព្រំដែនវិញ លោកហ៊ុន សែនបានទាមទារឲ្យលោកអាភីស៊ីតជម្រុញសភាថៃអនុម័តនូវកិច្ចព្រមព្រៀងរៀបចំបោះបង្គោលព្រំដែនរវាងគ្នា និងថា លោកយល់អំពីការលំបាករបស់លោកអាភីស៊ីតនៅក្នុងបញ្ហានេះ។ មួយវិញទៀត ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលខ្មែរបានស្នើឲ្យភាគីថៃបញ្ឈប់ការផ្សាយជាសាធារណៈ នូវព័ត៌មានទំាងឡាយណាដែលគ្មានការពិត ឬមួយក៏មិនទាន់បានផ្ទៀងផ្ទាត់ឲ្យបានត្រឹមត្រូវជាមុន។
ជារួមទៅ ឃើញថា ពិតមែនតែគន្លឹះបញ្ហានៅមិនទាន់បានដោះស្រាយក៏ដោយ ក៏ជំនួបញឹកញាប់រវាងប្រមុខរដ្ឋាភិបាលទំាងពីរបានបង្ហាញយ៉ាងច្បាស់ អំពីទំនាក់ទំនងកាន់តែប្រសើរឡើងរវាងគ្នា។ គម្រោងជួបលើកទី៤ គឺនៅទីក្រុងភ្នំពេញ នៅក្នុងពាក់កណ្តាលខែវិច្ឆិកាខាងមុខ នាឱកាសដែលកម្ពុជាធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះរៀបចំជំនួបកំពូល AMEC។
ជំនួបអាស៊ាន ជាមួយប្រទេសដៃគូ
មានជំនួបចំនួន៥ គឺជំនួបកំពូលអាស៊ាន ជប៉ុន អាស៊ាន កូរ៉េខាងត្បូង អាស៊ាន ចិន អាស៊ាន បូក៣ គឺជាមួយជប៉ុន ចិន និងកូរ៉េខាងត្បូង។ ចុងក្រោយ គឺជំនួបកំពូលអាស៊ាន អង្គការសហប្រជាជាតិ។ តែដំបូង គឺជំនួបកំពូលមេគង្គ អាស៊ានលើកទី២។ នៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួម លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីជប៉ុន ណាអូតូ កាន់ និងមេដឹកនំាអាស៊ានទំាង៥ប្រទេសគឺ កម្ពុជា ឡាវ មីយ៉ាន់ម៉ា ឬភូមា ថៃ និងប្រទេសវៀតណាម បានអនុម័តលើសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមដែលបញ្ជាក់ពីការពង្រឹងបន្ថែមកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយបណ្តាប្រជាជាតិនៅក្នុងតំបន់មេគង្គ។ ទន្ទឹមគ្នានេះ មានឯកសារចំនួនពីរទៀតក៏ត្រូវបានលើកយកមកពិភាក្សាផងដែរ ទីមួយ៖ ផែនការសកម្មភាពលើគំនិតផ្តួចផ្តើមដែលមានឈ្មោះថា « ទសវត្សរ៍មួយឆ្ពោះទៅមេគង្គបៃតង » ដែលត្រូវបានឯកភាពគ្នាកាលពីឆ្នំា ២០០៩។ ឯកសារទីពីរ៖ គឺស្តីពីសេដ្ឋកិច្ច និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជប៉ុន-មេគង្គ។ សូមជម្រាបជូនថា ជប៉ុនតែងបានចាត់ទុកតំបន់ទន្លេមេគង្គថា មានសារៈសំខាន់ក្នុងការធានាឲ្យមានសន្តិភាព និងស្ថិរភាពនៅអាស៊ីខាងកើត និងក៏ជាប្រភពធនធានដ៏មានសក្តានុពលខាងពាណិជ្ជកម្ម។
ចំពោះជំនួបកំពូលអាស៊ាន ជប៉ុនលើកទី ១៣។ ប្រមុខរដ្ឋ និងប្រមុខរដ្ឋាភិបាលអាស៊ាន និងជប៉ុនបានពិនិត្យឡើងវិញ និងដាក់ចេញនូវទិសដៅសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍន៍ទៅថ្ងៃខាងមុខ ក៏ដូចជាការពិនិត្យបញ្ហាក្នុងតំបន់ និងបញ្ហាអន្តរជាតិ ដែលជាក្តីបារម្ភទំាងអស់គ្នា។ អាស៊ាន និងជប៉ុនបានសន្យាស្វះស្វែងរកសក្តានុពលផ្សេងទៀត ដើម្បីចូលរួមចំណែកបង្កើនល្បឿនសម្រាប់ការធ្វើសមាហរណកម្មនៅក្នុងតំបន់អាស៊ីបូព៌ា។
ជំនួបកំពូលអាស៊ាន-កូរ៉េខាងត្បូងលើកទី ១៣។ ក្នុងជំនួបនេះ អាស៊ាន និងកូរ៉េខាងត្បូងបានពិនិត្យមើលឡើងវិញ និងដាក់ចេញនូវផែនការអនាគត។ អាស៊ាន និងកូរ៉េខាងត្បូងបានអនុម័តលើសេចក្តីប្រកាសរួមមួយ ស្តីពីភាពជាដៃគូយុទ្ធសាស្រ្ត ដើម្បីសន្តិភាព និងវិបុលភាព និងអនុម័តលើផែនការសកម្មភាពសម្រាប់អនុវត្តសេចក្តីប្រកាសរួម ស្តីពីភាពជាដៃគូយុទ្ធសាស្រ្ត ដើម្បីសន្តិភាព និងវិបុលភាពសម្រាប់ឆ្នាំ ២០១១-២០១៥។ ទន្ទឹមគ្នានេះ អាស៊ានបានសម្តែងការរីករាយចំពោះការអភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយផ្លែផ្កានៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការអាស៊ាន-កូរ៉េខាងត្បូងនាពេលកន្លងមក។
និយាយពីជំនួបកំពូលអាស៊ាន ចិនលើកទី១៣ វិញ ភាគីទំាងពីរបានអនុម័តលើសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមមួយស្តីពីការអភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយចេរភាព និងអនុម័តលើផែនការសកម្មភាពដើម្បីអនុវត្តសេចក្តីប្រកាសរួមស្តីពីភាពជាដៃគូយុទ្ធសាស្រ្ត ដើម្បីសន្តិភាព និងវិបុលភាពសម្រាប់ឆ្នំា ២០១១ ២០១៥។
បន្ទាប់មកទៀត គឺជំនួបកំពូលអាស៊ាន បូក៣។ ក្នុងជំនួបនេះ អាស៊ាន បូក៣បានកំណត់ទិសដៅអនាគតរបស់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការរបស់ខ្លួន ទីមួយ ៖ ធ្វើការតាមដានជាមួយយន្តការអាស៊ានបូក៣ តាមផ្នែកជំនាញ ស្តីពីសន្តិសុខស្បៀង និងការអភិវឌ្ឍន៍ជីវថាមពល ដែលបានអនុម័តក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលឆ្នំាមុន នៅប្រទេសថៃ។ ទីពីរ៖ ជម្រុញបង្កើតយន្តការអចិន្រ្តៃយ៍ ស្តីពីគម្រោងបម្រុងអង្ករអាស៊ានបូក៣សម្រាប់ភាពបន្ទាន់ និងទីបី ៖ តាមដានការអនុវត្តន៍សេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមលើកទី២ ស្តីពីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការអាស៊ីបូព៌ា និងផែនការការងារនៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការអាស៊ានបូក៣ ឆ្នំា ២០០៧-២០១៧។
ចំណែកជំនួបកំពូលអាស៊ាន អង្គការសហប្រជាជាតិលើកទី៣វិញ គឺក្នុងគោលដៅពិនិត្យឡើងវិញ ពង្រីក និងធ្វើឲ្យកាន់តែស៊ីជម្រៅថែមទៀត នូវកិច្ចសហប្រតិបត្តិការលើគ្រប់វិស័យ និងក៏ដើម្បីពង្រឹងបន្ថែមទៀតនូវភាពជាដៃគូអាស៊ាន អង្គការសហប្រជាជាតិ។ ជំនួបកំពូលអាស៊ាន អង្គការសហប្រជាជាតិ ដែលមានវត្តមានរបស់លោក បាន គីមូន អគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិ។
ចិនព្យាយាមបញ្ជុះបញ្ចូលប្រទេសមួយចំនួនឲ្យគំាទ្រខ្លួន
បើនិយាយនៅក្នុងក្របខ័ណ្ឌនៃជំនួបកំពូលអាស៊ានក្តី ឬមួយអាស៊ាន ជាមួយដៃគូរបស់ខ្លួនក្តី សំណុំរឿងនេះមិនត្រូវបានគេលើកឡើងជាចំហទេ។ សម្រាប់ប្រទេសចិន គឺច្បាស់ណាស់ នេះមិនមែនជាសំណុំរឿងមួយដែលត្រូវនិយាយជាពហុភាគីទេ តែជាឧភតោភាគី។ សូមរម្លឹកជូនថា ជម្លោះដែនដីនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង ទាក់ទងនឹងប្រជុំកោះ Prracel និងSpratly គឺជាជម្លោះរវាងចិន និងប្រទេសអាស៊ានចំនួន៤ ក្នុងនោះក៏មានវៀតណាមផងដែរ។ រីឯជម្លោះដែនដីនៅសមុទ្រចិនខាងកើត ទាក់ទងនឹងទីប្រជុំកោះ Senkaku គឺជាជម្លោះរវាងចិន និងជប៉ុន បូកតៃវ៉ាន់។
ប៉ុន្តែ អ្វីដែលត្រូវបានកត់សម្គាល់នៅទីនេះគឺថា ទោះបីជាប្រធានរឿងនេះមិនត្រូវបានលើកយកទៅនិយាយជាផ្លូវការក៏ដោយ ក៏គេសង្កេតឃើញចិនបានព្យាយាមនិយាយបញ្ចុះបញ្ចូលប្រទេសមួយចំនួននៅទីនេះ តាមរយៈកិច្ចចរចាជាឧភតោភាគី ពិសេសប្រទេសអាស៊ានដែលមិនពាក់ព័ន្ធក្នុងជម្លោះដែនដីនេះ កុំឲ្យឈឺឆ្អាល។
តែនេះមិនមែនមានន័យថា គន្លឹះនៃបញ្ហាត្រូវបានដោះស្រាយនោះទេ ព្រោះថា ជម្លោះដែនដីមិនមែនកម្រិតត្រឹមការដណ្តើមកោះគ្នាកាន់កាប់ប៉ុណ្ណោះទេ តែវាក៏ទាក់ទងផងដែរនឹងសិទ្ធិធ្វើចរាចរផ្លូវសមុទ្រដែលបញ្ហានេះ វាទូលំទូលាយ និងទាក់ទងដល់ប្រទេសផ្សេងទៀត មានទំាងសហរដ្ឋអាមេរិកផងដែរ៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ