លាងដៃ ជាកាយវិការសាមញ្ញ តែអាចកាត់បន្ថយការចម្លងមេរោគ បាន ៨០%
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៧:៥៧
តាំងពីផ្ទុះជំងឺរាតត្បាត កូវីដ១៩មក សារដ៏សំខាន់មួយក្នុងការទប់ស្កាត់ការចម្លងនៃវីរុស គឺការលាងដៃឱ្យបានញឹកញាប់។ ដើម្បីប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងមេរោគប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព អាជ្ញាធរសុខាភិបាល បានថែមទាំងពន្យល់បង្ហាញអំពីរបៀបលាងដៃ ត្រឹមត្រូវតាមក្បួនទៀត។ គេអាចមិនជឿអំពីប្រសិទ្ធភាពនៃការលាងដៃ ក្នុងការទប់ស្កាត់ការចម្លងជំងឺ ប៉ុន្តែការលាងដៃ ជាមេរៀនវេជ្ជសាស្ត្រ មួយដែលមានប្រវត្តិវែងឆ្ងាយ និងបានជួយសង្គ្រោះជីវិតមនុស្សបានយ៉ាងច្រើន។
ស្ត្រី មានអនាម័យជាងបុរស
ក្បួនអនាម័យបានវិវឌ្ឍខ្លាំង ចាប់ពីទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៥០មក។ ប៉ុន្តែបច្ចុប្បន្ននេះ ពលរដ្ឋទូទៅ ពុំទាន់អនុវត្តបានល្អឥតខ្ចោះនៅឡើយទេ។ បើតាមវិទ្យាស្ថានការសិក្សាបារាំង ស្ត្រីម្នាក់ក្នុងចំណោមបួននាក់ និងបុរសម្នាក់ក្នុងចំណោមបីនាក់ មិនបានលាងដៃ ក្រោយពី ចេញពីបង្គន់ និងមុនពេលធ្វើម្ហូប។ ១ភាគបីនៃមនុស្សទូទៅ មិនលាងដៃទេពេលចុះពីមធ្យោបាយធ្វើដំណើរសាធារណៈ។
អនាម័យដៃ ជាវិញ្ញាសាដ៏សំខាន់សម្រាប់សុខភាពសាធារណៈ ព្រោះ៨០%នៃមីក្រុប ត្រូវបានចម្លងតាមរយៈដៃ។ ការរាតត្បាតដោយកូវីដ១៩មក ជាឱកាសមួយរំលឹកអំពីសារៈសំខាន់នៃការលាងដៃ។ អនុសាសន៍ណែនាំ កុំយកដៃទៅប៉ះមុខ ប៉ះមាត់ ប៉ះភ្នែក ច្រមុះ និងត្រូវលាងដៃឱ្យបានញឹកញាប់ ចេញពីគ្រប់ប្រអប់មាត់ថ្នាក់ដឹកនាំនិងអ្នកជំនាញសុខាភិបាល។
ប្រវត្តិនៃការលាងដៃ
លាងដៃជាកាយវិការដ៏សាមញ្ញ តែចាំបាច់បំផុតសម្រាប់សុខភាព ដែលយើងត្រូវនឹកដឹងគុណដល់គ្រូពេទ្យជាតិហុងគ្រី លោក Ignace Semmelweiss ព្រោះលោកជាអ្នកបានរកឃើញមុនគេ មុនលោកPasteur ទៀត។ កើតនៅឆ្នាំ១៨១៨ លោកវេជ្ជបណ្ឌិត បានសង្គ្រោះជីវិតមនុស្សរាប់រយនាក់ដោយគោលការណ៍លាងដៃ ថាជាវិធីសម្លាប់មេរោគ។
ដំណើររឿងបានកើតឡើងនៅឆ្នាំ១៨៤៦ វេជ្ជបណ្ឌិតវ័យក្មេង ជាតិហុងគ្រី Ignace Semmelweiss បានទទួលការងារនៅក្នុងមន្ទីរពេទ្យក្រុងវីយ៉ែនប្រទេសអូទ្រីស ផ្នែកសម្ភព។ លោកមានការភ្ញាក់ផ្អើលយ៉ាងខ្លាំង នៅពេលឃើញអត្រាមរណៈរបស់ស្ត្រីក្រោយពេលសម្រាលកូនរួច មានកំរិតខ្ពស់ជាង១០% និងពេលខ្លះឡើងដល់៤០% នៅក្នុងមន្ទីរសម្ភពដែលមាននិស្សិតពេទ្យធ្វើការ។ ចំណែកមន្ទីរពេទ្យសម្ភពមួយទៀត ដែលមានតែស្ត្រីជាធ្មប អត្រាមរណៈរបស់មាតាក្រោយការសម្រាលទារកហើយ មានមិនដល់៣%ទេ (អត្រាមរណៈធម្មតានៅជំនាន់នោះ)។ ហេតុអ្វីបានជាខុសគ្នាឆ្ងាយម្ល៉េះ ?! លោក Ignace Semmelweiss ឆ្ងល់ និងខ្វល់គិតរកមូលហេតុខ្លាំងណាស់។
មួយឆ្នាំក្រោយ នៅឆ្នាំ១៨៤៧ វេជ្ជបណ្ឌិតម្នាក់ជាមិត្តរួមការងារដ៏ជិតស្និទ្ធរបស់លោក បានស្លាប់ ក្រោយមុតដៃពេលកំពុងវះកាត់សាកសពមួយ។ គឺនៅពេលនោះដែលលោក Ignace Semmelweiss បានលេចគំនិតរកឃើញថា ប្រហែលមកពី មាន “ធាតុ” អ្វីមួយ មើលមិនឃើញនឹងភ្នែកទេ តែខ្លាំងអាចធ្វើឱ្យមនុស្សស្លាប់បាន។ នៅសម័យនោះ និស្សិតពេទ្យចេញពីបន្ទប់រៀនវះកាត់លើសាកសព ចូលបន្ទប់បង្កើតកូនតែម្តង ដោយពុំមានប្រើថ្នាំសម្លាប់មេរោគ សម្រាប់លាងដៃទេ។ ឃើញដូច្នេះ លោក Ignace Semmelweiss បានបង្ខំឱ្យនិស្សិតទាំងអស់ នៅពេលចេញពីប៉ះពាល់សាកសពហើយ ត្រូវលាងដៃរយៈពេល៥នាទី ក្នុងល្បាយកំបោរក្លរួ មុននឹងចូលទៅបង្កើតកូន។ លាងដៃនឹងសាប៊ូមិនគ្រប់គ្រាន់ទេសម្រាប់គ្រូពេទ្យ។ នេះជាការឈ្វេងយល់ឃើញរបស់លោក Ignace Semmelweiss។ ដូចលោកគិត លទ្ធផលបានល្អគាប់ប្រសើរភ្លាមតែម្តង។ អត្រាមរណៈរបស់ម្តាយក្រោយការសម្រាលកូនបានធ្លាក់មកនៅត្រឹមតែ ១,៣% និងថ្ងៃខ្លះមានស្លាប់ម្នាក់សោះ។
លទ្ធផលល្អ ប៉ុន្តែមកពី ហេតុអ្វី ? នេះជាកង្វល់របស់លោក Ignace Semmelweiss។ លោកវិលវល់យ៉ាងខ្លាំង។ មិត្តរួមការងារជាពេទ្យដូចគ្នាខ្លះគាំទ្រលោក ខ្លះប្រឆាំង។ លោក Ignace Semmelweiss មានអារម្មណ៍ថាពេទ្យជាអ្នកចម្លង “ធាតុ” ទៅស្ត្រីឆ្លងទន្លេទើបពួកគេស្លាប់ តែលោកមិនអាចរកអ្វីមកលាតត្រដាងពន្យល់បាន។ ពេលខ្លះលោកបានហៅគ្រូពេទ្យទាំងនោះថាឃាតករ។ គិតខ្លាំងពេក គាត់ក៏មានបញ្ហាខួរក្បាល ហើយត្រូវបានគេបញ្ជូនទៅឃុំឃាំងនៅ ក្នុងក្រុងវីយ៉ែន និងស្លាប់នៅ១៨៦៥។
តាមការពិត នៅពេលនោះ “ធាតុ” ម្យ៉ាងមើលមិនឃើញនឹងភ្នែកទទេ របស់លោកIgnace Semmelweiss គឺជា មីក្រុប។ លោក Ignace Semmelweiss បានទទួលកត្តិយសឡើងវិញ នៅចុងសតវត្សរ៍ទី១៩ នៅពេលលោកPasteur បានបញ្ជាក់អំពីរបបគំឃើញរបស់គាត់។ បច្ចុប្បន្ននេះ លោក Ignace Semmelweiss ជាបិតា និងជាគំរូនៃវិជ្ជាអេពីដេមីសាស្ត្ររបស់វេជ្ជសាស្ត្រទំនើប។
ប៉ុន្តែការលាងសម្អាតដៃសម្លាប់មេរោគ នៅតាមមន្ទីរពេទ្យ នៅមិនទាន់អនុវត្តបានយ៉ាងល្អិតល្អន់ឡើយ។ ហេតុដូច្នេះហើយបានជាអង្គការសុខភាពពិភពលោកបាន បើកយុទ្ធនាការ បំផុស ក្រោមប្រធានបទថា “លាងដៃត្រឹមត្រូវ គឺផ្តល់ការព្យាបាលមានប្រសិទ្ធភាព”។ យុទ្ធនាការនេះទើបនឹងចាប់ផ្តើមមុនការផ្ទុះកូរ៉ូណាវីរុសថ្មីតែបន្តិច។
តើត្រូវលាងដៃនៅពេលខ្លះ ?
ចុះចំពោះពលរដ្ឋសាមញ្ញវិញ តើអ្នកលាងដៃបានត្រឹមត្រូវដែរឬទេ ? ពាក្យថាត្រឹមត្រូវ គឺទាំងរបៀបលាង និងពេលលាង។ លាងច្រើនជ្រុលក៏មិនល្អ លាងមិនត្រឹមត្រូវក៏គ្មានប្រសិទ្ធភាពទប់មេរោគដែរ។
ក្នុងជីវភាពរស់នៅប្រចាំថ្ងៃ ចាំបាច់ត្រូវលាងដៃ
- មុននិងក្រោយពេលញ៉ាំបាយ ដើម្បីកាត់បន្ថយកុំឱ្យមានការចម្លងមេរោគចូលផ្លូវអាហារ។
- ក្រោយពេលចេញបន្ទោរបង់ (បត់ជើងតូចនិងធំ)។ ទឹកនោម និងលាមក ជាធាតុកខ្វក់ ដែលមានផ្ទុកទៅដោយមេរោគជាច្រើន ដូច្នេះចាំបាច់ត្រូវលាងនៅពេលបានប៉ះពាល់វា។
- ក្រោយពីខ្ទប់មាត់ក្អក ឬកណ្តាស់ និងញើសសំបោរ។ ក្អកនិងកណ្តាស់ ជាសញ្ញាថាមានការចម្លងនៅផ្លូវដង្ហើម ដូច្នេះខ្យល់ដែលធាក់ចេញច្បាស់មានផ្ទុកមេរោគវីរុស ដែលយកដៃបិទ ដើម្បីកុំឱ្យចម្លងទៅអ្នកនៅជិតខ្លួន រួចត្រូវលាងសម្អាតដៃនោះ ដើម្បីកុំឱ្យមេរោគត្រលប់មកចូលតាមមាត់ តាមច្រមុះនិងភ្នែកវិញតាមរយៈដៃ។
- ក្រោយពីលេងប្រលែងជាមួយសត្វ
- ក្រោយពីការប៉ះពាល់វត្ថុអ្វីមួយដែលយើងសង្ស័យថាមានផ្ទុកមេរោគ គគ្រិច មានអ្នកប៉ះពាលច្រើន
- ពេលចូលផ្ទះ ក្រោយពីធ្វើដំណើរតាមមធ្យោបាយដឹកជញ្ជូនសាធារណៈ
សាប៊ូ ឬ ជែលhydroalcooliques ?
តាំងពីផ្ទុះកូរ៉ូណាវីរុសមក ពលរដ្ឋហាក់បានភ្ញាក់ស្មារតី គិតគូរខ្លាំងដល់ការលាងសម្អាតដៃ។ ផលិតផល សាប៊ូ និងជែល ត្រូវបានលក់ដាច់ស្ទើរអស់ពីស្តុក។ ប៉ុន្តែសូមចងចាំថា ថ្វីបើជែលធ្វើល្បាយអាល់កុល ជាជម្រើសដ៏ប្រពៃសម្រាប់រក្សាអនាម័យដៃ នៅពេលធ្វើដំណើរ និងនៅក្រៅផ្ទះមែន ប៉ុន្តែមិនត្រូវប្រើជែលនៃជំនួសសាប៊ូទេ។ ហេតុអ្វី ?
វេជ្ជសាស្ត្រទទួលស្គាល់ថា ជែល hydroalcooliques ស្រួលប្រើនិងមានប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់ នៅពេលគ្មានទឹក គ្មានសាប៊ូ។ ប៉ុន្តែប្រសិនបើអ្នកអាច សូមជ្រើសរើស និងផ្តល់អាទិភាពដល់ការលាងដៃ តាមបែបបូរាណ គឺលាងដៃនឹងសាប៊ូ ២០វិនាទី ឱ្យបានសព្វ តាមម្រាមដៃ ខ្នងដៃ បាតដៃ ក្រចកដៃ ល្អជាង ព្រោះលាងដៃនឹងសាប៊ូ អាចបណ្តេញមេរោគបានច្រើនផង និងទៅតាមប្រភេទមេរោគឬជាតិគីមីដែលយើងបានប៉ះ។ ពេលដុះដៃ មេរោគធាតុល្អិតៗកខ្វក់ដាច់ចេញពីផ្ទៃនៃស្បែក និងហូរទៅតាមទឹកបាត់អស់។
ចំណែកការលាងដោយប្រើជែល ដែលជាល្បាយមានជាតិអាល់កុលដល់ទៅ៦០ ឬ៩៥%នោះវិញ ដោយមិននិយាយអំពីផលប៉ះពាល់បែបអាល់ឡែកហ្ស៊ី រលាកស្បែកសម្រាប់មនុស្សមួយចំនួន ជែលនឹងទៅសម្លាប់បាក់តេរី មេរោគនៅលើស្បែក តែមិនបានបណ្តេញបាក់តេរីនោះឱ្យចេញអស់ឡើយ ព្រោះមិនបានលាង។ ម្យ៉ាងវិញទៀត ការប្រើជែល ដ៏សែនស្រួលនេះ ត្រូវមានកំរិត និងមិនគួរឱ្យក្មេងយកមកប្រើដោយគ្មានត្រួតពិនិត្យរបស់មនុស្សធំឡើយ។ ការប្រើជែលច្រើនពេក អាចនឹងធ្វើបង្កឱ្យមានចំណោទមួយទៀត គឺភាពស៊ាំរបស់បាក់តេរី។ លាងដៃនឹងជែលអាចសម្លាប់មេរោគបានច្រើននិងគ្រប់យ៉ាង ប៉ុន្តែបើអស់មីក្រុបពីដៃពេក ក៏មិនល្អដែរ។ យើងត្រូវការមានភ្នាក់ងារចម្លងខ្លះដើម្បីឱ្យប្រព័ន្ធការពារខ្លួនអាចវិវឌ្ឍនិងបង្កើនសមត្ថភាពការពារខ្លួន៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ