សំំណុំរឿងបរិហារកេរ្តិ៍៖ សាលក្រមដែលនាំឲ្យលោកសម រង្ស៊ី និងលោកហោ ណាំហុង អះអាងថាជាអ្នកឈ្នះរៀងៗខ្លួន
សង្រ្គាមប៉ាកាបានផ្ទុះឡើងសាជាថ្មី រវាងលោកសម រង្ស៊ី និងលោកហោ ណាំហុង ទាក់ទងនឹងរឿងចោទប្រកាន់ពីបទបរិហារកេរ្តិ៍ រហូតមានការប្តឹងផ្តល់គ្នាដល់តុលាការបារាំង ពាក់ព័ន្ធនឹងការលើកឡើងអំពីតួនាទីរបស់លោកហោ ណាំហុង នៅគុកបឹងត្របែក ក្នុងសម័យខ្មែរក្រហម។ ក៏ប៉ុន្តែ តាមការពិតទៅ នេះគឺជាសំណុំរឿងចាស់តាំងពី១០ឆ្នាំមុនមកម៉្លេះ។ តើតុលាការបារាំងបានធ្វើការសម្រេចយ៉ាងដូចម្តេចខ្លះបានជាភាគីម្ខាងៗសុទ្ធតែនាំគ្នាអះអាងថាខ្លួនឈ្នះរៀងៗខ្លួនបែបនេះ ?
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖ កែប្រែថ្ងៃទី៖
ក្តីក្តាំ រវាងលោក សម រង្ស៊ី និងលោកហោ ណាំហុង គឺកើតចេញពីការចេញផ្សាយសៀវភៅរបស់លោកសម រង្ស៊ី ជាភាសាបារាំង ដែលមានចំណងជើងថា "Des racines dans la pierre" (Calmann-Lévy, 2008) ដោយនៅក្នុងសៀវភៅនេះ លោក សម រង្ស៊ី មានសរសេរអំពីតួនាទីរបស់លោកហោ ណាំហុង នៅគុកបឹងត្របែក ក្នុងសម័យខ្មែរក្រហម។ លោក ហោ ណាំហុង ក៏បានប្តឹងទៅតុលាការបារាំង ដោយចោទលោកសម រង្ស៊ី ពីបទបរិហារកេរ្តិ៍។
ក្នុងសំណុំរឿងនេះ សាលាដំបូងក្រុងប៉ារីស (សាលក្រមឆ្នាំ២០០៩, TGI Paris 27 janvier 2009) និងសាលាឧទ្ធរណ៍ (សាលក្រមឆ្នាំ២០១០, Cour d'Appel de Paris 20 mai 2010) សុទ្ធតែបានកាត់ក្តីឲ្យលោកហោ ណាំហុង ឈ្នះក្តី ដោយបានលើកឡើងថា អ្វីដែលលោកសម រង្ស៊ីសរសេរនោះ គឺពិតជាមានលក្ខណៈជាការបរិហារកេរ្តិ៍ពិតប្រាកដមែន ដោយបានកាត់ទោសឲ្យលោក សម រង្ស៊ី ព្រមទាំងគ្រឹស្ថានបោះពុម្ពផ្សាយសៀវភៅរបស់លោកសងជំងឺចិត្តជនរងគ្រោះ និងបង់ប្រាក់ពិន័យម្នាក់ៗ ១០០០អឺរ៉ូ។
ក៏ប៉ុន្តែ សេចក្តីសម្រេចនេះត្រូវបានតុលាការកំពូលបារាំងច្រានចោលទៅវិញ ក្រោយពីមានបណ្តឹងសាទុក្ខរបស់លោកសម រង្ស៊ី។
តាមការពិតទៅ នៅក្នុងសាលដីកាឆ្នាំ២០១១ (Cour de Cassation 27 avril 2011) តុលាការកំពូលបារាំងបានយល់ស្របតាមតុលាការជាន់ទាបថា អ្វីដែលលោក សម រង្ស៊ី សរសេរនៅក្នុងសៀវភៅខាងលើនេះ គឺពិតជាមានលក្ខណៈជាការបរិហារកេរ្តិ៍ ទៅលើលោក ហោ ណាំហុង ពិតប្រាកដមែន។ ក៏ប៉ុន្តែ តុលាការកំពូលមិនយល់ស្របនឹងសាលាឧទ្ធរណ៍ដែលថា មិនមានលក្ខខណ្ឌគ្រប់គ្រាន់ ដែលអាចឲ្យលោកសម រង្ស៊ី ទទួលបាននូវការលើកលែងពីទោសបរិហារកេរ្តិ៍ ទៅតាមគោលការណ៍ ដែលគេហៅតាមភាសាបារាំងគេហៅថា « Exception de bonne fois »។
គួរបញ្ជាក់ថា នៅក្នុងប្រទេសបារាំង អ្នកជាប់ចោទពីបទបរិហារកេរ្តិ៍អាចការពារខ្លួននៅចំពោះមុខតុលាការបាន តាមរយៈការបង្ហាញពីភស្តុតាងបញ្ជាក់ថាអ្វីដែលខ្លួននិយាយគឺជាការពិត (Exception de vérité) ឬលើកឡើងអំពី “ភាពសុទ្ធចិត្ត” របស់ខ្លួន (Exception de la bonne fois) ដើម្បីអាចរួចផុតពីការដាក់ទោស។ ចំណុចទីពីរនេះហើយ ដែលត្រូវបានលើកឡើង នៅក្នុងសំណុំរឿងបរិហាកេរ្តិ៍ រវាងលោកសម រង្ស៊ី និងលោកហោ ណាំហុង។
យោងតាមគោលការណ៍ « Exception de bonne fois » នេះ អ្នកដែលបរិហារកេរ្តិ៍ទៅលើអ្នកដទៃ អាចនឹងត្រូវលើកលែងដោយមិនត្រូវទទួលទោស ប្រសិនបើមានលក្ខខណ្ឌចំនួន ៤៖
១-ពាក្យសម្តីដែលលើកឡើង ហើយដែលនាំទៅដល់ការបរិហារកេរ្តិ៍នេះត្រូវបានធ្វើឡើង មិនមែនក្នុងគោលដៅ ដើម្បីតែបរិហារកេរ្តិ៍ ក៏ប៉ុន្តែ ក្នុងគោលដៅមួយដែលស្របទៅនឹងផលប្រយោជន៍សាធារណៈ
២-គ្មានភាពជាសត្រូវផ្ទាល់ខ្លួននឹងគ្នា រវាងអ្នកបរិហារកេរ្តិ៍ និងជនដែលត្រូវគេបរិហារកេរ្តិ៍
៣-ពាក្យសម្តីដែលនាំទៅដល់ការបរិហារកេរ្តិ៍នេះ ត្រូវបានលើកឡើង ដោយមានការប្រយ័ត្នប្រយែង និងគ្មានការបំផ្លើស ឬបំភ្លៃ
៤-មានការសិក្សាស្រាវជ្រាវដោយម៉ត់ចត់ ព្រមទាំងការពិនិត្យពិច័យទៅលើប្រភពច្បាស់លាស់មុននឹងនិយាយ ពោលគឺ មិនមែនចេះតែនិយាយឲ្យរួចពីមាត់, មិនមែនជាការប្រឌិតឡើងទាំងស្រុង និងមិនមែនជាការភូតកុហកដោយចេតនា
តុលាការកំពូលបារាំងបានធ្វើការកត់សម្គាល់ជាពិសេសថា ពាក្យសម្តីដែលលោកសម រង្ស៊ី បានលើកឡើង ហើយដែលមានលក្ខណៈជាការបរិហារកេរ្តិ៍លោកហោ ណាំហុងនោះ គឺជាលើកឡើងដើម្បីរៀបរាប់អំពីប្រវត្តិសាស្រ្ត និងសោកនាដកម្ម ដែលកម្ពុជាបានឆ្លងកាត់កាលពីពេលថ្មីៗកន្លងទៅ ពោលគឺជាការធ្វើឡើង នៅក្នុងគោលដៅដែលស្របទៅនឹងផលប្រយោជន៍សាធារណៈ ហើយវាក៏មិនបានធ្វើឡើងដោយហួសហេតុ ហួសពីដែនកំណត់នៃសិទ្ធិសេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិ ដែលមានចែងនៅក្នុងអនុសញ្ញាអឺរ៉ុបស្តីពីសិទ្ធិមនុស្សនោះដែរ។
នៅក្នុងហេតុផលនេះហើយបានជាតុលាការកំពូល ថ្វីដ្បិតតែបានទទួលស្គាល់ថា អ្វីដែលលោកសម រង្ស៊ីលើកឡើងក្នុងសៀវភៅរបស់លោកនោះ ពិតជាមានលក្ខណៈជាការបរិហារកេរ្តិ៍លោកហោ ណាំហុងក៏ពិតមែន ក៏ប៉ុន្តែ លោកសម រង្ស៊ី មិនត្រូវទទួលនូវការដាក់ទោស ដូចអ្វីដែលតុលាការជាន់ទាបបានសម្រេចនោះទេ៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ