តើគេត្រូវចាក់វ៉ាក់សាំងប្រឆាំងកូវីដ១៩ ជារៀងរាល់៦ខែឬ ?
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៨:៥៦
តាំងពីប៉ុន្មានសប្តាហ៍កន្លងមកនេះ កូវីដ១៩ហាក់ចាប់កំរើកឡើងវិញ នៅស្ទើរទូទាំងពិភពលោក។ ចំនួនអ្នកឆ្លងកូវីដ១៩ថ្មីបានកើនឡើងយ៉ាងខ្លាំងនៅប្រទេសបារាំង រហូតជំរុញឱ្យអាជ្ញាធរសុខាភិបាលចេញអនុសាសន៍ណែនាំឱ្យប្រជាពលរដ្ឋត្រលប់មកពាក់ម៉ាសវិញ ក្នុងទីកន្លែងបិទជិត និងក្នុងពេលធ្វើដំណើរតាមមធ្យោបាយដឹកជញ្ជូនសាធារណៈ។ រលកចម្លងថ្មីនេះ ទំនងជាបណ្តាលមកពីមេរោគកូវីដ អូមីក្រុង បំប្លែងខ្លួនថ្មីបន្ថែមទៀត ដែលអ្នកជំនាញឱ្យឈ្មោះថាអូមីក្រុង BA4 និង BA5។ប្រឈមនឹងសន្ទុះចម្លងថ្មី នៃមេរោគដែលកាន់តែងាយឆ្លង តើអាជ្ញាធរសុខាភិបាលបារាំងណែនាំយ៉ាងណា ? ត្រូវចាក់ថ្នាំបង្ការបន្ថែមមួយដូសទៀតឬទេ ?
ជាងពីរឆ្នាំមកហើយដែលពិភពលោកបានរងការរាតត្បាតពីជំងឺកូវីដ១៩។ ពេលវេលាកន្លង ជំងឺកូវីដ១៩ក៏បានវិវឌ្ឍ និងបានប្រែប្រួលយ៉ាងខ្លាំង ពីតំបន់មួយទៅតំបន់មួយនៃភពផែនដី។ មេរោគបានបំប្លែងខ្លួន ក្លាយជាមេរោគថ្មីហើយបំប្លែងខ្លួនបន្តទៀត បង្កើនអំណាចចម្លងកាន់តែខ្លាំងឡើងៗ។ ចំណែកការប្រយុទ្ធប្រឆាំងក៏វិវឌ្ឍនិងប្រែប្រួលដែរ ដោយមានអនុសាសន៍ថ្មីទាក់ទងនឹងការចាក់ថ្នាំបង្ការ និង ព្យាបាលសង្គ្រោះអ្នកជំងឺកូវីដ។
ក្នុងខណៈដែលអង្គការសុខភាពពិភពលោកព្យាករថា ករណីឆ្លងថ្មីនឹងកើនឡើងយ៉ាងខ្លាំងនៅអឺរ៉ុប នៅអំឡុងខែក្តៅកក្កដានិងសីហានេះ នៅប្រទេសបារាំង ចំនួនអ្នកឆ្លងថ្មីបានកើនមួយទ្វេជាបី ដោយជាក់ស្តែង ជាស្រេចទៅហើយ។ ប្រឈមនឹងរលកចម្លងថ្មី ដែលនឹងអាចបង្កផលវិបាកនិងបន្ទុកយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរដល់មន្ទីរពេទ្យនៅចុងខែ អាជ្ញាធរបារាំងបានរំលឹកអំពីភាពចាំបាច់នៃការចាក់ថ្នាំបង្ការដូសជំរុញទីពីរ (ឬដូសទីបួន) តែមិនដល់ថ្នាក់បង្ខំឱ្យសាធារណជនទូទៅបំពេញកាតព្វកិច្ចពាក់ម៉ាសទេ គឺមានត្រឹមតែជាការណែនាំនិងផ្តល់អនុសាសន៍ឱ្យពាក់ម៉ាសវិញតែប៉ុណ្ណោះ។
មេរោគអូមីក្រុង BA5 ជាភ្នាក់ងារបង្កឱ្យមាន រលកចម្លងថ្មីលើកនេះ។ តើមេរោគកូវីដបំប្លែងខ្លួនថ្មី ដែលកំពុងរីកសាយភាពនៅអឺរ៉ុបនិងបារាំងខ្លាំងចម្បងគេនៅពេលនេះ មានលក្ខណៈពិសេសយ៉ាងណា ?
លោកសាស្ត្រាចារ្យវេជ្ជបណ្ឌិត Arnaud Fontanet ប្រធានផ្នែកអេពីដេមីសាស្ត្រនៃជំងឺរាតត្បាត ឆ្លងថ្មី នៅវិទ្យាស្ថានប៉ាស្ទ័រក្រុងប៉ារីស ៖
“បើគិតអំពីទម្រង់គ្លីនិក គេពិបាកនិយាយណាស់ ព្រោះបើមេរោគកាន់តែឆ្លងរាតត្បាត ពីមនុស្សទៅម្នាក់ ឆ្លងម្តងហើយឆ្លងទៀតលើអ្នកដែលមានភាពស៊ាំ ដោយបានចាក់ថ្នាំបង្ការរួច ឬដោយធ្លាប់បានកើតកូវីដហើយ នោះវាពិតជាមានឥទ្ធិពលលើការបញ្ចេញរោគសញ្ញាគ្លីនិកជាប្រាកដ។ អ្វីដែលគេបានដឹងនៅពេលនេះ គឺមេរោគមិនសូវបង្កឱ្យមានជំងឺ ទម្រង់ធ្ងន់ទេ។ ជាប្រការល្អ។ តែឥលូវ យើងត្រូវនឹកគិតភ្លាមថាអាចឆ្លងមេរោគកូវីដ១៩ នៅមានអាការៈ ឈឺបំពង់ក តឹងច្រមុះ ឬក្តៅខ្លួនបន្តិចបន្តួច និងនៅពេលមានអាការៈអស់កម្លាំង។ ការអស់កម្លាំងនេះជាសញ្ញាសម្គាល់មួយនៃជំងឺកូវីដ។”
ពេលនេះរដ្ឋាភិបាលវិធានការទប់ស្កាត់កូវីដ១៩ ត្រូវបានលើកស្ទើរតែអស់ទៅហើយ តើគេគួរត្រលប់មកប្រកាន់យកបម្រាមអ្វីខ្លះវិញ ដើម្បីការការពារនិងទប់ស្កាត់ការឆ្លងមេរោគកូវីដ១៩ ?
លោកសាស្ត្រាចារ្យ អារណូហ្វុងតាណេ ៖
“ត្រូវយល់ថា ឆ្លងអូមីក្រុង មិនមែនជាប្រការល្អប៉ុន្មានទេ បើទោះបីជាជំងឺនេះហាក់ត្រូវបានគេចាត់ទុក កាន់តែច្រើនឡើងៗ ថាជាជំងឺធម្មតាក៏ដោយ។ ដូច្នេះត្រូវតែបន្តការពារខ្លួន។ ការការពារប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាពបំផុត គឺការពាក់ម៉ាស់ បន្ទាប់មក បើនៅទីកន្លែងបិទជិតត្រូវឧស្សាហ៍បើកចំហឱ្យមានខ្យល់ចេញចូល។ នៅពេលវីរុសកំពុងសកម្មខ្លាំង ត្រូវចៀងវាងកន្លែងដែលមានមនុស្សម្នាប្រមូលផ្តុំគ្នាច្រើន ឬប្រយ័ត្នតាមបែបផ្សេង ព្រោះការជួបជុំប៉ះពាល់ពីមនុស្សម្នាក់ទៅមនុស្សម្នាក់នេះហើយជាភ្នាក់ងារនាំឱ្យមានការចម្លងមេរោគ។
នៅចំពោះមុខរលកចម្លងថ្មីលើកនេះ យុទ្ធសាស្ត្រដ៏ចំបងនិងសំខាន់បំផុតដែលគេគួរប្រកាន់យកសម្រាប់អំឡុងពេលនេះ គឺការការពារអ្នកទន់ខ្សោយ ព្រោះក្រុមអ្នកទន់ខ្សោយងាយនឹងធ្លាក់ខ្លួនឈឺធ្ងន់ ដល់ស្លាប់បាត់បង់ជីវិត ជាងគេ។ ការប្រុងប្រយ័ត្ន ផ្តោតខ្លាំងទៅលើ ការត្រលប់មកប្រកាន់វិធានការពារខ្លួន សម្រាប់មនុស្សចាស់ និងអ្នកនៅជុំវិញមនុស្សចាស់មនុស្សទន់ខ្សោយ និងការចាក់ថ្នាំបង្ការ ដូសជំរុញទីពីរ។ ការចាក់វ៉ាក់សាំងរំលឹកលើកទីពីរ ឬត្រូវនឹងការចាក់ថ្នាំបង្ការលើកទីបួន អាចការពារអ្នកជំងឺផុយស្រួយបានយ៉ាងមានប្រសិទ្ធភាពមែនទែន មិនឱ្យពួកគាត់ធ្លាក់ខ្លួនឈឺធ្ងន់បាន។ ជាចុងក្រោយគឺការប្រើថ្នាំព្យាបាល ជំងឺកូវីដ ឈ្មោះPaxlovid សម្រាប់អ្នកជំងឺអាយុលើសពី៦៥ឆ្នាំ។ ថ្នាំនេះអាចកាត់បន្ថយគ្រោះធ្លាក់ខ្លួនឈឺចូលសម្រាកពេទ្យបានមួយជា១០ ប៉ុន្តែបារាំងប្រើថ្នាំនេះតិចតួចបំផុត៕”
នរណាមានសិទ្ធិចាក់ដូសជំរុញទីពីរ ?
បារាំងមិនសូវប្រើថ្នាំព្យាបាលជំងឹកូវីដ១៩ទេ ចំណែកយុទ្ធនាការចាក់វ៉ាក់សាំងវិញក៏មិនសូវសកម្មខ្លាំងដែរ។ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងសុខាភិបាលបារាំង លោក អូលីវីយេ វេរ៉ង់ ទើបប្រកាសអនុញ្ញាតឱ្យចាក់ថ្នាំបង្ការកូវីដ១៩ ដូសទីបួន ឬដូសជំរុញទី២ កាលពីថ្ងៃទី ៧ មេសា២០២២នេះទេ។ អ្នកដែលអាចទទួលវ៉ាក់សាំងដូសជំរុញទីពីរ ត្រូវមានអាយុ៦០ឆ្នាំឡើងទៅ ឬអ្នកដែលមានជំងឺរ៉ាំរ៉ៃមានប្រព័ន្ធការពារខ្លួនទន់ខ្សោយ និងត្រូវមានគម្លាតពីការចាក់ដូសទីបី ឬក្រោយពីបានឆ្លងកូវីដហើយយ៉ាងតិច ៦ខែ។ ហេតុអ្វីដូសជំរុញសម្រាប់មនុស្សចាស់លើសពី៦០ឆ្នាំ ?! “នៅពេលមនុស្សចាស់អាយុលើសពី៦០ឆ្នាំ បានទទួលដូសជំរុញ គាត់អាចកាត់បន្ថយហានិភ័យធ្លាក់ខ្លួនឈឺដល់ថ្នាក់ចូលព្យាបាលក្នុងមន្ទីរពេទ្យនិងស្លាប់បានដល់ទៅ៨០%។ នេះជាការពន្យល់របស់រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងសុខាភិបាលដោយសំអាងលើសេចក្តីណែនាំរបស់អាជ្ញាធរសុខាភិបាលជាន់ខ្ពស់បារាំងដែលជាបណ្តុំក្រុមអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រវេជ្ជសាស្ត្រ។
គេកំពុងធ្វើដំណើរឈានឆ្ពោះទៅរកការចាក់ថ្នាំបង្ការកូវីដ ជារៀងរាល់៦ខែឬ ?
វ៉ាក់សាំងមិនអាចរារាំងការឆ្លងមេរោគកូវីដបាន១០០%ទេ តែវ៉ាក់សាំង អាចការពារមិនឱ្យអ្នកឆ្លងធ្លាក់ខ្លួនឈឺធ្ងន់បានយ៉ាងប្រាកដ។ ដូច្នេះគ្មានអ្វីប្រសើរជាងការពារទេ។ សម្រាប់លោកសាស្ត្រាចារ្យ ហ្វុងតាណេ ដែលជាសមាជិកអាជ្ញាធរសុខាភិបាលបារាំង តាមបែបវិទ្យាសាស្ត្រ គ្រប់ការចាក់វ៉ាក់សាំង ត្រូវតែមានដូសជំរុញ។ ក្នុងករណីកូវីដ ៦ខែក្រោយការចាក់ដូសទីពីរ យើងអាចការពារខ្លួនពីមេរោគកូវីដបានត្រឹមតែ៥០%ទេ ទល់នឹង៩០%ពេលទើបចាក់រួចភ្លាម។ ហើយនៅពេលបានទទួលដូសជំរុញ (ដូសទីបី) កំហាប់នៃអង់ទីករការពារខ្លួនយើងបានកើនឡើង៥ទៅ១០ដង លើសកំរិតអង់ទីករ កាលពីមួយខែក្រោយចាក់ដូសទីពីរទៅទៀត។ មានន័យថា ដូសទីបី នេះ ផ្តល់ប្រសិទ្ធភាពការពារខ្លួនខ្លាំងណាស់ ដោយអាចកាត់បន្ថយគ្រោះចម្លងបាន១០ដង និងគ្រោះធ្លាក់ខ្លួនឈឺធ្ងន់បានដល់២០ដង។ នេះបើតាមប្រសាសន៍របស់លោកសាស្ត្រាចារ្យ ហ្វុងតាណេ ដោយបញ្ជាក់ទៀតថា សម្រាប់អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ គំរូនៃការចាក់ថ្នាំបង្ការប្រឆាំងកូវីដ នឹងគូសវាសចេញទៅតាមពេលវេលា។ តែសម្រាប់លោក ការចាក់វ៉ាក់សាំងកូវីដ មានទម្រង់ ជាការចាក់ពីរដូសដំបូង ដោយឃ្លាតគ្នាមួយខែ រួចចាក់រំលឹកនៅ៦ខែក្រោយ ពោលគឺមិនសូវខុសប្លែកពីគំរូនៃការចាក់វ៉ាក់សាំងប្រឆាំងជំងឺផ្សេងទៀត (ជំងឺរលាកថ្លើមប្រភេទបេ ឬវ៉ាក់សាំងប្រឆាំងនឹងមេរោគpapillomavirus ភ្នាក់ងារបង្កជំងឹមហារីកមាត់ស្បូន)ទេ។ តាមក្បួន គំរូវ៉ាក់សាំង ចាក់ពីរដូសកៀកគ្នា និងដូសជំរុញយូរខែក្រោយ មានកម្លាំងខ្លាំងគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ការពារខ្លួនហើយ ប៉ុន្តែចំពោះកូវីដ គេនៅមិនទាន់អាចនិយាយអ្វីបាននៅឡើយ មិនដឹងថាគំរូវ៉ាក់សាំងបែបនេះ អាចបញ្ចៀសការចាក់វ៉ាក់សាំងដូសទីបួន និងដូសទី៥បានដែរឬអត់នៅឡើងទេ។
ជាមួយនឹងសន្ទុះចម្លងរលកថ្មី ក្នុងខែកក្កដានេះ អ្វីៗអាចនឹងប្រែប្រួល។ អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រអាចនឹងផ្តល់អនុសាសន៍ថ្មីបន្ថែមទៀតក៏ថាបាន។ នេះគឺអាស្រ័យទៅតាមស្ថានភាពនិងស្ថានការណ៍វិវត្តនៃជំងឺ៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ